İçeriğe geçmek için "Enter"a basın

Pesah Bayramı kutlu olsun!

2021-03-27

Yahudilerin, Mısır’daki kölelikten kurtuluşarını kutladıkları Pesah (Hamursuz) Bayramı bugün başlıyor. Hag Pesah Sameah!

Yahudilerin, Mısır topraklarında 210 yıl süren esaretlerinden kurtulup özgürlüklerine kavuşmalarının kutlandığı Pesah (Hamursuz) Bayramı bu akşam akşam başlıyor.

Yahudi takvimine göre Nisan ayının 15’inde başlayan Pesah Bayramı, tüm dünyada yarın akşam başlayacak. Sekiz gün kutlanan Pesah, tüm dünyada 4 Nisan Pazar akşamı “yıldızlar çıktıktan” sonra sona erecek.

Yahudiler için yılın en önemli günlerinden biri ve “özgürlük bayramı” olarak biliniyor. Bu nedenle Pesah, hatırlamanın ve gelenek aktarımını kimliğinin temeli sayan Yahudi kültürü için en çok hatırlanması gereken bayramlardan.

Dünden bugüne

Museviler, İsrailoğulları’nın yüzyıllar önce Mısır’daki esaretten kurtulmalarını Pesah Bayramı ile kutluyor.
Pesah, sözlüklerde “üzerinden geçmek, atlamak” olarak açıklanıyor.

Museviler’in inanışına göre Tanrı, İbraniler’e eziyet eden Mısır halkını cezalandırmak için her ailenin ilk çocuğuna felaket yağdırdığında Musevilerin evlerini atlamıştı.

Mayasız ekmek…

İsrailoğulları Mısır’dan çıkarken, hazırladıkları hamurların mayalanmasına vakit kalmamış, bu yüzden yolda “hamursuz” diye anılan mayasız bir ekmek yemek zorunda kalmışlardı.

Bu anıyı korumak için Musevi ailelerin ilk erkek evladı, Pesah Bayramı arifesinde oruç tutuyor.
Museviler’in, Pesah Bayramı’nda “hamursuz” yeme geleneğinin kökü de bu kaçışa dayanıyor.

Pesah nasıl kutlanıyor?

Pesah’tan önce başkaları için yardım yapılıyor. “Maot Hitim – Buğday Parası” denilen bu yardım Pesah için gereken yiyecekleri temin etmekte zorlanan kişiler için yapılıyor.

Pesah öncesi evler iyice temizlenip hametsten, yani içinde mayalanmış tahıl barındıran yapılmış yiyeceklerden arındırılıyor.

Normal maya ile mayalanmış olmasa da un ve su karıştıktan sonra 18 dakika durduktan sonra doğrudan hamets oluyor.

Hametsten arınma

Tüm ekmek, bisküvi, hamur işi, viski, bira içkiler hametstir. Sadece taze sebze ve meyve, yumurta ve Pesah için özel olarak hazırlanmış anlamına gelen Kaşer ile Pesah ürünler yeniliyor.

Özellikle Pesah’tan önceki gece ev iyice temizlendikten sonra hiçbir hamets’in gözden kaçırılmaması için kontrol ediliyor. Hamets düşmüş olabilecek koltuk köşeleri, çekmeceler hatta cepler bile aranıyor. Pesah boyunca hamets yemek, hatta hamets sahibi olmak bile yasak.
Hamets yasağı nedeniyle Pesah öncesi tüm hamets yeniliyor ya da başkalarına veriliyor.

Seder

Pesah Bayramı’nın ilk iki gecesi seder yapılıyor. (İsrail’de bir gece, İsrail dışında iki gece) Seder, düzen anlamına geliiyor. Sederde aile bir araya toplanıyor, Pesah hikâyesi okuyor, dört kadeh şarap içiyor ve matsa, marul gibi sembolik yiyecekler yiyor.

Pesah Sederi için yiyecekler

Matsa: Hem köleliği hem de özgürlüğü temsil ediyor. Yahudiler’in Mısır’da ağır işlerde çalıştırıldıkları zaman kendilerine hamurun mayalanması için bile zaman tanımadığı yazılıyor. Bu yüzden ekmekler mayalanmamış halde pişirilirmiş. Mısır’dan çıkış da çok hızlı olduğundan hamurun mayalanmasına vakit olmamış. Bu nedenlerle de Hamursuz – matsa, hem köleliği hem de özgürlüğü temsil ediyor.

Maror – Acı otlar: Geçmişte Yahudiler’in yaşadığı acı olayları temsil ediyor.

Karpas – Kereviz yaprağı: Seder’in başında, Yahudiler’in ağlayışlarını hatırlamak için gözyaşlarını simgeleyen sirkeye batırılarak yeniyor.

Haroset: Siyah kuru üzüm veya elma, hurma, tarçın karışımı ile hazırlanan bir tatlı bir karışımı. Görüntü olarak çamura benzer ve kölelik yıllarında çamur içinde çalışmak zorunda kalan Yahudileri ve yaptıkları inşaat harcını hatırlatıyor.

Zeroa – Yanmış kuzu kolu: Kudüs’teki eski tapınak Bet-Amikdaş’da yapılan eski kurbanların anısına yapılıyor.

(DŞ)

*Fotoğraf: Türk Yahudi Toplumu Twitter hesabı
*Bu metinde Şalom gazetesinden faydalanıldı.

bianet

Yorumlar kapatıldı.