“Yolumuz zordu ama hedef yüceydi ve yüce hedefe giden yol zaferdir.” Bu sözler Karvaçar bölgesiyle Omar geçidini kurtaran Ermenistan Cumhuriyeti ve Artsakh Cumhuriyeti Ulusal Kahramanı Monte Melkonyan’a ait.
Bugün 25 Kasım, halka arasında “Avo” olarak bilinen Monte Melkonyan’ın 64. yıl dönümü.
Monte Melkonyan 1957’de, ABD California eyaletinin Fresno şehrinden çok uzak olmayan Weisley kasabasında dünyaya geldi. Erken yaşlardan itibaren Ermeni olduğunu biliyordu. Batı Ermenistan’ı ziyaret etti, 1915 Ermeni Soykırımı tarihini inceledi. Monte’nin son tezi, Van Krallığı’nın mağara mezarlarının incelenmesine adanmıştır. 1978’de tezini savundu. Oxford Üniversitesi’nde doktora yapmak için burs aldı. Ancak Monte İngiltere’ye gitmedi, Vaspurakan kaya mezarlarını ve konutlarını incelemek için Batı Ermenistan’a gitti.
1980’de Ermenistan’ın Kurtuluşu için Ermeni Gizli Ordusuna katıldıktan sonra kısa sürede liderlerinden biri oldu. 1981 yılında katılımıyla ünlü Van askeri operasyonu düzenlendi. 11 Kasım 1981’de Monte, Fransa’daki Orly Havalimanı’nda sahte pasaport ve tabanca taşıma suçlamasıyla tutuklandı.
Başlangıçta 4 ay hapis cezasına çarptırıldı ve daha sonra mahkeme onu Fransa’dan sınır dışı etmeye karar verdi. Monte mahkemede, “Bütün Ermenilerin sahte pasaportları var – Fransız, Amerikan, Ermeni pasaportu olmadıkları sürece sahte olacaklar…” dedi. 1985’te sahte bir pasaportla Fransa’ya döndü ve birkaç ay sonra “terör” örgütlemek suçlamasıyla yeniden tutuklandı. Monte, 16 Ocak 1989’da hapishaneden serbest bırakıldı.
Paris’te “Hay Paykar” gazetesinde, Londra’da “Kaytser” gazetelerinde, “Sardarapat” dergisinde çok sayıda İngilizce makaleler yayınladı.
Monte Artsakh kurtuluş mücadelesi başladığında Ermenistan’a geldi. 1991’de hapisten çıktıktan sonra Monte, Yerevan’a geldi ve burada yedi ay boyunca Bilimler Akademisi’nde “Ermenistan ve komşuları” kitabını yazmak ve yayınlamak için çalıştı. Burada Avo takma adını benimsedi ve Eylül 1991’de Artsakh’a gitti.
Birkaç ağır askeri çatışmalardan sonra, Ocak 1992’de Monte, Martuni bölgesindeki öz savunma güçlerinin komutanı olarak atandı ve Martuni’yi en korunaklı ve en verimli bölge haline getirdi. Onun önderliğinde Mart-Nisan 1993’te liderliğinde Karvaçar ve Omar dağ geçidi kurtarıldı.
Silah arkadaşları onun sert olduğunu, suç işleyenlere, korkaklara, planlarını engelleyen tüm insanlara karşı uzlaşmaz olduğunu söylüyor.
“… Artsakh’ı kaybedersek, Ermeni tarihinin son sayfasını çevireceğiz” diyen Monte, bu çağrıyla savaşçılarını her zaman uyardı.
Son savaşında düşmanın zırhıyla cesurca karşılaştı, sadece merminin bir parçası onu direnişe devam etme fırsatından mahrum etti. Ağdam ve Martuni bölgeleri arasındaki sınır yükseklikleri için 12 Haziran 1993 tarihindeki çatışması Avo için son oldu.
Ölümünden sonra Monte, Ermenistan ve Artsakh Cumhuriyetleri Ulusal Kahramanı unvanını aldı. Ermenistan Askeri Koleji onun adını taşıyor, Yerevan ve Artsakh’ta onun adını taşıyan okullar var. Artsakh şehri Martuni’nin sakinleri, komutanın onuruna, şehri Monteaberd olarak adlandırıyor.
Yorumlar kapatıldı.