Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdülkadir Uraloğlu, Azerbaycan’ı ulaşım yollarıyla Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti’ne ve devamında Türkiye’ye bağlamayı hedefleyen Zengezur Koridoru’nu dört sene sonra tamamen hayata geçirmiş olacaklarını düşündüğünü açıkladı.
Uraloğlu, koridorla bağlantılı Türkiye topraklarındaki 224 kilometrelik yol inşaatına baharda başlanmasını beklediğini de söyledi.
Peki Zengezur Koridoru projesi nedir? Projeye bölge ülkeleri nasıl yaklaşıyor?
Proje nedir?
Ermenistan’ın en güneyinde yer alan eyalet, Syunik adını taşıyor.
Azerbaycan’da ise bu bölge için Zengezur ismi kullanılıyor.
Bu bölgenin doğusunda Azerbaycan, güneyinde İran, batısında ise Azerbaycan’a bağlı Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti yer alıyor.
Zengezur koridoru projesi ise bu bölgeden açılacak kara ve demiryolu ulaşımıyla Azerbaycan’ı doğrudan Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti’ne bağlamayı hedefleyen projenin adı.
Daha geniş anlamda ise proje Azerbaycan’ı doğrudan Türkiye’ye bağlamayı amaçlıyor.
Azerbaycan ve Ermenistan arasında projeyle ilgili mutabakat var mı?
2020 yılındaki 2. Dağlık Karabağ Savaşı, Rusya’nın arabuluculuğunda imzalanan bir ateşkes anlaşmasıyla sona ermişti.
Anlaşmanın 9. maddesinde Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti ile Azerbaycan arasında ulaşım yollarının açılması öngörüldü.
Bu maddede, “Bölgedeki tüm ekonomi ve ulaşım bağlantıları açılacaktır. Ermenistan Cumhuriyeti; insanların, araçların ve malların her iki yönde engelsiz hareketini organize etmek için Azerbaycan Cumhuriyeti’nin batı bölgeleri ile Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti arasındaki ulaşım bağlantılarının güvenliğini garanti eder” ifadelerine yer verildi.
Metinde ayrıca, “Tarafların mutabakatı ile Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti’ni Azerbaycan’ın Batı bölgelerine bağlayan yeni ulaşım bağlantılarının inşası gerçekleştirilecektir” cümlesi yer aldı.
Azerbaycan bu madde ile iki ülkenin Zengezur Koridoru konusunda anlaşmış olduğunu öne sürdü
Ermenistan ise ulaşım yollarının açılmasını desteklediğini ancak bu maddede Zengezur adının kullanılmadığı gibi Bakü’nün talep ettiği şekliyle bir koridor projesinden de bahsedilmediğini belirtti.
Azerbaycan 2023’teki son askeri operasyonuyla, 20 Eylül’de Dağlık Karabağ’da kontrolü ele geçirdi.
Dağlık Karabağ’daki Ermeni ayrılıkçılar, silah bırakmayı ve Bakü yönetimiyle “bölgenin Azerbaycan’la yeniden entegre olması” için görüşmeler yapmayı kabul etti.
Dağlık Karabağ’daki Ermeni ayrılıkçıların lideri Samvel Şahramanyan, bağımsızlık mücadelesine resmen son verdi.
Ermenistan, kontrolüne daha fazla imkan veren ‘Barış Koridoru’ adlı alternatif bir proje öneriyor.
Girişim, Hazar Denizi’ni Akdeniz’e ve Basra Körfezi’ne bağlayarak Ermenistan, Türkiye, Azerbaycan, İran ve Gürcistan arasında ticaret, enerji ve insan akışını kolaylaştırmak için önemli ulaşım ve iletişim altyapısı yatırımları öngörüyor.
Kaynak, Getty Images Fotoğraf altı yazısı, Projenin haritası
İran projeye neden karşı çıkıyor?
İranlı yetkililer ise dönem dönem yaptığı açıklamalarla projeyle ilgili kaygılarını gündeme getiriyor.
Tahran başından beri Kafkaslar’da “jeopolitik değişiklikler” istemediğini belirterek projeye karşı çıkıyor.
İran, koridorun Ermenistan’a doğrudan kara erişimini kesebileceğinden endişe ediyor.
Son olarak Eylül ayında İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi, projeyle ilgili, İran’ın komşu ülkelerinin sınırlarında herhangi bir değişikliğin ülkesi için kırmızı çizgi anlamına geldiğini ve “tümüyle kabul edilemez” olduğunu söyledi.
Arakçi’nin tepkisi, Rusya’nın Azerbaycan ve Ermenistan arasında bir barış anlaşması üzerinde mutabakatın sağlanması ve karadan bir koridor açılmasına yönelik çalışmalar konusunda “iletişimin açık tutulmasından” yana olduğunu açıklamasından sonra geldi.
Rusya, Azerbaycan ve Nahçıvan arasında genel olarak yeni ulaşım yolları açılmasını destekliyor.
İran da son dönemde Rus yetkililerinin açıklamalarını Moskova’nın Zengezur koridoru için Azerbaycan’a destek verdiği yönünde yorumluyor.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ise son olarak 13 Temmuz’da yaptığı konuşmada şu ifadeleri kullanmıştı:
“Zengezur Koridoru özellikle Azerbaycan, Ermenistan ve İran herkesin çıkarına olacak stratejik koridordur ve bu koridor devreye girdiği anda İran da rahatlayacak, Azerbaycan da rahatlayacak.
“Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev için o koridor çok önemli. İnşallah oradaki raylı sistem devreye girdiği anda burada Azerbaycan çok çok rahatlayacak.”
Kaynak, Getty Images Fotoğraf altı yazısı, Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Uraloğlu
Bakan Uraloğlu’na göre son durum ne?
Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Uraloğlu, son açıklamasında, projeyle bağlantılı Türkiye’deki ulaşım yolu inşaatının başlangıcıyla ilgili bahar ayını işaret etti:
“Bizim tarafa geldiğimizde 224 kilometre, ihalesini yaptık. Mevsim şartlarına göre baharda başlarız.”
Uraloğlu, proje kapsamında Azerbaycan tarafında inşaatların bir kısmının bittiğini, bir kısmının devam ettiğini belirtti ve ekledi:
“Nahçıvan tarafında yaklaşık 178-180 kilometre var. Bir kısım iyileştirilecek, az bir kısmı yeniden yapılacak. Bunu Azerbaycan tarafı çalışıyor. Geldiğimizde, Zengezur koridoru dediğimiz, 43 kilometrelik, Ermenistan tarafından geçişi ve yaklaşık 61 kilometrelik İran tarafından geçişiyle ilgili görüşmeleri Azerbaycan tarafı yürütüyor. Onlar netleştirdiği şekliyle yolumuza devam edeceğiz.”
Uraloğlu, “Şöyle bir dört sene sonra bu koridorun tamamını inşallah hayata geçirmiş oluruz diye düşünüyorum” diye konuştu.
Yorumlar kapatıldı.