Ali GÜNDOĞDU

İzmit’in sembol yapılarından Fevziye Camii, tarihi süreçte pekçok kez yıkıldı, ancak her seferinde aynı yerde yenisi yapıldı. 1576’da İzmit’in eşrafından Mehmet Bey tarafından bugünkü Kemalpaşa Mahallesi Cumhuriyet Caddesi üzerinde yaptırılan Fevziye Camii’nin ilk mimarı ünlü Mimar Sinan’dır. Ancak çeşitli doğal afetlerle ve yangınlarla cami defalarca yıkılmış, ardından aynı yere tekrar inşa edilmiştir. Bu tamirat ve yeniden inşalarla birlikte caminin tarihsel dokusu epey değişikliğe uğramış, her dönemde kendine has mimarî üslup kendisini bir şekilde hissettirmiştir. Daha önce külliyesinde bulunan pek çok bina artık yerinde yoktur. Bunların arasında ise muvakkithane (vakit ayarlama evi – saat ayar merkezi) en dikkat çekici işlevi olanıdır. Dolayısıyla söz konusu yapım faaliyetleriyle birlikte caminin banileri de değişmiş, bu arada yapının ismi de değişmiştir.

İLK YAPILIŞI KANUNİ ZAMANINDA 
Fevziye Camii’nin ilk yapılışı, Kanuni Sultan Süleyman’ın damadı ve sadrazamı Rüstem Paşa´nın kethüdası Mehmet Bey’in ruhu için vefatından sonraki birkaç yıl içinde yapılmıştır. Ardından 1719 yılındaki büyük depremden sonra kubbeli yapı çökmüş ve kiremit çatılı olarak iki yıl içinde aynı yere yeniden yapılmıştır. Üçüncü yapılışı ise yine kısa bir süre sonra gerçekleşmiştir. 1756-57 yıllarında çıkan yangın sonucu Fevziye Camii de büyük zarar görmüştür. Yine İzmit ahalisinden Hacı Halil Ağa tarafından camii tekrar yapılmıştır. Ardından 1836 yılından çıkan büyük bir yangın sonucu tekrar yanmıştır. Kaptan-ı Derya Ahmet Fevzi Paşa tarafından yeniden inşa ettirilmiş olup 1836 yılında dönemin padişahı Sultan 2’nci Mahmut tarafından yeniden ibadete açılmıştır. Ahmet Fevzi Paşa, caminin inşasında muvaffak olduğu için Sultan 2’nci Mahmut tarafından camiye ‘Fevziye’ adı verilmiştir. Hatta Padişah’ın açılış esnasında “inşallah bir daha yıkılıp-yanmaz” şeklinde dua ettiği de söylenir. Fakat 1894 tarihinde meydana gelen deprem sonucu cami yine büyük zarar görmüş, tamamen yıkılmıştır.

DEPREMDE YIKILDI VE ALTINCI KEZ YAPILDI 
Duvarları taş ve tuğladan olmak üzere yeniden yaptırılmıştır. 1898 yılında devrin padişahı Sultan 2’nci Abdülhamit Han’ın cülus bahşişi günü ibadete yeniden açılmıştır. Yakın tarihe kadar bu cami ibadete açık olarak hizmet vermiştir. Ancak 17 Ağustos 1999 Marmara Depremi sonucu cami ağır hasarlı duruma gelmiştir. Altıncı kez yıkılarak yeniden 26 Nisan 2002 günü temeli atılmış; cami derneği ve Kocaeli halkı tarafından maddi katkılarla bitirilerek 30 Ocak 2004 günü yeniden ibadete açılmıştır. Ayrıca caminin yanında yer alan park da yeniden projelendirilerek modern bir görünüme kavuşturulmuştur. Toplam 10 bin metrekarelik alanda yapılan Fevziye Camii Parkı, içinde doğal dere görüntüsünde göl, su kemeri, köprü, oturma grupları, yürüyüş yolları ve kafeteryalar bulunan bir dinlenme merkezi haline getirilmiştir.

Vilayet bahçesinde cenaze töreni 

Kocaeli Vilayeti, daha doğrusu o yıllarda İzmit Sancağı, bugünkü Kasrı Hümayun’dan yönetilirdi. Yani valilik, tarihi Av Köşkü idi…
Bu fotoğraf 1920 tarihli…
Vilayet bahçesinde cenaze töreni var. Dikkatlice bakarsanız bando da yerini almış. Belli ki, devlet büyüklerinden, mülki amirlerden birisi vefat etmiş. Ama hakkın rahmetine kavuşanın kim olduğu konusunda bir bilgi yok.

Kozluk Mahallesi’nde Ermeni cenazesi

İzmit’te Kurtuluş Savaşı’na kadar çok sayıda Rum ve Ermeni yaşıyordu. İzmit Kozluk Mahallesi de Ermeni hemşerilerimizin yoğun olduğu bir Ermeni Mahallesiydi. Fotoğraf 1920 tarihli… Bir Ermeni vatandaşın cenaze korteji muhtemelen yakındaki bir kiliseye götürülüyor. Arka planda bugünkü Kız Meslek Lisesi’ne inen İnönü Caddesi…

---

http://www.ozgurkocaeli.com.tr/kozluk-mahallesinde-ermeni-cenazesinden-bir-kare-5777yy.htm