5 yıl Washington’da görev yapan emekli Büyükelçi Faruk Loğoğlu ve emekli Paris Büyükelçisi Uluç Özülker yarın yapılacak ABD seçimlerini sozcu.com.tr okurları için değerlendirdi. İki deneyimli isim toplamda 9 net soruya 9 kısa cevap vererek seçimlerin Türkiye için önemini anlattı.
Sibel GÜLERSÖYLER
Emekli Washington Büyükelçisi Faruk Loloğlu, ABD seçimlerini Türkiye açısından değerlendirerek, adayların artıları ve eksilerinin neler olduğunu SÖZCÜ’ye anlattı. Sözlerine “Kim seçilirse seçilirsin Türkiye açısından olumlu, iç açıcı bir gelişme olmayacak” diyerek sözlerine başlayan Loloğlu, Joe Biden’in Amerikan siyasetinde 50 yıldan uzun süredir etkili olduğunu belirterek sorularımıza şöyle yanıt verdi:
1-Biden’ın sözde Ermeni soykırımı noktasındaki duruşu nedir?
Biden’in siyasi sicili Türkiye açısından nettir. Biden, Ermeni soykırımı iddialarına siyasi hayatının başından beri destek veren, sahip çıkan bir siyasetçi. Görüşlerinde değişiklik beklemek mümkün değil.
2-Biden’ın Doğu Akdeniz konusunda pozisyonu nedir?
Geldiği eyalette ciddi bir Ermeni Rum azınlığı var. Türk-Yunan konularında Kıbrıs konusunda Yunan görüşlerine sahip çıkmıştır. Doğu Akdeniz konusunda da yine Türkiye karşıtı görüşlerde bulunmuştur.
ABD’nin geçmişte, satmak istediği, satmaya kalkıştığı veya sattığı silahlar konusunda hep güçlükler çıkarmıştır. Son olarak da Azerbaycan-Ermenistan konusunda Türkiye’nin duruşunu eleştirmiştir. Seçim kampanyaları döneminde örneğin Obama da Ermenistan’ın iddialarına sahip çıkmış ancak adaylığı döneminde bu noktada Ermeni lobisinin istediği adımları atmamıştır.Ben bunu durumun Biden için geçerli olacağını düşünmüyorum, kesin bir sicili var.
77 yaşında olan Joe Biden’ın yaşı sık sık seçim tartışmalarında gündeme geliyor./Fotoğraf: Depo Photos
3-Suriyeli Kürtler noktasında ne düşünüyor?
Başkan seçildiği takdirde ki ben bunu Türkiye açısından olumsuz bir haber olarak görüyorum. Türkiye açısından değil de ABD’nin uluslararası politikası bakımından Trump’a göre daha yapıcı bir mesajlar izleyeceğini düşünüyorum.
Trump’ın Suriye’den asker çekmesini Suriyeli Kürtlere ihanet olarak adlandırdı. Suriye ve Irak’ın toprak bütünlüğü konusunda Biden’ın görüşleri itibariyle Türkiye’nin endişe duyması gereken unsurlar var.
4-Biden’ın geçmişte Türkiye ile çalışmasının avantajı neler?
Liderlerin birbirini tanıması her zaman avantajdır ancak bunu doğru amaçlarla değerlendirildiği takdirde. Biden, tanışmış olduğu Erdoğan hakkında nasıl bir değerlendirme yapar bunu şu an bilemeyiz ama Biden’in Türkiye hakkındaki değerlendirmeleri olumsuz.
Daha önce Erdoğan’la hem ABD’de hem Türkiye’de ABD Başkan Yardımcısı sıfatı ile defalarca görüşen Biden, 31 Mart 2016’da ‘Nükleer Güvenlik Zirvesi’ne katılmak için Washington’da bulunan Cumhurbaşkanı tarafından kabul edilmişti. Fotoğraf: Sözcü
5-Trump kalırsa bizim için ne olur?
Trump ile Erdoğan arasındaki yakın ilişki ilk aklımıza geliyor. Bu ilişki Trump’ı Türkiye ile ilgili konularda daha yararlı bir aday çıkarımına getiriyor çoğu insanı. Bu kısmen doğru. Bu seviyede bir kanalın açık olması karşılıklı olarak doğru değerlendirildiğinde elbette ki önemli. Golf oynarken bile Erdoğan’dan telefon geldiğinde arayıp konuşuyor.
Emekli Washington Büyükelçisi Faruk Loğoğlu (sağda) ve Emekli Paris Büyükelçisi Uluç Özülker
6-Trump döneminde Türkiye ne kazandı?
2016’da seçilen Trump ile bugünkü Trump’a baktığımızda, ABD ile ilişkilerinde ikili ve bölgesel konularda hiçbir konu Türkiye’nin istediği biçimde sonuçlandırılmamıştır. Ekonomik, siyasi ve Suriye konusunda Türkiye istediği desteği Amerika’dan alamamış ve üstelik S-400’ler nedeniyle bekleyen bir sürü yaptırım var. Bunlar daha Trump’ın önüne gelmiş değil, geldiğinde veto eder mi bunlar tartışılır.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Birleşik Krallık’ın başkenti Londra’da düzenlenen NATO Devlet ve Hükümet Başkanları Zirvesi temasları kapsamında, ABD Başkanı Donald Trump ile bir araya geldi. Fotoğraf: Depo Photos
7-Trump bir dönem daha görevde kalırsa Türkiye’yi neler bekler?
Türkiye-ABD ilişkilerinde mesela Trump yönetiminin Suriye’de PKK-PYD ve YPG’ye verdiği destek, Pompeo’nun Doğu Akdeniz konusunda Kıbrıs Rum kesiminin yanında yer alması gibi gelişmeler yaşandı. Bunları görmek lazım.
Amerika’nın, örneğin tutuklu papazın serbest bırakılması isteği sonuçlanmıştır. Trump’ın, “Türkiye’yi ekonomik olarak yaptırımlarla mahvederim” şeklinde bir açıklaması da var. Erdoğan’a mektup göndermesi de Trump’ın Türkiye içinde ve dışında hiçbir şekilde öngörülemeyecek bir konumda olduğu ve seçildiği takdirde Türkiye ile ilişkilerin çok belirsiz ama risk potansiyeli yüksek bir döneme gireceğini söyleyebiliriz. Trump ne yapacağı belli olmayan bir lider.
‘TRUMP KAZANSA DAHİ…’
ABD seçimleri konusunda sozcu.com.tr‘nin sorularını yanıtlayan bir diğer deneyimli isim de Emekli Paris Büyükelçisi Uluç Özülker’di. ABD Senatosu’ndaki aritmetiğe dikkat çeken Özülker, seçimin Türkiye’ye etkilerine dair yönelttiğimiz soruları şöyle yanıtladı:
8-Kim kazanırsa Türkiye’nin yararına olur?
Kim kazanırsa kazansın Türkiye Amerika ilişkilerini zor günler bekliyor. 2 seçim birden yapılacak. Trump kazansa dahi bugünkünden daha sert bir muhalefet ile karşı karşıya kalabilir. 3-4 senatörü kaybettiği anda Trump kazansa da zorlanacak. Trump ‘Erdoğan ile anlaşabiliyorum’ dedi. Bu aynı zamanda demokratlara Türkiye üzerinden Trump’ı köşeye sıkıştırma politikası gütme düşüncesini de verdi.
Biden’e gelince çok net olarak tutumunu ortaya koydu. Birincisi, ‘Türkiye bana politika olarak karşı çıkar noktaya geldi ve biat üzerine inşa edilmiş eski ilişkilerimi devam ettireceğim’ dedi. İkinci olarak da Batı dünyası ile Türkiye arasındaki ilişkiler zaten gergin. Etrafımızda 6 tane ateş yumağı var. Ege, Doğu Akdeniz, Suriye, Irak, Libya ve buna şimdi Azerbaycan-Ermenistan meselesi eklenmekte. ABD’de daha pasif bir politika güdülürken, kim çıkarsa çıksın işler rayına oturduktan sonra, Türkiye’yi baskı altına alacakları muhakkak. Trump’ın Senato’da çoğunluğu elinde tutma ihtiyacı var. Biden pasif şahsiyet ama çevresi Türkiye konusunda çok şahin. Kolay bir döneme gitmiyoruz. Amerika her zaman olduğu gibi yine Amerika’dır.
9-ABD Türkiye ilişkileri seçim sonrası değişir mi?
Değişmeyecektir daha da kötü hale gelecektir. Türkiye – Amerika ilişkileri şu anda hastalıklıdır. İki adayın da ortaya koyduğu politika ve vaatlere bakınca da düzeleceğine dair bir emare yok. Tek şartı var düzelmenin. Amerika’nın dümen suyuna girecek bir Türkiye. Bence giremez. Biat etmezsen seninle uğraşırım politikası var Amerika’’nın. Şunu da belirtelim ki Amerika geri gidiyor ve hırçınlaşacak. Hep ötekini suçlu görüyor ve herkesi ötekileştiriyor.FARUK LOĞOĞLU KİMDİR?Osman Faruk Loğoğlu, 15 Ekim 1941’de Ankara’da doğdu. Middlebury Üniversitesi’nde siyaset bilimi bölümünde öğretim üyesi olarak çalıştı. 1971’de Dışişleri Bakanlığın’da göreve başladı. Danimarka ve Azerbaycan Büyükelçisi oldu. Daha sonra, çok taraflı siyasi işlerden sorumlu Müsteşar Yardımcılığı’na, Bakanlık Müsteşarlığı’na, Washington Büyükelçiliği’ne getirildi. 2006 yılında emekli oldu. ASAM Başkanı ve UNESCO Türkiye Milli Komisyonu Başkan Vekilliği görevini yürüttü. Dış politika alanında çok sayıda makalesi ve İngilizce olarak yayımlanmış 2 çalışması bulunmaktadır.ULUÇ ÖZÜLKER KİMDİR?Özülker, 11 Mart 1942 tarihinde İstanbul’da doğdu. 1961’de Galatasaray Lisesi’ni ve 1965’te Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi’ni bitirdi ve aynı yıl Dışişleri Bakanlığı’na girdi. 1993-1995 yılları arasında Trablus (Libya) Büyükelçiliği, 1995-1998 arasında AB nezdinde Türkiye Daimi Temsilciliği, 1998-2000 yıllarında Dışişleri Bakanlığı Avrupa İşleri Müsteşar Yardımcılığı, 2000-2002 yıllarında OECD nezdinde Türkiye Daimi Temsilciliği ve 2002-2005 arasında Paris Büyükelçiliği görevini icra ettikten sonra 2006’da Paris Büyükelçiliği görevinden dönüşünde, kendi isteğiyle emekli oldu.
İlk yorum yapan siz olun