Charles Garry: Mahkeme Salonlarının Ermeni Dövüşçüsü

HYETERT

Çeviri: Liena Gül

Doğum adı Garabed Garabedian olan Charles R. Garry, Kara Panter Partisi’ni temsil etmesiyle ünlü bir vatandaşlık hakları avukatıydı. 1909’da Hamidiye Katliamı sonrası Osmanlı İmparatorluğu’ndan kaçan Ermeni bir çiftin oğlu olarak dünyaya geldi ve Kaliforniya’nın San Joaquin Vadisi’ndeki kırsal kasaba Selma’da büyüdü. Etnik bir Ermeni oluşundan ötürü yaşadığı dışlanmalar onu hayatı boyunca haklarından mahrum edilmişler için savaşan bir adama dönüştürdü.

Charles R. Garry hakkındaki bu yazı; Roger Tartarian tarafından kaleme alınmış, 26 Ağustos 1991 tarihinde The San Francisco Examiner’da yayımlanmış kısa bir biyografidir.

Charles’ın Bir Savaşçıya Dönüştüğü Gün

Charles Garry’nin Kara Panterler ya da Chicago Yedilisi gibi radikallerden oluşan bir neslin tutkulu savunucusuna nasıl dönüştüğünü anlamak için Kaliforniya Selma Lisesi’nde 1920lerde yaşanmış bir olayı bilmeniz gerekiyor.

Bobby Seale ve Huey Newton gibi düzen karşıtı aktivistlerin büyük bir çoğunluğunun savunma avukatlığını yapmış olan Garry, birkaç gün önce 82 yaşında vefat etti. Karşılaştığım biyografilerinden hiçbirinde San Joaquin Vadisi, Kaliforniya’nın küçük bir çiftlik kasabasından sessiz ve çalışkan bir çocuğun dışlanmışların, ezilmişlerin ve kimsenin önemsemediği davaların ateşli ve mücadeleci savunucusuna dönüşüşünün tam hikâyesi anlatılmıyordu.

Charles Garry bu olayı bana Colonial Williamsburg’daki bir konferans sırasında kendisi anlattı. Bu sohbetin Amerikan tarihinin kutlandığı bir mekânda gerçekleşmiş olmasını hep çok dokunaklı bulmuşumdur. Çünkü anlattığı hikâye, sözde Amerikan geleneklerinin bir parçası olan adalet ve eşitlik anlayışına her açıdan ters olan bir ırk ayrımı hakkındaydı.

Charles Garry’nin San Joaquin Vadi’sinde Ermeni karşıtlığının tavan yaptığı bir dönemde büyümüş olmasının da bu durumda payı var. Bugün ‘büyük çoğunlukla diğer azınlık kesimler’ yobazların hedefi haline gelmiş olsa da o günlerde Central Valley’de büyümüş Ermeni bir anne babadan olma kimse soyadları -ian’la biten insanların sürekli maruz kaldığı aşağılanmayı unutamaz.

Charles Garry, Garabed Garabedian olarak doğmuştu ve Selma Lisesi’ndeki notları onu mezuniyet konuşması yapmaya en uygun aday haline getirmişti. Sorun burada başlıyordu.

Mezuniyet törenine az bir zaman kala, bir gün Selma Lisesi’nin müdürü genç Garabed’den ailesini görüşmeye çağırmasını istemiş. Garabedian ailesi huzuruna geldiğinde de müdür direkt konuya girmiş.

“Bay ve Bayan Garabedian,” demiş, “Bilmenizi isterim ki normal şartlarda Garabed’in notlarına sahip bir öğrenci okula veda konuşmasını yapmaya hak kazanır. Tabii sizin de anlayacağınız gibi bir Ermeni’nin bunu yapmasına imkân yok.”

Bu yüzden de müdür, oğullarının hakkı olan bu onuru daha kabul edilebilir bir etnik kökene sahip birine vereceklerini söylemiş. Konuşmacının adı Suzy Smith miydi yoksa Jerry Jones muydu tam hatırlayamıyorum, önemli de değil zaten. Hikâyenin kalanı Charles Garry’nin o gün Williamsburg’da anlattığı şekilde ilerliyor.

garabedkid_cedc6abd-755c-49ee-a6c2-80f7fa7a7045_large — Charles Garry, Kaliforniya, 1920ler

Müdür şüphesiz, açtığı derin yaradan bir haber öldü. Tabii ki genç Ermenilere benzer travmalar yaşatan tek öğretmen o değildi, ne var ki aradan bazı istisnai iyi sonuçlar da çıkmıştı. Selma Lisesi’ndeki bu önyargı sayesinde, adaletsizliğe karşı toplumun kurbanı olduğunu düşündüğü herkesi seve seve savunacak kadar hassas bir avukat yetişmişti.

Fakat yaşayacağı güçlükler bununla kalmamıştı. Fresno’lu bir psikolog olan arkadaşı Doktor Loretta Haroian, Charles Garry’nin Stanford Üniversitesi’ne gitmeyi istediğini ve okul harcını biriktirmek için San Francisco’daki bir kuru temizleme dükkanında çalıştığından söz etti. Birikimleri 1,500$’ı bulduğunda, iş vereni parasını arttırmak için borsaya girmesinin akıllı olacağını söylemiş. 1929 Wall Street İflası yüzünden tüm parası hiç olmuş.

Bu yüzden Charles Garry hukuk diplomasını sabahları bir kuru temizlemeci ve ütücü olarak çalışırken gittiği akşam okulundan almış. Harioan’ın dediğine göre Chicago Yedilisi’yle olan ilişiğinin ardından Harvard’da ders vermesi için davet edilmiş ama bu teklifi geri çevirmiş. Haroian bunun nedenini sorduğunda da “Beni ne diye istesinler ki?” diye yanıtlamış, “Üniversite mezunu bile değilim. Ben yalnızca bir akşam okulu avukatıyım.”

Garry otobiyografisini yazdığında, adını “Mahkeme Salonundaki Dövüşçü” koydu. İçinde bulunduğu durum ne kadar gerektiriyorsa o kadar sert olabilen bir avukat için oldukça uygun bir başlıktı bu.

Haroian’ın hatırladığına göre bir keresinde Garry, müvekkiline karşı önyargılı bir yargıcın önüne çıkmış. Açık mahkemenin ortasında temizlemecide kıyafet getir götürü yaptığı zamanlardan bahsetmiş ve bu işi yaptığı dönemde genelevlerin sokağına ne kadar sipariş taşıdığından söz etmiş, “O mekanlardan bazılarının kime ait olduğunu çok iyi hatırlıyorum,” diye eklemiş.

Sayın yargıç ne demek istediğini anlamış ve bir anda tavrını değiştirmiş. Sert bir oyun taktiği olduğu şüphesiz ama Charles Garry kartlarını bu şekilde oynadığında amacı her zaman, kendisinin Selma Lisesi’nde hiç bulamadığı o özgürlüğü birine vermek oluyordu.