Ermeniler, Büyük Oruç’un arefesinde (Şubat–Mart ayları arasında) Pun Paregentan adı altında karnavalı kutlar. Arefe günü günbatımıyla Medz Bahk’a (Büyük Oruç-Perhiz) girilir. Bu dönem, tövbe dönemidir, amacı dua ve oruçla yüreklerin sınanıp temizlenmesi, inananları Diriliş Yortusu’na hazırlamaktır: Pun Paregentan’da (karnaval) yenir, içilir, eğlenilir, herkes çeşitli kılıklara girip, komşularına, arkadaşlarına şakalar yapar : 2018 tarihli sene için, Büyük Perhiz Arefe günü Pun Paregentan (karnaval), Ermeni Kilisesi Merkezi Taht Ecdmiazin’in takvimine göre 11 Şubat 2018 Pazar Pazar günüdür,ertesi gün 12 Şubat 2018 Pazartesi, Büyük Perhiz’in (Oruc) birinci günü başlar.
Büyük Oruç 7 hafta (48-50 gün) sürer 2018 tarihli senede bu süre 12 Şubat 2018 tarihinde başlar, 31 Mart 2018 Cumartesi günbatımında son bulur: Bu sürede hayvansal gıda alınmaz. Günde tek öğün, akşam duasından sonra, sadece sebze ve tahıl yenir. Düğün yapılmaz, eğlence düzenlenmez: Hemen hemen her ermeni kilisenin özel günü vardır, buralarda ayinler yapılır, halk kiliseleri ziyaret eder Büyük Oruç’ta dargınlar barıştırılır, yoksullara erzak yardımı yapılır.
BÜYÜK ORUÇ (perhiz) DÖNEMİ ERMENİ GELENEĞİ MİRMİRAS
Her milletin,her etnik gurubun olduğu gibi Ermenilerin de kendilerine özgü birçok folklorik simgeleri, bayram anane ve gelenekleri vardır, bunlardan biri de Büyük Oruç (medz bahk) döneminde,özellikle Anadolu köylerinde bir zamanlar çok yaygın kullanılan MİRMİRAS geleneğidir:Mırmıras,
Mirmiras sözü, asık suratlı,s ürekli aksileşen, huysuz, çok konuşan ve homurdanan kişi anlamına gelmektedir, dolayısıyla, özellikle çevreye uymak için isteksiz olduğu için surat asan, aksileşen, suskun ama huysuz ve homurdanan kişiler için kullanılan bir terim olduğu söylenmektedir:
Mirmiras evde, odanın tavanından asılan, büyükçe bir kırmızı soğana tavuk, horoz, ördek, kaz, hindi, devekuşu.. herhangi birinin yedi tüyleri eşit aralıklarla fırıldak şeklinde batırılıyor. Soğanın altına da kırmızı kuru biber asılıyor.
Yedi tüyler, Medz Bahk’in yedi haftalarını, kırmızı biber ise oruç tutmayan tövbesiz insanı bekleyen manevi ateşi simgeliyor.
Mor soğan ise yedi günahları kibir, kıskançlık, öfke, tembellik, maddeperestlik ya da materyalizm, oburluk ve şehvet, kırık ve yaralı olan gönülü simgeliyor.
İnsan ancak tövbe ederek ya da tövbesini yenileyerek, oruç tutarak rahatlıyor, soğanın en derinindeki iç kısım gibi, Mesih İsa’nın sayesinde arınıyor, bembeyaz oluyor.
Paregentan’ı (karnaval) takip eden,büyük oruçun(perhz) Pazartesi günü asılan Mirmiras’tan, Medz Bahk’taki (Büyük Oruç–Perhiz) her bir Cumartesi akşamı, akşam duasından sonra, tüylerden biri çekiliyor. Son tüy de Kutsal Cumartesi (Avak Şapat-Cırakaluydz) Surp Zadik (Paskalya) arefe töreninden önce çekiliyor.
Mor soğan ise arefe töreninden hemen sonra kiliseden eve dönüldüğünde, kırılıyor ve yortu arefesinde arefede yenmesi geleneksel olan balık ile yeniliyor.
Dr.med. Sarkis Adam
İlk yorum yapan siz olun