HYETERT – Türkiye Cumhuriyeti İçişleri Bakanlığı tarafından 23 Eylül 2019 tarihi akşam saatlerinde İstanbul Ermeni Patrikliği’ne gönderilmiş Patrik Seçim Talimatnamesi’nin Tam Metnini İstanbul Ermeni toplumumuzun dikkatine sunuyoruz.

*

2019 YILI PATRİK SEÇİM TALİMATNAMESİ

BİRİNCİ KISIM

Amaç, Kapsam ve Tanımlar

Amaç

Madde 1- Bu talimatnamenin amacı münhal bulunan İstanbul Ermeni Patrikliği Makamı için yapılacak olan yeni Patrik seçimine ilişkin esasların düzenlenmesidir.

Kapsam

Madde 2- Bakanlar Kurulunun 18/09/1961 tarih ve 5/1654 sayılı Kararnamesi çerçevesinde hazırlanan bu talimatname bir defaya mahsus olmak ve geleceğe ait hiçbir hukuki hüküm ifade etmemek kayıt ve şartıyla İstanbul Ermeni Patriği II. Mesrob Mutafyan’ın 08/03/2019 tarihinde vefat etmesi üzerine boşalan İstanbul Ermeni Patrikliği Makamı, Ruhani Meclisi, sivil ve ruhani delege seçimini/seçimlerini kapsar.

Tanımlar

Madde 3- Bu talimatnamenin uygulanmasında;

Valilik: İstanbul Valiliğini,

Patrik: Bu talimatname esasları çerçevesinde seçilecek İstanbul Ermeni Patriğini,

Patrikhane: İstanbul Ermeni Patrikhanesini,

Patrik Kaymakamı: Patrik seçimi için Ruhaniler Genel Meclisi tarafından seçilen, seçim süresince patrikhaneyi temsil ve idare eden, Patrikhane iş ve işlemlerini yürüten ve bu talimatnamede yazılı görevleri ifa eden kişiyi,

Patrik Seçim Müteşebbis Heyeti: Patrik seçimi sürecinde bu talimatnamede yazılı görevleri ifa eden heyeti,

Sivil Delege: İstanbul’da ve taşrada mevcut her bir Ermeni Kilisesi Cemaatince seçilen yeni patriğin seçiminde oy kullanacak delegeleri,

Ruhani Delege; Ruhaniler Genel Meclisi tarafından seçilen yeni patriğin seçiminde oy kullanacak delegeleri,

Ruhaniler Genel Meclisi: İstanbul’da mevcut Ermeni Kilisesine mensup bütün ruhanileri,

Ruhani Meclisi: Ruhaniler Genel Meclisi tarafından seçilen patrikhanenin yönetiminde patriğe yardımcı olacak ve patrik ölünceye kadar görev yapacak olan meclisi,

Kilise: Türkiye’de bulunan her bir Ermeni Kilisesini,

Bölge Seçim Komisyonu: Patrik seçimi sürecinde sivil delege seçimlerinin yapılmasında bu talimatnamede yazılı görevleri ifa eden komisyonu,

Başkanlık: 11/12/2019 tarihinde yapılacak Patrik ve Ruhani Meclis seçimini idare etmek üzere ruhani ve sivil delegelerin bir araya gelerek seçmiş oldukları bir başkan, iki başkan vekili ve iki sekreterden oluşan geçici seçim heyeti başkanlığını,

Mütevelli Heyet: Her bir Ermeni Kilisesi mütevelli heyetini ifade eder.

İKİNCİ KISIM

Seçim Bölgesi, Patrik Seçim Sürecinin Başlaması

ve

Sivil ve Ruhani Delegelerin Seçilmesi

Seçim Bölgesi ve Sivil Delege Sayısı

Madde 4- İstanbul’da ve taşrada mevcut her bir Ermeni Kilisesi mıntıkası bir seçim bölgesi sayılır ve her seçim bölgesinden bu talimatın eki olarak sunulan listede bildirilen sayıda sivil delege seçilir.

Patrik ve Ruhani Meclis Seçiminin Usulü ve Yürütülmesi

Madde 5- Patrik ve Ruhani Meclis seçimi iki dereceli, gizli oy ve açık sayım usulüne göre yapılır. Patrik ve Ruhani Meclis Üyelerinin seçimi için öncelikle bu talimatın eki olarak sunulan listede bildirilen kilise esaslı seçim bölgelerinden sivil delegeler ve tüm ruhaniler arasından ruhani delegeler seçilir. Seçilen delegeler daha sonra Patrik ve Ruhani Meclis Üyelerini seçer.

Delege seçimi ve Patrik seçimine rastlayan günlerde propaganda yapılması yasaktır.

Patrik Seçim Sürecinin Başlaması

Madde 6- Ruhani Genel Meclisi tarafından Patrik Kaymakamının seçilerek İstanbul

Valiliğine bildirilmesiyle birlikte Patrik seçim süreci başlar.

Patrik Kaymakamı; seçim süresince kilise disiplinini korumak, makamın olağan işlerini yürütmek ve seçim sürecinin sağlıklı bir şekilde yürütülmesinden sorumludur. Bu talimatnamenin 32 nci maddesi gereği; yeni Patriğin yemin etmesiyle birlikte Patrik Kaymakamının da görevi sona erer.

Bölge Seçim Komisyonlarının Oluşumu ve Görevleri

Madde 7- Her kilisenin mütevelli heyeti kendi mıntıkasından seçilecek delegeler seçimini idare etmek üzere, bir bölge seçim komisyonu teşkil eder. Bu seçim komisyonları kilise mütevelli heyetleri azaları ile cemaatten davet edilecek iki veya üç şahıstan teşekkül eder.

Madde 8- Bölge seçim komisyonlarının görevleri şunlardır:

a. Kendi seçim bölgesindeki seçmen kütüklerini hazırlamak, mahalle ve sokak esasına göre hazırlanacak olan seçmen kütükleri; 18 yaşını dolduran ve bir Ermeni Kilisesine, kayıtlı seçmenlerin ad, soyad ve adreslerini gösterir listeden oluşur,

b. Delegeliğe seçilmesi gerekenlerin iki misli ismi havi namzetlerin listesini hazırlamak, (Bu talimatın eki olarak sunulan liste gereğince, bölgeden seçilmesi lazım gelen delege adedinin iki misli namzetlerinin adetlerinin isimlerinin muhtevi mezkür liste, usulen seçmenlere kolaylık olmak ve oyların dağılmamasını temin için hazırlanır. Seçmenler bu liste dışındaki kimselere de oy vermekte tamamen serbesttirler.)

c. Delege seçiminden 15 gün evvel gerek seçmen kütüğünü ve gerekse namzet listesini kilise avlusunda duvara talik ederek, cemaatin bilgisine arz etmek ve seçmen kütüğüne yapılacak itirazları tetkik ve neticelendirmek,

ç. Delege adaylarının isimlerini içerecek matbu oy pusulaları hazırlamak/hazırlatmak, ayrıca seçmenlerin istedikleri şekilde doldurabilmeleri için boş oy pusulaları da bulundurmak,

d. Seçim günü, seçim sandığı yakınında oy kullanmaya uygun ki oluşturmak ve diğer seçim malzemelerini bulundurmak,

e. Seçim günü, seçimin usulü dairesinde ve dürüstçe yapılmasına nezaret etmek, oy tasnifini yapmak, üyelerinin ve cemaat müşahitlerinin imzaları tahtında ve kilisenin mührü ile mahtum olarak tanzim edeceği bir seçim mazbatası ile seçim sonucunu tespit etmek ve tanzim edilen mazbatanın (Seçim mazbatası talimatname ekinde sunulan örnek doğrultusunda hazırlanacaktır.) birer örneğini 09/12/2019 Pazartesi günü saat 17:00’a kadar Patrikhaneye ve seçilenlere tevdi etmek.

Sivil Delegelerin Seçimi

Madde 9- Patrik seçimine katılacak olan sivil delegelerin seçimi 08/12/2019 Pazar günü seçim çevresi olarak esas alınan her bir Ermeni Kilisesinde kurulacak sandıkla gizli oy ve açık tasnif usulüne göre yapılır.

Sivil Delege Seçiminde Seçmen Olabilme Şartları

Madde 10- Seçmen olabilmek için aşağıdaki şartlara sahip olmak gerekir:

a. Ermeni Kilisesine ve aynı bölge cemaatine mensup olmak,

b. Nüfus cüzdanına göre 18 yaşını doldurmuş olmak,

c. Oyunu kullandığı sırada kimliğini nüfus cüzdanı ile doğrulamak,

ç. Ceza infaz kurumlarında hükümlü olmak, fiili olarak askerlik hizmetinde olmak ve kamu hizmetinden mahrumiyet gibi manileri bulunmamak.

Sivil Delegeliğe Aday Olabilme Şartları

Madde 11- Delegeliğe aday olabilmek için aşağıdaki şartlara sahip olmak gerekir:

a. Ermeni Kilisesine mensup olmak,

b. Nüfus cüzdanına göre 18 yaşını doldurmuş olmak,

c. Okur-yazar olmak,

ç. Mahkûmiyet ve amme hizmetinden mahrumiyet gibi seçilebilmek için kanuni manileri bulunmamak.

Sivil Delege Adaylığı

Madde 12- Sivil delegelik için gerekli şartları taşıyanlar cemaati oldukları seçim bölgesi ile sınırlı olmaksızın delege/delege adayı olabilirler. Delegeler, bölge seçim komisyonlarına müracaatta bulunan adaylar ve/veya adaylar dışındaki kişi/kişilere verilecek oylar sonucunda da seçilebilir.

Birden fazla bölgeden sivil delege seçilen kişi/kişiler seçildikleri bölgelerden birini tercih eder. Bu kişi/kişilerin seçildiği diğer bölgelerde kendisinden sonra en çok oy almış olan aday/şahıs o seçim bölgesi delegesi olarak seçilmiş addolunur.

Sivil Delege Seçiminin Yapılması ve Tasnifi

Madde 13- Sivil delege seçimi; o seçim bölgesinde seçmen listesinin kaç sayfadan oluştuğunu, kaç seçmenin ismini içerdiğini ve oylamada kullanılacak oy sandığının boş olduğunun komisyon tarafından tespit edildiğini, oy sandığının mühürlendiğinin seçim tutanağına işlenmesi ve komisyonca imzalanmasından sonra saat 08:00’da başlar ve saat 17:00’a kadar devam eder. Saat 17:00’da sandık başında oylarını kullanmak üzere sıra bekleyenler kayıt altına alınır ve bu seçmenlerin oylarını kullanmalarına müsaade edilir.

Madde 14- Her seçmen, oyunu yalnızca kendi ikametgâhının bulunduğu seçim bölgesinde ve bizzat kullanır. Okur-yazar olmayanlar ile amalar oy pusulalarını yine bizzat kendi elleriyle oy sandığına atmak şartı ile itimat ettiği bir kimseye doldurtabilirler. 

Madde 15- Okunaksız, imzalı ve başkaca işaretler taşıyan oy pusulaları ve bu talimatın eki olarak sunulan liste gereği, bölgeye ayrılan üye sayısından fazla isimleri içeren oy pusulalarındaki isimlerin sondan itibaren fazla olanları hesaba katılmaz ve geçerli sayılmaz.

Madde 16- Oy sandığı, hazır bulunanların huzurunda mührünün seçim komisyonu başkanı tarafından koparılması suretiyle açılır. İlk olarak oy sandığından çıkan oy zarflarının sayısı ile seçmen kütüğünde oy kullananların sayısı, imzaları esas alınmak suretiyle karşılaştırılır ve durum tutanağa geçirilir. Daha sonra oy zarfları açılarak tasnife başlanır. Tasnif sonrasında oylamanın neticesi seçim mazbatasına kaydedilir ve mezkûr mazbata komisyon üyeleri ve varsa halktan bir müşahit tarafından imzalanır.

Madde 17- En fazla oy alan ile eşit sayıda oy alanlardan yaşça büyük olanı delege seçilmiş sayılır ve delege ilan edilir.

Madde 18- Oturdukları mahallede Ermeni Kilisesi bulunmayan cemaat mensupları oylarını mahallelerine en yakın kilisede kullanacaklardır. Ancak, bunların isimlerini daha evvel kilisenin seçmen kütüğüne kaydettirmeleri icap eder.

Sivil Delegelerin Delegelik Sıfatlarının Kesinleşmesi

Madde 19- Taşradaki kilise bölgelerinden seçilecek olan delegelerin delegelik sıfatları; mahalli seçim şartlarına ve mahalli mütevelli heyetlerince hazırlanacak mazbatalara göre tespit ve tasdik olunur.

Seçim Giderlerinin Karşılanması

Madde 20- Seçim bölgelerinde yapılacak seçim masrafları kadim teamüle uygun olarak kilise sandıklarından karşılanacaktır.

Ruhani Delege Seçimi ve Seçim Usulü

Madde 21- Patrik seçimine katılacak olan ruhani delegeler İstanbul’da mevcut Ermeni Kilisesine mensup bütün ruhanilerin 07/12/2019 Cumartesi günü Patrikhanede yapacakları toplantıda gizli oyla seçilir.

Ruhani Delege Olabilme Şartları

Madde 22- Patrik seçiminde oy kullanacak Ruhani Delegelerin en az 5 seneden beri ruhaniyet silkine dahil bulunmuş olmaları ve 30 yaşını ikmal etmiş bulunmaları şarttır.

ÜÇÜNCÜ KISIM

Patriklik ve Ruhani Meclisin Seçimi

Patrik Adaylarının Belirlenmesi

Madde 23- Patrik seçimine ilişkin geçmiş uygulamalarda ve geleneklerde olduğu gibi Patrik Kaymakamı, İstanbul Ermeni Patrikhanesine mahsus ve durumları Patrik seçilmeye müsait episkoposların isimlerini gösterir bir liste düzenleyerek, bunların 25 inci madde gereğince seçilmeyi hakediş yönlerini her birinin önüne işaret eder ve anılan listeyi en geç 01/10/2019 Çarşamba gününe kadar Ruhaniler Genel Meclisine gönderir.

Madde 24- Ruhaniler Genel Meclisi, Patrik Kaymakamından liste geldikten sonraki gün içinde toplanarak, üyelerinden her biri, ruhanice kabule yaraşır saydığı episkoposların isimlerini bir kâğıt üzerine yazar, sonra en fazla ismi yazılandan başlamak üzere isimler listeye işlenir. Bu liste aynı gün Patrik Kaymakamı tarafından Patrikhane Ruhani Meclisine ve Patrik Seçimi Müteşebbis Heyetine müzakere edilmek üzere sunulur.

Patrikhane Ruhani Meclisi ve Patrik Seçimi Müteşebbis Heyeti isimler kendilerine geldikten sonraki gün bir araya gelerek anılan listede isimleri yer almış olan kişilerin cismanice yetenek derecelerini bütün yönleri ile inceler, en fazla hak edenlerden patrik seçilmek üzere çoğunluk oyuyla patrik adayları nihai listesini oluşturacak beş adaya kadar adayı ayırır ve Patrik Kaymakamına aynı gün tevdi eder. Beşten fazla bu şartlara haiz aday yoksa oylama yapılmaz.

Patrik Adayı Olabilme Şartları

Madde 25- Patrik adaylarında aşağıdaki şartlar aranır:

a. Babadan Türk olmak,

b. Türkiye Cumhuriyeti Hükümetinin itimadına mazhar olmak, (Türkiye Cumhuriyeti Devleti aleyhine siyasi söylem ve eylemlerde bulunmak gibi devletin güven ve itibarını sarsacak faaliyetlerde yer almamak.)

c. İstanbul Ermeni Patrikhanesine mahsus episkoposlar sınıfına dahil olmak,

ç. 35 yaşını ikmal etmiş bulunmak,

d. Mahkûmiyet ve amme hizmetinden memnuiyet gibi seçilmeye mani halleri bulunmamak.

e. Patriklik vazifesini layıkıyla yapabilecek iktidar ve ehliyette bulunmak.

Patrik ve Ruhani Meclis Üyesi Seçiminin Gerçekleştirilmesi

Madde 26- Ruhani ve Sivil Delegeler, Türkiye Ermenileri Patriğini seçmek üzere 11/12/2019 Çarşamba günü saat 10:00’da Kumkapı’da toplanarak aşağıdaki işleri yaparlar:

a. Üye mevcudunu tespit için yoklama yapılması, (Defteri mahsusta delegelerin imzaları alınmak sureti ile icra olunur.)

b. Seçim mazbatalarını tetkik komisyonunun kurulması, (Seçim bölgelerinden gelen mazbataları tetkik etmek ve bunlara dair bir rapor hazırlamakla görevli olan mezkûr komisyon biri ruhani ve dokuzu sivil on delegeden müteşekkil olacaktır.)

c. Patrik Kaymakamının riyasetinde ve muvakkaten en yaşlı üyenin idaresinde ve en genç üyenin de sekreter olduğu halde toplanan sivil ve ruhani delegelerin İstanbul Ermeni Patriğini ve Ruhani Meclisi Seçimini idare etmek üzere kendi üyeleri arasından gizli oyla bir başkan, iki başkan vekili ve iki sekreterden oluşan geçici seçim heyeti başkanlığının seçilmesi, 

ç. Dokuz asil ve üç yedek üyeden müteşekkil İstanbul Ermeni Patrikliği yeni Ruhani

d. İşbu maddenin (b) fıkrasında yazılı seçim mazbatalarını tetkik komisyonunca mazbatalara dair verilecek olan raporun müzakeresi ve seçilmelerinde bir eksiklik görülmediği takdirde, delegelerin delegelik sıfatlarının tasdiki zımnında karar verilmesi,

e. Yeni İstanbul Ermeni Patriğinin seçilmesi.

Madde 27- Yeni seçilecek Patrik 24 üncü madde gereğince en fazla beş kişiye kadar hazırlanan aday listesine dahil ruhaniler arasından seçilir. Delegeler bu liste dışında kalan 3’de e serbest olmakla beraber, aday listesi haricinde kendilerine oy verilecek ruhanilerin 23 üncü madde gereğince Patrik Kaymakamı tarafından hazırlanmış olan ilk listeye dahil edilmiş olmaları şarttır.

Madde 28- Oylamada ve oy tasnifinde dört ruhani delege ile dört sivil delegeden olmak üzere toplam sekiz kişi müşahit sıfatıyla sandık başında bulunur. Delegeler oylarını bizzat kullanır ve oy tasnifi, oyların yüksek sesle okunması suretiyle yapılır.

Madde 29- En fazla oy alan Patrik adayı Patrik, en fazla oy alan dokuz Ruhani Meclis Üyesi adayı ise Ruhani Meclis Asil Üyesi olarak seçilmiş olur.

Ruhani Meclis Asil Üyesi olarak belirlenenlerden sonra en fazla oy alan 3 aday Ruhani

Meclis Yedek Üyesi olarak belirlenir.

Patrik seçiminde adayların oylarının eşit olduğunun tespit edilmesi halinde ise oy sayısı eşit olan adaylar arasındaki seçim kırk sekiz saat içerisinde yenilenir.

Patrik Seçim Mazbatasının Hazırlanması ve Tevdi Edilmesi

Madde 30- Patrik seçildikten sonra, patrik seçim mazbatası Başkanlık tarafından iki nüsha olarak imza ve tasdik edilmek suretiyle hazırlanır. Patrik seçim mazbatası Patrik Kaymakamına tevdi edildiğinde toplantı halinde bulunan ruhani ve sivil delegelerin vazifesi sona erer.

Kisve Giyilmesi İçin İzin İstenilmesi

Madde 31- Seçim mazbatasının nüshaları kendisine tevdi edilecek olan Patrik Kaymakamı, seçimin neticesini İstanbul Valiliğine arz ederek, 2596 sayılı Bazı Kisvelerin Giyilemeyeceğine Dair Kanun gereğince Patriğin mabet dışında ruhani kisve giyebilmesi için izin ister.

 

Patriğin Yemin Etmesi ve Patriklik Asasının Verilmesi

Madde 32- Patrikhanece belirlenecek gün ve saatte seçilen Patriğe, Patriklik Asasının tevdi edilmesi ve yemin merasimi için Kumkapı’daki Meryemana Kilisesinde törem/ayin icra olunur. Patrik bu tören/ayinde kilise mihrabının önünde şu şekilde yemin eder:

“Vazifemi Türkiye Cumhuriyeti kanunlarına, nizamlarına ve örf ve adetlerimize uygun olarak ifa edeceğime, cemaatimize ait dini, Hayri ve içtimaı müesseselerin hak ve menfaatlerini koruyacağıma, dindaşlarıma hak, hakikat ve fazilet yolunda rehber olacağıma ve bu yoldan sadakatle hizmet edeceğime huzuru ilahide söz veririm.”

Bundan sonra Patrik Kaymakamı tarafından yeni Patriğe Patriklik Asası tevdi ve kendisi tebrik olunur.

DELEGE TAHSISI	TOPLAM DELEGE		DELEGE TAHSISI	TOPLAM DELEGE
Kiliseler	Sivil Delege		Kiliseler	Sivil Delege
Feriköy	22		Eyup S. Astvazasin	1
Bakırköy	14		Eyup S. Yegiya	1
Yeşilköy	10		Galata	1
Kadıköy	7		Gedikpasa	1
Kinaliada	3		Halicioglu	1
Ortakoy	3		Kandilli	1
Uskudar S. Garabet	2		Kartal	1
Narlikapi	2		Kumkapi Disi	1
Yenikoy	2		Kurucesme	1
Yedikule	2		Kuzguncuk	1
Beyoglu	2		Rumelihisari	1
Samatya	6		Topkapi	1
Kumkapi Patrikligi	3		Yenikapi	1
Uskudar S. Hac	2		Diyarbakir	1
Balat	1		Iskenderun	1
Besiktas	1		Kayseri	1
Beykoz	1		Kirikhan	1
Boyacikoy	1		Vakiflikoy	1
Buyukdere	1

Sivil Delege Toplami	103
Ruhani delege	17
GENEL TOPLAM	120