Zaho (Rûdaw) – Zaho’nun tanınan şahsiyetlerinden Muhammed Şemdin Ağa, Osmanlı ordusundan kaçan Ermenileri kendi köyüne alarak koruduğu için 1925 yılında Papa XI. Pius tarafından ödüllendirildi. Bölgedeki Ermeniler hala Muhammed Ağa’nın ailesine büyük saygı gösteriyor.
Saed Muhammed Hacı Ağa, Muhammed Şemdin Ağa Silivaneyi’nin torunu. Dedesi 50 yıl yaşadı. 1916-1918 yılları arasında Osmanlı devletinin katliamından Ermenileri kurtardığı için 1925 yılında Papa XI. Pius tarafından Vatikan Dışişleri Bakanlığı aracılığıyla şükran madalyası ile ödüllendirildi. Aile yaklaşık bir asırdır bu madalyayı koruyor.
Rûdaw’a konuşan Saed Muhammed Hacı, “Bu Papa XI. Pius’un rahmetli dedem Muhammed Şemdin Ağa’ya saygı için verdiği hediyedir. Halkımızın yaşadığı tüm zorlu süreçlerde, 1958’den 1991’e kadar milyonların göçünün yaşandığı dönemde, 2003’ten sonra yaşanan tüm o zorlu süreçlerde biz bu hediyeyi elden ele koruduk” diyor.
Muhammed Şemdin Ağa Silivaneyi, 1920 yılındda Zaho’nın ilk belediye başkanı oldu, daha sonra Zaho kaymakamı olarak görev yaptı. Irak Kralı I. Faysal döneminde ise kurulan Ulusal Meclis’te Kürtlerin temsilcisi olarak yer aldı.
Hristiyan din adamı Polus Hanna 1970’de rahiplik yapmaya başladı, 11 yıl önce de emekli oldu. Muhammed Ağa’nın Ermenileri kurtarma hikayesi, Polus Hanna’nın rahiplik yaptığı Süryani Meryem Azra Kilisesi aracılığıyla bir mektupla Papa Vatikan’a ulaştırıldı.
Mektupta, Muhammed Şemdin Ağa’nın Hezil çayı önünde Osmanlı askerlerine karşı durduğu, daha sonra ise Hristiyanları kendi mülkü olan Bêdar ve Kêste köylerine yerleştirdiği yazılıyordu.
Süryani Meryem Azra Kilisesi eski rahibi Polus Hanna, “Rahip Marti Mateus ilk rahipti. 24 saat içerisinde bir Osmanlı piyade taburunun Zaho’ya geldiğini anlatıyordu. O zaman yolculuklar yayaydı, araç yoktu. Muhammed Ağa ve rahip Hristiyanları korumak için bunca şeyi göze aldı. Kuvvet Musul’dan geldi ve 24 saat içerisinde Zaho’ya ulaştı diye anlatıyordu” şeklinde anlatıyor.
Batufa kasabasına bağlı Ermeni Avzerik köyünde hala kurtarılma hikayesi baba ve dedelerden çocuk ve torunlarına dilden dile dolaşarak gelmiş. Köy ahalisinin Müslüman bir aile olan Muhammed Şemdin Ağa’nın ailesi ile ilişkileri hala çok güçlü.
Avzerik Köyü Muhtarı Narsik Garib, o hikayeyi şöyle anlatıyor:
“Dedem Şkeftike Maran köyünde kalıyorlardı. Rahmetli Muhammed Ağa kalkıp yanlarına gidiyor ve ‘evinizi alıp Bêdarê de benim yanıma yerleşin’ diyor. Ertesi sabah Hamidiye ordusu geliyor bakıyor ki köyde kimse yok. Muhammed Ağa askerlere ‘geldiğiniz gibi geri dönün’ diyor. Askerler tekrar, ‘nerede bu köylüler’ diye sorunca Muhammed Ağa, ‘geri dönün diyorum, yoksa buradan Cizre’ye kadar cesetler bir biri ardına dizilir’ diyor.”
Köy sakinlerinden Sarkis Yusuf da, “Amcam özellikle şunu söylerdi; ölseniz de onların yaptığı iyiliği unutmayın dedi. Bedeninizi köprü yapın onlar üzerinizden geçsin. İncil’e, Kur’an’a yemin ederim böyle dedi. Bazıları size alkış çalar ama onlar doğru söylemiyor, gerçeği bilmiyorlar. Zaho’daki tüm Hristiyanları onlar kurtardı. Başka kimse de değil” diyor.
Zaho’da yaklaşık 2 bin Hristiyan aile yaşıyor. İlçede 20’den fazla Hristiyan köyü bulunuyor.
İlk yorum yapan siz olun