Ermeni Yaşamında Dzağgazart (Palmiye Pazar Günü) Halk Gelenekleri

İsa Mesih’in Kudüs’e giriş yortusuna Dzağgazart adı verilir.

Bu yortu İsa Mesih’in Diriliş Yortusundan- yani Paskalya’dan -bir hafta önce kutlanır.

Ancak uzmanlara göre, yortu törenlerinin kökü çok eskilere, Hristiyanlık öncesi döneme dayanmaktadır. Ermeni dünyasında Hristiyanlığın resmi devlet dini olarak kabul edilmesinden sonra bu yortu, İsa Mesih’in kutsal kent Küdüs’e giriş bayramı ile özdeş hale gelerek ”Dzağgazart Yortusu” (ya da ‘Palmiye Pazar Günü Yortusu’) adıyla kutlanmaya devam edilmiştir.

Ermeni halkı asırlardır, Dzaghagazart Yortusu’nu dini ayinlerle kutlamakta olup, yortuyla ilgili halk geleneklerini korumuştur. Ancak 19. yüzyıl sonlarından itibaren bazı nedenlerle yortu ile ilgili inanç gezileri, şölenler, damadın veya damat adayının ailesinin, gelin ve gelin adayının ailesine hediyeler göndermesi vb. gelenekler ve ritüeller zaman aşımına uğramış, güncelliklerini ve Ermeni yaşamındaki yerini dereceli olarak kaybetmişlerdir.

Palmiye Pazarı Akşamı

Kilisede sembolik törenle Tırınpats (kapı açma) ayini yapılır.Genel duadan sonra, ayini yöneten papaz (piskopos), diyakoz, koro mensupları ve mümin topluluğu grup halinde kiliseden çıkar ve kapı kapanır. Papaz değneğiyle kapıya vurur, koro mensupları ve halk birlikte “Pats mez Der zturn voghormutyan” (Bize merhamet kapısını aç Tanrım) ilahisini söylerler. Papaz bu şekilde üç kez kapıya vurur ve koro mensupları ve halk “Bize merhamet kapısını aç Tanrım” ilahisini okurken, kilise kapısı içeriden anahtarla açılır ve papaz, koro mensupları ve halktan oluşan kortej ilahiler ve çınlayan enstrümanlar eşliğinde kiliseye giriş yapar.

O akşam “şans kapılarının” kendilerine açılacağına inanan bütün kızlar kiliseye giderler. Anneler kızlarına şöyle der: “Aghçigıs, aysor jam kına ki pakhtıt patsva” (Kızım, bugün kiliseye git ki şansın açılsın). Ayrıca, henüz dili açılmayan çocuklar o gün kiliseye götürülür, papaz ”Tırınpatsek” anahtarıyla konuşmayan çocukların dilini sembolik olarak “açar”.

Dr.med. Sarkis Adam

Kaynak: Hay Joğovurtagan Sovorutyunner-Huşamadyan

Redaksiyon: Taşkın Özdemir