Diyarbakı’daki Surp Sarkis Ermeni Kilisesi, tamamen yok olma yolunda

Diyarbakır’ın tarihi Sur İlçesi’nde bulunan ve “Çeltik Kilisesi” olarak da bilinen tarihi Ermeni “Surp Sarkis” kilisesi tamamen yıkılma tehlikesi altında.

Kilise, tarihi boyunca tahıl ambarı, ahır ve en nihayet Çeltik Fabrikası olarak kullanıldı. Alipaşa Mahallesi’nde bulunan ve Katolik Ermenilere ait olan Surp Sarkis Kilisesi, ‘Hızır İlyas Kilisesi’ olarak da anılıyor.

Yazılı kaynak yetersizliği ve bir kitabesinin olmayışı nedeniyle kilisenin yapılış tarihi tam olarak bilinmiyor.

Plan ve mimari özelliklerinden dolayı bazı kaynaklar kilise tarihinin 16. yüzyıla dayandığını tahmin ediyor. Max Von Berchem, Amida adlı eserinde, 1515’lerde Osmanlı tebaası olan Amidli (Diyarbekirli) Ermenilerin o tarihlerde bu kiliseyi yaptırdığını, adının da Surp Sarkis olduğunu söylüyor.

İnciciyan’ın 19. yüzyıl tarihli bir araştırmasında beş horanlı, kagir ve eski bir Ermeni kilisesi olduğu vurgulanır. Süryani tarihçi peder Gabriel Akyüz ise Mor Dumyana adını kullanır.