– Gelenek/Romantizm : Noel Pazarları – 

Halit Çelikbudak yazdı…

Artık yılbaşına sayılı günler kaldı… Kış soğuk yüzünü gösteriyor… Ama aynı zamanda yılbaşı ruhunu iyice hissetmeye başladığımız bir döneme girdik… Avrupa’da yaşayanlar mutlaka bilirler… Hıristiyan alemi de birkaç haftadır Noel havasına girdi… Geleneksel Noel pazarları açılır… Bu pazarların çıkışı Orta Çağ’a kadar gider… O dönemlerde kış tüm şiddetiyle bastırmadan insanların ihtiyaçlarını temin edebilmeleri için son fırsatmış bu pazarlar… Yaşadığımız Frankfurt’ta 1393’te böyle bir Pazar kurulduğu kayıtlarda var…

Ama zamanla bugünkü Noel pazarlarına dönüşmüş… Bu da muhtemelen o dönemler çok daha güçlü olan kilisenin etkisiyle olmuş. Noel pazarları dört haftalık ‘Advent‘ denilen döneme denk getirilmeye başlanmış… Hıristiyanlıkta Advent (Latince Adventus ‘varış‘ veya Advenit ‘o geliyor‘) Hz. İsa’nın doğumunun beklendiği dönem… Katolik ve Protestan inancına göre  30 Kasım’a en yakın Pazar günü başlayıp Noel arifesine kadar süren dört hafta…

Frankfurt’ta Noel pazarı dün akşam tam 17:05’te başladı… Salgın ara verdirmişti… Meydandaki kilisenin çanları çaldı. Vekil Belediye Başkanı çam ağacının ışıklarını yaktı. Tarihi Römerberg Meydanı’nda… Şöyle tahayyül edebilirsiniz… Büyükçe bir meydan burası… Bir yanda Römer adı verilen tarihi belediye binası… 11 Mart 1405’ten beri hem Frankfurt’un idari merkezi hem de 1562’den itibaren Kutsal Roma İmparatorları’nın taç giyme töreninin yapıldığı mekan… Binadaki İmparatorluk Salonu‘nda yapılıyormuş törenler. Salonda büyk boy tabloları var…

Meydanın güneyinde Alte Nikolai Kilisesi… Bu kilise ile ilgili kayıtlar 28 Mayıs 1142’de başlıyor… Kilisenin biraz daha güneyinde ağır ağır akan Main nehri… Meydanın doğusunda ise Yeni Gotik, Rönesans ve Barok stilinde dik çatılı tarihi ahşap evler… Kuzeyde Alman Birliği’nin kurulduğu tarihi Pauls Kilisesi… Meydanın ortasında fıskiyeli küçük bir havuz ile Adalet Heykeli… 1543’de yapılmış… Hitler döneminde 10 Mayıs 1933’de tam bu meydanda kitaplar yakılmış… Yerde bir plaket var şimdi…

Noel pazarları meydanlarındaki dev bir çam ağacının etrafında kurulur genelde… Başka bir yerden getirilip geçici yerine konarak ışıklandırılır… Ağacın yüksekliği, güzelliği önemlidir… Her kent övünür ‘En güzeli bizim ağaç’ diye… Frankfurt’ta bu yılki ağaç 60 yıllık ve 26 metre yüksekliğinde, 6,5 ton ağırlığında.. Daha önceki yıllardaki ağaçlar güzellik açısından sert eleştirilere yol açmıştı. Neyseki bu yılki ağaç beğenildi… 160 km. uzaklıktaki bir ormandan getirilmiş… 4.900 adet tasarruflu led ampul ile aydınlatılıyor… Her yıl ağaca bir isim de verilir… Bu yıl adı ‚‘Manni‘… Manfred’ten geliyor… Eski Yüksek Almanca’da ‘Barışın Adamı‘ anlamına geliyormuş…

Meydanda her yıl  önceden titizlikle belirlenen onlarca küçük ahşap kulübelerde birbirinden farklı noel süsleri, oyuncaklar, fındıkkıranlar, el işi cam veya ahşap figürler gibi her yerde ve her zaman kolay bulunamayacak hediyelik eşyalar satılıyor… Çocuklar için bir atlı karınca var… Alte Nikolai Kilisesi’nden çan sesleri, ilahiler, Noel şarkıları geliyor kulaklara… Noel pazarlarında mutlaka olması gereken tek şey sıcak şarap… Bu bir gelenektir…Adı şarap ama son derece şekerli… Şeker hastası olanlar dikkat etmeli… Çeşitli aromalar da katılarak farklı tad verilebiliyor… Alkolsüz de var… Eşimle ben daha çok ahududu katılmış olanı tercih ediyoruz her yıl…

Yiyecek içecek de unutulmuyor… Kavrulmuş badem tezgahları, kestane kavuranlar, baharatlı sosisler, bol baharatlı Noel kekleri ‚ ‘Lebkuchen‘ adı verilen 14. Yüzyıl’dan beri değişmeyen bir formülle hazırlanan zencefilli kurabiyeler, badem ezmeleri, şeker kaplı bademler, adını Napolyon’un verdiği Frankfurt’a has Bettmaenchen adlı  eşsiz badem ezmeleri…

Bu pazarlar romanlarda da anlatılır… 20 yüzyılın en önemli Alman yazarlarından Thomas Mann ‘Buddenbrooks’ adlı romanında Lübeck’teki Noel pazarını şöyle anlatıyor… ‘Hangi yöne gidersek gidelim Noel pazarının aroması olarak çam ağaçlarının kokusunu teneffüs ediyoruz.’ Frankfurt’ta dün akşam eşimle dolaşırken çam kokusu yoktu, Avrupa’da, dünyanın dört bir yanında savaşların, huzursuzluğun, pahalılığın alıp başını gittiği bir dönemde kısa sürede olsa tüm kaygılarını alıp götüren bir romantizm vardı…

Frankfurt Noel pazarı, Almanya’nın en eski ve en büyük pazarlarından biri.  22 Aralık’a kadar sürüyor… Pazartesiden cumartesiye 10:00 – 21:00 ve Pazar günleri 11:00 – 21:00 saatleri arasında açık… Yaklaşık iki milyon ziyaretçi bekleniyor.

https://www.arti49.com/gelenekromantizm-noel-pazarlari-2373307h.htm