ՎԱՐԴԱՎԱՌ

Մեր Տէր Յիսուս Քրիստոսի Պայծառակերպութեան Տօնը

28 Յուլիս 2019

Վարդավառը Հայ Եկեղեցւոյ հինգ տաղաւար տօներէն երրորդն է: Մեր Տէր Յիսուս Քրիստոս, համաձայն Աւետարանի, Ս. Պետրոս, Ս. Հակոբոս և Ս. Յովհաննէս առաքեալներու հետ կը բարձրանայ Թաբոր լեռ`աղօթելու: Աղօթքի պահին Յիսուս անոնց առջեւ կը պայծառակերպուի «Դեմքը փայլեցաւ, ինչպէս արեգակը և անոր զգեստները դարձան սպիտակ` ինչպէս լոյսը» (Մատթեոս 17:2, Մարկոս 9:2, Ղուկաս 9:29): Աշակերտներու ապշած աչքերու առջև Քրիստոս կը խօսի շուրջ հազար տարի առաջ վախճանած Մովսէսի և հրեղէն կառքով երկինք համբարձող Ս. Եղիա մարգարէի հետ: Ս. Ղուկաս աւետարանիչը կը պատմէ, որ անոնք կը խօսէին Քրիստոսի երկրային կեանքի վերջին օրերու դեպքերու մասին, որ տեղի պիտի ունենային Երուսաղեմ։ (Ղուկաս 9:31): 

Սքանչելի տեսարանէն զմայլուած՝ Ս. Պետրոս առաքեալը կը բացականչէ. «Վարդապետ, լաւ է, որ մենք այստեղ մնանք. երեք տաղաւարներ շինենք, մէկը  Քեզի, մէկը Մովսէսի և միւսը` Եղիայի համար»: Երբ ան կը խօսէր, լուսափայլ ամպ մը հովանի կը դառնայ անոնց և ամպէն եկող ձայնը կ’ազդարարէ. «Սա է իմ սիրելի Որդին, որին հաճեցայ, Ան, լսեցեք»: Հանգստացնելով ու ոտքի կանգնեցնելով գետնամած առաքեալներուն` Յիսուս կը պատուիրէ ոչ ոքի չհայտնեն իրենց տեսածի ու լսածի մասին`մինչև որ  Աստուծոյ Որդին փառավորուի։

Ս. Յովհաննէս Ոսկեբերանը երեք բացատրութիւն կու տալ, թէ ինչու Տիրոջ հայտնուեցան Ս. Մովսէս և Ս. Եղիա մարգարեները. 
Երկուքն ալ ունեցած էին Աստուծոյ տեսիլքը՝ Մովսէսը` Սինա (Ելք 24.12-18), իսկ Եղիան` Քորեբ լեռան վրայ (Գ Թագաւորներ 19:8-18): 

Անոնք խորհրդաբար կը ներկայացնէին կեանքը և մահը: Մովսէսը մահացաւ` այդպէս ալ չտեսնելով խոստացուած երկիրը, իսկ Եղիան կենդանի կերպով երկինք վերացաւ հրեղէն կառքով:

Յիսուսի պայծառակերպութեան ժամանակ Մովսեսի` նախանձահոյզ օրենսդրի ու Եղիայի` երկինք տեղափոխուած նախանձախնդիր օրինապահի հայտնուիլը կը  խորհրդանշէ, որ Քրիստոս է Օրենսդիրը և չդրժէր Աստուծոյ Ուխտը: Ան է Տէրը երկրի և երկնքի, ողջերու ու մեռեալներու։

Այս տօնը հայտնի է նաև Վարդավառ անունով: Տօնի ժամանակ ժողովուրդական սովորույթները իրարու վրայ ջուր սրսկել ու աղաւնիներ թռցնել է, որոնք կը խորհրդանշէն ջրհեղեղը, Նոյի ընտանիքի փրկութիւնը, Նոյի աղաւնին: 

«Վարդավառ» ժողովուրդական անուանումը, հաւանաբար, կու գայ վարդաջուր լեցնելու սովորութիւնէն:

Ս. Գրիգոր Տաթևացին տօնի «Վարդավառ» անունը կը  բացատրէ Յիսուսը վարդի հետ համեմատելով. ինչպէս վարդը մինչև բացուի թաքնուած է իր պատեանի մէջ և բացուելով` կ’երևի բոլորին, այնպէս ալ Յիսուս մինչև այլակերպութիւն Իր մէջ կը կրէր աստուածային էութիւնը և պայծառակերպուելով` հայտնեց Իր Աստուածութիւնը:

Վարդավառի տօնին կը նախորդէ շաբաթապահք: Իսկ յաջորդ օր, ինչպէս տաղաւար բոլոր տօներէն յետոյ, Մեռելոց է. բոլոր եկեղեցիներ ննջեցեալներու հոգիներու համար կը մատուցուի Ս. Պատարագ և կը  կատարուի հոգեհանգիստ:

Պայծառակերպութեան տօնով հաստատուած է այն ճշմարտութիւնը, որ Յիսուս, Աստուծոյ Որդին է: Աստուծոյ պատգամն է առաքեալներուն և ողջ աշխարհին. «Ան լսեցեք»:

Աղբիւր։ Qahana
Թարգմանութիւն։ Անուշ Գարմէն Սար