Hıdırellez-Dyarntaraç ve Ermeni Halk Gelenekleri

Հայերենի Համար

 

(İSA`nın, Doğum’unun  40.cı Günüünde TANRI Huzuruna Çıkışı) .

Ermenilerin  Hristiyanlığı resmi devlet dini olarak kabulunden ettiklerinden sonra , Hristiyanlık öncesi pagan döneminde  benimsenen halk gelenekleri, bayramlar ve yortular Hristiyanlık kalıpları  içinde şekillendi,özümsendi ve uygulamaya  kondu: Örnegin, Hristiyanlık öncesi  döneminde ”Ateş Tanrısı Mihr veya Dir  Tanrısı”na sunulan  Ateşe  tapma kültürü  ve törenleri , halkın ”Ateş Gecesi”, ”Hıdrellez” (veya Derindez) adıyla tanıdığı  yortu, Hristiyanlık döneminde  ”DYARNTARAC” diye isimlemdirerek , İsa Mesih in doğumunun 40.cı gününde Tanrı’nın huzuruna çıkarılışı vesilesiyle sivil törenlerle ve ayinlerle kutlanmaya başlandı ve halk tarfından çok sevilen anlamlı yortulardan biri oldu.

Eski ahite göre, her aile ilk erkek evlâdıni, doğumunun 40.ci gününde Mabette Tanrıya sunardı:Bu geleneğe bağlı olan  İsa nın annesi ve Yusuf ,İsa’yı doğumun 40.cı gününde Tanrı huzuruna çıkarmak için  mabete götürdüler :İsa’nın mabete geleceğini rüyasında gören dindar Simon(Simeon), mabette gider İsa nın gelmesini   heyecan ve sabirsizlikla  bekler ,İsa’yi kucağına alır Tanrı huzurunda önününde  eğilerek , İsa’nın kutsanması için  dua eder ve İsa Tanrı’nın huzuruna sunulur. Bu yortu her sene  14 Şubat günü kutlanır.

Bugün  dahi ,bazı yerleşim yerlerinde ,kilise  adet ve halk geleneklerine bağlı bazı aileler yeni doğan çocuklarını doğumun 40.cı gününde  kiliseye götürüp  dua ederek rahipe takdis ettirler, bu  gelenek, İsa Mesih’in  doğumunun 40 cı gününde Mabette Tanrı’ya sunulmasını yansıtır.

Ermeni halkının  bu yortuyla ilgili birçok gelenekleri vardır, onlardan en yaygını ”Dırındez Ateşi Yaknma” geleneğidir,ateş  yakılılır ,üstünden atlanır ve etrafında dans edilir,şarkılar söylenir. Günümüzde ,bazı Ermeni yerleşim yerlerinde ,eski geleneklere bağlı olarak ”Ateş Yakma” geleneği sürdürülmektedir: Geleneğe göre yanan Dırındez ateşinin üstünden ilk, yeni evli ve nışanlı  gençler  atlarlar. Gençler,ateşin üstünden atlayarak tüm kötülükleri ve şansızlıkları ateşe doküp,onlardan arınıp temizleneceklerini ve evlilik yaşamında da çok çoçuklara sahibi olacaklarına inanırlar. Eski zaman Ermeni yaşamında, hamile kalamayan kadınların eteği ”Dırındez Ateşi”ile yakılarak ,o kadının hamile kalacağına ve erkek evlat doğuracağına inanılırdı.

O zamanlar, Dırındez Ateşinin külü ,bolluk ve bereket simgesi olarak kullanılır ve algılanırdı,bu inançla Dırındez Ateşinin külü evin dört köşesine ,tarlaya,ağaç diplerine serpilir ,”Bolluk”,”Bereket” ve ”Verimlilik” getireçeğine inanılırdı.

Dırındez Ateşi geleneği ,Hristiyan öğretisi açısında bakıldığında şu  ifade görülmektedir:Paganlık döneminde putperest Ermeniler,Tanrı’nın güçünü ve inayetini ”Ateş” e verirler ,ateşin etrafında dans ederek,  şarkı söyleyerek ”Ateş” e ibadet ederlerdi. Günümüzde  biz, ateşin üstünden atlayarak , ateşi ayağımızın altına alıyor ve gerçek Tanrı’nın ateş olmadığını, gerçek Tanrı’nın ”Allah” olduğunu gösteriyoruz.

Dünya Ermeni Başpatriği ve Katolikosunun yaptığı  bir düzenleme ile bu yortu aynı zamanda ”Genç Evlilerin Takdis” günü olarak kabul edilmiştir.

Bu yortu günü aynı zamanda  üm Simon, Simyon, Hraç, Hraçuhi, Hrant, Hrayr, Gaytsag, Şant, Paylag, ismini   taşıyanlarin isim günüdür,isim günleri kutlu olsun.