Zeynep Bilgehan
Kapalıçarşı’da bir ustanın tezgâhına işi ehlinden öğrenmek için oturduğunda yalnızca dokuz yaşındaydı… 12 yaşında tam zamanlı ‘çırak’ oldu. 18 yaşında kendi atölyesini açtı. Amacı hep ezberleri bozmak oldu. Bugün Hollywood yıldızları onun tasarımlarını kullanıyor. O ise kendini halen bir ‘Kapalıçarşılı kuyumcu ustası’ olarak tanımlamayı tercih ediyor… Dünyaca tanınan mücevher tasarımcımız Sevan Bıçakçı ile buluştuk…
Buluşma yerimiz; Kapalıçarşı’nın hemen yanında yer alan dükkânı… Dükkân diyoruz ama burası bir müze salonuna benziyor. Özel ışıklandırmalı bölmelerde, her birinden tek adet üretilen takılar adeta ‘sanat eseri’ gibi sergileniyor. Hepsinin bir hikâyesi var; İstanbul’un kuşları, Topkapı Sarayı, çeşmibülbüller… Bizse yaratıcısının hikâyesini dinlemek için buradayız; ünü ülke sınırlarını aşan, Oscar törenlerinde Hollywood yıldızlarının taşıdığı mücevherleri tasarlayan Sevan Bıçakçı…
SAMATYA’NIN RENKLERİ
Bıçakçı, 1972 tarihinde Sımpat ve Mari çiftinin en büyük çocuğu olarak Samatya’da doğuyor. Aile aslen Kayserili… 1950’li yıllarda çocukların daha iyi bir eğitim alması için İstanbul’a geliyorlar. Baba Simpat, Ermeni yatılı okulu Tibrevank’a kaydediliyor. Dersleri iyi ama asıl merakı oyunculuk! Bu alandaki en büyük yoldaşı da Kevork…
Henüz 6-7 aylıkken annesi Mari Hanım ile…
Yoldaş Kevork, daha sonra İngiltere’ye gidiyor ve dünyanın tanıdığı oyuncu Kevork Malikyan oluyor. Simpat Bey ise İstanbul’da oyunculuğa bir süre daha devam etse de asıl meslek olarak öğretmenliği seçiyor… Sevan ve kardeşleri Savaş ile Penyamin, Samatya’da doğup büyüyor. Bıçakçı, “Evden çıktığımda Yedikule Surları yanı başımdaydı” diye başlıyor: “Dolayısıyla İstanbul’un tarihi dokusunu hissederek büyüdüm. Komşularımız Müslüman, Ermeni ve Rum’du. Farklı kültürlerin kaynaşmasının ve bu şekilde dönüşmesinin mümkün olduğunu yaşayarak öğrendim.”
Sene 1990’lar-Genç Sevan ilk atölyesinde.
İLK STAJIM RUS OYUNCAKLARI
Bıçakçı, beşinci sınıfa kadar Sahakyan Nunyan İlkokulu’na gitti ama orada geçirdiği zamanı, “Camdan bakıp dalıp giderdim. Epey hareketliydim ve eğitim hayatımın iyi olmayacağı belliydi!” diye anlatıyor. Bunun üzerine babası onu bir zanaat öğrenmesi için bir ustanın yanına çırak veriyor. Peki hangi zanaat? Bıçakçı yanıtlıyor: “Küçüklüğümden beri ellerimle bir şeyler yapmaya meraklıydım. Bizim zamanımızda ‘Rus oyuncakları’ vardı. En çok da onları kurcalardım. Üçüncü sınıftan itibaren çalıştım. Önce Kapalıçarşı’da Ohannes Usta ile, sonra babam beni Hovsep Çatak’ın yanına verdi. Hayatıma yön veren kişilerden biri oldu Hovsep Usta… Yıllarca onun her hareketini izledim. Fazla meraklı ve fazla hareketli olmama rağmen bana karşı çok sabırlıydı.”
Sene 2014-‘Kraken’ tasarımlı bilekliğini takan dünyaca ünlü oyuncu Brooke Shields ile…
ÇARŞININ KAST SİSTEMİ: USTA-KALFA VE ÇIRAK…
12 yaşında tam zamanlı ‘çıraklık’ işine giren Bıçakçı’nın günü erkenden başlıyordu. Bıçakçı anlatıyor: “O dönem Çuhacıhan’daki atölyeler tıklım tıklımdı. Ustalar, kalfalar ve çıraklar yaşlarına ve kıdemlerine göre hiyerarşideki yerlerini neredeyse bir kast sistemi gibi alırdı. 11-12 yaşındaki çocuklar zanaat öğrenmek için işe başlar ve yavaş yavaş yükselirlerdi. Şartlar zordu; küçük atölyeler ışık almaz, havasızdırlar… Kışın soğuk, yazın sıcak olur.
İŞİMİZ SADEKÂRLIKTI
Çarşı bizim hem oyun alanımız hem de hayat okulumuzdu. Bizim işimiz ‘sadekâr’lıktı. Müşterilerin değerli taşlarını takılara dönüştürürdük. Hovsep Usta bana bildiği her şeyi öğretmeye çalıştı. Gelenektir, yılbaşından önce bereket getirsin diye atölyenin girişinde nar patlatırız. Bir kere ben bu narı özellikle bizim girişe yakın patlatmıştım. Amacım nar tanelerinin hepsinin bizim tarafa doğru saçılmasıydı. Ustam bana gerçek bereketin dostlarla beraber kazanmak olduğunu hatırlatıp, narı tekrar kırmamı istemişti. Bu sözü, hâlâ aklımdadır…”
Sonsuz Döngü koleksiyonundan bilezikler…
İLK SERMAYEMİ EŞİM SAĞLADI
Bıçakçı, 1990 yılında kendi atölyesini kurdu. Başlarda, başka markaların benzer takılarını ürettiği ‘modelcilik’ işini yaptı… Bıçakçı, “Bu dönemde yüksek enflasyonun da etkisiyle daha çok Avrupa’da tutulan malların taklitleri üretiliyordu. Bu ürünleri satmak daha kolay oluyordu” diye anlatıyor. Ancak özgün iş çıkmıyordu. Bıçakçı ise cüretkârdı! Devamını dinleyelim: “Kendi mücevherlerimi üretmezsem çabalarımın karşılığını tam olarak alamayacağımı düşünüyordum. Ticari olarak sıfır noktasını gördüğüm bir an oldu… O zaman nişanlım, şimdi eşim olan Ani bana maddi ve manevi olarak destek verdi. Bu sayede ‘Sevan Bıçakçı’ markasını oluşturan tasarımlara yöneldim. İçimden geldiği gibi İstanbul’u, Ayasofya’yı, mimari yapıları ve yaşadığımız doğayı yorumlamaya başladım. Bugün imza tekniğimiz olan içine figür oyduğumuz taşlı mücevherler ve özgün yüzük formları ortaya çıktı. 2002 yılında da ‘Sevan Bıçakçı’ markası kuruldu…”
85 parçalık saat koleksiyonundan ‘Çakıl’ – “Eskiden çırakların bir ufku vardı. Ustalarımız gibi öğrenmek, kendi atölyemizi açmak isterdik. Ancak büyük markaların varlığı şu anda o ufku köreltiyor. Ustalar iyi iş ve istekli çıraklar bulamıyor.”
KARİYERİNE GÜLER SABANCI DOKUNUŞU
Marka kurulmuştu kurulmasına da… Dünyaca ünlü hale gelmesi nasıl oldu? Bıçakçı anlatıyor: “Sabah gazetesinde Cengiz Erdinç bir makale yazdı. Ardından, 2004’te CNN Türk’te Gülin Tomay Karabacak’ın programına konuk oldum. Çok ilgi gördüğü için sürekli verilen tekrarlardan birini izleyen Güler Sabancı bir gün dükkânıma geldi. Onun desteği çok oldu. Muazzam bir takım çalışması da var. Kreatif direktörümüz Emre Dilaver, markanın ve tasarımların dünyada tanınması için ilk adımları attı. Kardeşim Penyamin Bıçakçı benim yanımda yetişti ve atölyenin başına geçti. Kuzenlerim Herman Bıçakçı ve Arman Bıçakçı satışla ilgilendiler. Ve tabii atölyemizde çalışan büyük yetenekler var. Aldığımız ödüller tanınmamıza katkıda bulundu.”
TASARIMLARI İSTANBUL KOKUYOR
‘Sevan Bıçakçı’ tasarımları bugün Nuruosmaniye’de, 12 yaşında çalışmaya başladığı Kapalıçarşı’nın hemen yanındaki merkezle beraber İstanbul, Ankara, Bodrum ve Miami’deki mağazalarda ve Avrupa ve ABD’deki 10’dan fazla satış noktasında bulunuyor. Meşhur müşterileri arasında şu isimler var; Elizabeth Hurley, Brooke Shields, Halle Berry… Parçaları ‘yüksek mücevhercilik’ kategorisinde yer alıyor. Bıçakçı ise kendisini “Ben bir kuyumcuyum… Kapalıçarşılı kuyumcu Sevan Usta” diye tanımlıyor. ‘Sevan Usta’nın çalışmalarından yalnızca bir adet üretiliyor. Bıçakçı şöyle anlatıyor: “Parçaların bazılarının tamamlanması bir yıl sürüyor. İlhamın çıkış noktası, doğup büyüdüğüm Samatya ve orada çocukken kurduğum hayaller… Tarihi dehlizlerde, tünellerde oyunlar oynardık. Oranın kendine has atmosferi İstanbul’da üst üste binen veya bir mozaik gibi kendini gösteren farklı kültürlerin küçük bir aynası gibiydi. Sonra Kapalıçarşı’da geçirdiğim yıllarda Ayasofya’nın eşsiz yapısı, kubbeler yeni hayalleri tetikledi.”
Ayasofya koleksiyonundan ‘Divine Temple’
ARTIK YEMİŞ VE LOKUM ÇARŞISI
Sevan Bıçakçı ile Nuruosmaniye’de buluştuk. Yanı başımızda çocukluğunun hem oyun alanı hem hayat okulu Kapalıçarşı… Bugünün Kapalıçarşı’sını nasıl buluyor? Yanıtı: “Şu anki hali lokum ve yemiş ağırlıklı… Esnaf herhalde mecbur hissederek, misafirlerin tercihlerine göre çare arıyor. Oysa bugün New York’ta, Paris’te bir mücevher dükkânına girip Türkçe ‘Kolay gelsin’ deseniz karşınıza Kapalıçarşılı bir mücevher ustası çıkar.”
Whoopi Goldberg 2016 yılında düzenlenen Oscar Ödülleri Töreni’nde Bıçakçı tasarımı ‘Kraken’ ile…
OSCAR’IN MÜCEVHERCİSİ
Whoopi Goldberg 2016’daki Oscar Ödülleri Töreni’ne Sevan Bıçakçı’nın ‘Kraken’ isimli bilezik-yüzüğüyle katılmıştı. Bıçakçı hikayesini şöyle anlatıyor: “Bir gün ‘info@sevanbicakci.com’ adresine ‘Merhaba, ben oyuncu Whoopi Goldberg. Tasarımlarınızla ilgileniyorum’ diye e-posta aldık. Önce gerçek olup olmadığından emin olamadık. Teyit ettik ve Goldberg, ‘Kraken’ı Oscar töreninde taktı. Cate Blanchett ise ailesiyle 2015’te Türkiye tatiline geldiğinde mağazaya uğramış… ‘Ocean’s 8’ filminde markayı kullandı.”
Cate Blanchett
İŞİN İNCELİĞİ SEBAT
“Hayatın hangi alanında olursa olsun üretmek isteyenlere önerim; sebat etmenin değerini iyi anlamak… Hayatın zorluklarını, iniş, çıkış ve gönül verilen işin inceliklerini ancak sebat ederek öğreniyor insan. Deneyerek, hep sınırları aşmaya çalışarak, yılmadan sebat etmek… Böylece elde kalanlar daha sağlam ve daha değerli oluyor. Bir de tabii iyi oldukları işi keşfetmelerini ve o konuya odaklanmalarını öneririm.”
Meg Ryan, ‘Ayasofya’ tasarımlı yüzüğüyle…
ELMAS VE KUZENLER: ZÜMRÜT, YAKUT, SAFİR
“Dünyada çıkan taşlara baktığımız zaman popülerlik açısından işin en tepesinde elmas vardır. Onun altında kuzenler zümrüt, yakut ve safir… Zümrüt ve tanzanit bizi üzerinde çalışırken en çok zorlayanlardır. Hassas ve kırılgandırlar, en ufak bir darbeyle taşın tamamı kırılabilir. Başlarda tasarımlarım yeni sahipleriyle buluştuğunda onlardan ayrılıyorum diye kendimi kötü hissediyordum. Ama artık büyük bir aile olduk. Ailenin büyümesi beni sevindiriyor.”
SOYADI KILIÇ USTALIĞINDAN
Sevan Bıçakçı’nın aynı zamanda logosu olan bıçak tasarımının da bir hikayesi var: “Babama soyadımızın nereden geldiğini sorduğumda bana verdiği yanıt; dedelerimizin Osmanlı Dönemi’nde kılıç ustalığı yaptığı oldu.”�
İlk yorum yapan siz olun