Atina’da hüzünlü bir gün… Geçmiş affedillir mi?

Plaka geçmişe dair izlerin sadece bir tanesini taşıyor. Kitap, Kara Eylül’den Türkiye’den göç edenlerin hikâyesi.

Havva EMRE

İsmail Hakkı İçten tarafından kaleme alınan Plaka, Berfin Yayınları etiketiyle raflardaki yerini aldı. “Her hikâyenin içinde birçok sır vardır. Ama sırların ortaya çıkıp öğrenilmesini istemeyen insanlar da vardır” diyen İsmail Hakkı İçten ile sizler için Plaka’yı konuştuk.

Plaka, Kara Eylül’ün karanlık yüzünü bizlere Maria üzerinden gösteriyor ama sadece 6-7 Eylül’ü değil güncel siyasette karşımıza çıkıyor. Tarihte, hatadan hata mı doğuyor?
Hatadan hata doğar doğru bir söylem. Ama hataların telafi edilmesi de gerekiyor ki bazen telafisi mümkün olmayan hataları da biz insanlar yapıyoruz.

Plaka, geçmişe dair izler taşıyor. Bu kadar keskin yaraların telafisi mümkün mü? 
Plaka geçmişe dair izlerin sadece bir tanesini taşıyor. Geçmişte 1915 Ermeni tehciri, 1925 Şeyh Sait İsyanında suçsuz insanların sürgün edilmesi ki bunlardan biri de benim babam. 1934 Trakya’daki Yahudi sürgünleri. 1937-38 Dersim’de Aleviler’e ve suçsuz insanlara yapılan kıyımlar. Bunların hepsi yara ve devletin yüzleşmesi gerekir. İnsanoğlu bazen uğradıkları haksızlıkları af etmeye büyüklüğüne de sahip.

Maria, yaşarken neden hayatının yayınlanmasını istemedi, çekindiği durumlar var mıydı?
Maria bu yaşadıklarını birilerine anlatmayı, bir kitap haline getirmeyi her zaman düşündüğünü söylemişti. Her ne kadar kırgın olsa da bu yaşantısını bir Yunanlıya anlatmayı düşünmüyordu. Nedeni; Türkiye’deki Rumların Yunanlılara ve Yunanlıların Türk Rumlarına karşı olumsuz tavır ve düşünceleri idi.
Benimle-tesadüf demeyeceğim, inanmadığım için-karşılaşması, Kürd asıllı biri olmam, babamın sürgün hayatını kısa olarak ona anlatmam ve birkaç kitap yazdığımı ona söylemem etkili oldu sanırım.

Ben onu dinlerken, o bana yaşadıklarını anlatırken ben aldığım notların çok faydasını gördüm. Kitap yapabilir miyim? diye sorduğumda ben öldükten sonra dedi. Bana telefonunu, adresini, çok istememe rağmen bir resim almama müsaade etmedi, saygıyla karşıladım. Yalnız telefonumu benden almıştı. Ben Maria ile yaptığım sohbeti unutmuştum bile. Bana, ‘Maria öldü’ diye gelen bir telefondan sonra bu yaşananları kitap haline getirdim.
Hayattayken yaşadıklarının bir eser haline gelmesini istemiyordu. Bir Yunanlıya anlatmış, yaşantısı roman haline gelmiş olsaydı deşifre olacaktı ki olmak istemiyordu. Hem oğlunu düşünmüştü hem de yasak ilişki yaşadığı oğlunun babasının ailesinin rencide olmasını istememişti.

Maria, geçmişi affetmeye çalışmış pek başarılı olamasa da bunun için mücadele etmiş. Sizce geçmiş affedilebilir mi?
Maria’nın geçmişi af ettiğini hiç sanmıyorum ve bana böyle bir imada da bulunmamıştı.

İsmail Hakkı İçten, neler yazıyor diğer kitaplarınızdan bahseder misiniz?
İsmail Hakkı İçten, kendi yaşantısı ve bir arkadaşının yaşadıklarının yanında babasının biyografisini yazdı. Tesadüfün içinde bir tesadüfün olduğu bir aşk romanı yazdı. Pagan inançlardan günümüzdeki dinsel inançların Tanrılarının rüşvet alıp-verdiğini belgeleriyle yazdı. Çocukluğunun geçtiği Diyarbakır’da büyüdüğü sokaktaki anılarıyla Diyarbakırspor’da yöneticilik yaptığı yıllardaki anılarını yazdı. En son yazdığı kitap Plaka olmak üzere 6 kitap yazdı. Babasının sürgün hayatını yazdığı kitap İngilizceye çevrilerek Amazon Amerika’da online sitelerinde satışa sunuldu.

Tekstil imalat ve ihracatı yaptığı yıllardaki yakın arkadaşının hayatını kaleme aldı ve dosya bitmiş, yayınevine verilecek. Annesinin yaşadığı çileleri yazmaya başladı ve kitap çalışması şu an yarıya gelmiş durumda.

https://www.birgun.net/haber/atina-da-huzunlu-bir-gun-gecmis-affedillir-mi-409862