|
***Metinde yer alan görüşler yazar(lar)ına ait olup, HyeTert’in görüşlerini yansıtmak zorunda değildir.***
|
| Yeni Osmanlılar Cemiyeti’nden İttihat ve Terakki Cemiyeti’ne, oradan da İttihat ve Terakki Partisi’ne-yönetimine giden süreç, Osmanlı devletinin 1870’lerden 1918’lere kadarki siyasetinde önemli rol oynar. Osmanlı Türkiye’sinde reform yapmak ve gerileyişi durdurmak için İngiltere gibi yarı-parlamenter rejime geçmek ve ülkeye modernleştirmek iddiasındaki Yeni Osmanlılar-Jöntürkler-İttihat-Terakkiciler, ülkede epey taraftar bulmuş, Sultan II. Abdülhamit’in saltanatına karşı parlamenter sistemi kurmak mücadelesi vermiş, muhalefet etmişlerdir. Sultan II. Abdülhamit’in İngiltere’nin Osmanlı’yı bölme ve emperyalizmini Şark dünyasında kuvvetlendirme politikasıyla haklı bir mücadelesi olduğunu biliyoruz. Ancak şüpheci ve tedirgin ruh hali, zamanla haksız sürgünlere ve baskılara yol açınca muhalefetin, İttihat ve Terakki’nin, iktidara yürüyüşü hızlanmıştır. Avrupa ülkeleri de bu iç çekişme, iktidar yarışından kendilerince istifade yolunu bulmuşlardır. Jöntürk-İttihatçı ileri gelenleri ve gençleri arkalamışlar, desteklemişlerdir. Bununla birlikte 1912-1913 Balkan Savaşı’ndan sonra Osmanlıcılık siyasetinin artık bittiğini gören İttihatçılar, milli devlete geçişi hazırlayan politika yürütmeye başlarlar. Ana hatlarıyla herkesçe bilinen bu kısa tarihçe içinde birinci ağızdan yeni ve farklı bilgiler sunan taze bir eser yazıldı: Doç. Dr. Osman Yıldız, Tanin Diyor ki! Şubat 2020’de Ankara Tün yayınlarından çıkan Tanin Diyor ki, İttihat ve Terakki yönetiminin birinci derece kalemi olan Tanin gazetesindeki haberlerden, onun dilinden olayları bizlere aktarıyor.
Doç. Dr. Osman Yıldız, aslen Sarıkamışlı olup 1962’de İmranlı’da doğdu. 1986’da Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesinden mezun oldu. Erciyes Üniversitesi’nde Yeni Türk Edebiyatı alanında doktorasını tamamladı. Cumhuriyet Üniversitesi (1996-2002), Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi (2003-14), Yakın Doğu Üniversitesi (2005-7), Girne Amerikan Üniversitesinde (2014-16) öğretim üyesi olarak görev yaptı. Halen Kıbrıs İlim Üniversitesi’nde (2016)Türkçe Öğretmenliği Bölüm Başkanı olarak görev yapmaktadır. Yazarın Doç. Dr. Güven Arıklı ile birlikte yayınladığı dört ciltlik Kırk Yıl Halkın Sesi Olarak Doktor Fazıl Küçük ve Ali Rıza Seyfioğlu – Deli Aslan kitapları bulunmaktadır. 449 sayfalık Tanin Diyor ki, Tanin gazetesinde 1980-1914 yılları arasında çıkmış haberleri ve yazıları tematik olarak sınıflandırıp irdeleyen ve bizleri o yılların içine ışınlayan bir eser. Tanin gazetesinin basın dünyasındaki serüveni, sansür, gazeteler arası kalem münakaşaları, öldürülen gazeteciler, Abdülhamit’in durumu, 31 Mart ayaklanması, Adana olayları, Ermeni patrikliği sorunu gibi konular araştırmacı tarafından tarafsız biçimde gazetede verildiği biçimde aktarılıyor, en sonunda bir yorum sonuç’ta getiriliyor. Kitaptaki haberleri karıştırırken ve yazarın değerlendirmesini okurken insan şaşırıyor da. 31 Mart ayaklanmasını Abdülhamit’in yanında gibi gözüken İttihat-Terakki muhalifi Ahrar Partisi yandaşlarının çıkarmaları, İttihatçılara karşı olan İngilizci Kamil Paşa’nın, devleti Balkan Savaşı’na sokması, devlet içinde yapılanmış kadroların işi şeklinde karşımıza çıkıyor. Araştırmacı 31 Mart vakası, ayaklanmasıyla, 15 Temmuz darbe teşebbüsünü birbirine benzetiyor. Devlet içinde 1908-1914 yılları arasında yapılanan, İttihatçılara ve aslında Sultan Abdülhamit’e de karşı olan bir kolun varlığından bizi haberdar ediyor. Tanin gazetesi bunları ifşa edince de, hücumlara, sansür veya zindanlara maruz kalıyor. Araştırmacı bütün bunları anlatan, işleyen Tanin gazetesinin, “tınlama, ses” anlamına gelen adıyla uyumlu biçimde ses verip, çınladığını, tanȋn ettiğini belirtiyor. İttihat ve Terakki, onun kadrosu, yönetimi, Sultan II. Abdülhamit ve bunlar arasındaki ilişkiler Türk tarihinin, tarihçilerinin ve kültür insanlarının daima ilgisini çekmiştir. Yıllar önce, yine bir Yeni Türk Edebiyatı öğretim üyesi, o zamanlar Doç. Dr. Murat Koç’un Türk Romanında İttihat-Terakki adlı incelemesini zevkle okumuştum. O okumadan bugüne, onca okuduğum ittihat ve Terakki kitapları-incelemeleri arasında beni yeni sürükleyen eser, Doç. Dr. Osman Yıldız’ın Tanin Diyor ki adlı çalışması oldu. İttihat ve Terakki konusunda beşeri ve objektif bir bilim dalının üyeleri olan tarihçilerin, hissi davranarak taraf tutuklarını görürken, subjektif bir alan olan edebiyat ve edebiyat tarihçiliği ile edebiyat araştırmacılarının İttihat ve Terakki konusuna daha tarafsız ve hakikat zaviyesinden baktıklarını Osman Yıldız’ın kitabıyla bir kere daha gördüm. Ben araştırmacıyı, hem bu açıdan, hem de İttihat ve Terakki ‘nin 1908-1914 evresi üzerine yanlış bilinenleri düzelttiği, bilinmeyen konuları da gün ışığına çıkardığı için gönülden kutluyor, eseri ilgililere tavsiye ediyorum. |
Yorumlar kapatıldı.