Ηρα Τζούρου
Φέτος το καλοκαίρι παράλληλα με τον Κωνσταντίνο Δασκαλάκη στο Ρίο της Βραζιλίας,βραβεύθηκε και ο μαθηματικός Αλί Νεσίν με το βραβείο Leelavati.Η βράβευσή του αφορά το εκπαιδευτικόέργο που γίνεται στο Μαθηματικό χωριό Σιρίντσε της Τουρκίας. Το παλιό ρωμαίικο χωριό Κιρκιντζέ που μας αναφέρει η Διδώ Σωτηρίου στα Ματωμένα Χώματα αναστηλώθηκε από τον Σεβάν Νισανιάν. Οι εργασίες κατασκευής του «Μαθηματικού Χωριού» έγιναν υπό την εποπτεία του Σεβάν Νισανιάν, μετατρέποντάς τον σε εκπαιδευτικό χωριό. Το μακρινό ταξίδι του εξόριστου πλέον στην Σάμο Σεβάν Νισανιάν στη Βραζιλία για να παραλάβει το βραβείο μαζί με τον φίλο του Αλί, ξεκίνησε λίγες μέρες πιο πριν ώστε ο περίεργος οραματιστής Σεβάν να ανακαλύψει μέρη που δεν γνώριζε. Στην επιστροφή του καθώς έκανε στάση ανάσας και ξεκούρασης στην Αθήνα δεν θα μπορούσα να μην τον ρωτήσω αν πρόσεξε κάτι που να αφορά “εμάς”. Εμάς τους Αρμένιους που έχουμε σκορπιστεί σαν τα σποράκια του ροδιού σε όλον τον πλανήτη.
- Αργά κάποιο βράδυ, βόρια της πρωτεύουσας του Ρίο ντε Τζανέιρο περίπου δύο ώρες μακριά στον επαρχιακό δρόμο, προσπέρασα μια μικρή πολιτεία. Στην είσοδο σε καλωσόριζε η επιγραφή Município de Comendador Levy Gasparian. Παρά το σκοτάδι το επίθετο ήταν ξεκάθαρο. Δεν σταμάτησα, αλλά τώρα που ρωτάς έχω μεγάλη περιέργεια . Ποιος ήταν ο Γκασπαριάν και τι δουλειά είχε στην άλλη άκρη της γης.
Έτσι ξεκινήσαμε παράλληλες αναζητήσεις για τον άγνωστο σε εμάς Λέβι (Λεβόν) Γκασπαριάν. (http://nisanyan1.blogspot.com/2018/08/turkiye-neden-batt.html)
Από τους πρώτους Αρμένιους που έφτασαν στην Βραζιλία αρχικά συναντάμε το όνομα Μιχράν Λατιφιάν (γνωστός ως Μιχράν Λατίφ) όταν ακόμα η Βραζιλία διοικείται με μοναρχία περί το έτος 1879. Γεννηθείς το 1856 στην Κωνσταντινούπολη ο Λατιφιάν δημιουργός της σιδηροδρομικής γραμμής στις Βραζιλιάνικες πολιτείες Minas Jerays, Pernambuku και Seara και των σταθμών Imperatriz Leopoldina και Avenida Beira Mar Avenue. Μαθαίνουμε πως ο Λατιφιάν κατέχει τιμητικό βραβείο για τις υπηρεσίες του στην Βραζιλία.
Οι ιστορικές ημερομηνίες της μετακίνησης του Αρμένικου πληθυσμού προς την Δύση ξεκινάνε πριν και κατά την διάρκεια των σφαγών από τις Ταξιαρχίες Χαμιντιέ που έγιναν με την εύνοια του Σουλτάνου Αμπντούλ Χαμίτ Β΄ (1894 – 1896Համիդյանջարդեր). Οι αδελφοί Γκασπαριάν από το Χάρπουτ (Δυτική Αρμενία σημερινό Ελάζιγ Τουρκίας) αρχικά φτάνουν στην Βραζιλία περί το έτος 1892 με σκοπό την εγκατάσταση και μεταφορά όλης της οικογένειας. Επιστρέφοντας το έτος 1894 στην πατρίδα τους Χάρπουτ, μια αρχαία αρμένικη πόλη φρούριο με θέα τις απέραντες πεδιάδες ήδη είχε ξεκινήσει το πρώτο κύμα γενοκτονίας του πληθυσμού. Η πόλη του Χάρπουτ μετά το 1800 είχε γίνει κέντρο διαφώτισης με αμέτρητα εκπαιδευτικά κέντρα συμπεριλαμβανομένου του Κολλεγίου Ευφράτη. Το 1894 σχολεία νοσοκομεία και ορφανοτροφεία ήταν στο έλεος των τσέτων του Χαμιντιέ. Αυτή την περίοδο τα δύο αδέλφια Γκασπαριάν κατάφεραν να μεταφέρουν την οικογένεια τους στην μακρινή Βραζιλία και εγκαταστάθηκαν στο Σάο Πάουλο.
Αρχές 1897 άνοιξαν το πρώτο κατάστημα κλωστοϋφαντουργίας του Σαν Πάουλο με το όνομα CasaArmenia. Ο Λεβι Γκασπαριάν το πρώτο παιδί της οικογένειας , γεννηθείς το 1895* σπούδασε μηχανικός και αργότερα παντρεύτηκε την Αρμέν. Ο γάμος της κόρης ενός από τους αδελφούς Γκασπαριάν με τον Βαχράμ Κοτανιάν έναν άλλον πρωτοπόρο που είχε εγκατασταθεί στην περιοχή κάτοχος του καταστήματος μαλλιού Lanificio Vahram σηματοδοτούν την εποχή εκείνη με τις δύο βιομηχανίες.
Στις αρχές της δεκαετίας του 1950 σε προχωρημένη ηλικία ο Λεβι Γκασπαριάν μεταφέρει την οικογενειακή επιχείρηση Casa Armenia, κατασκευάζοντας ένα βιομηχανικό πάρκο στην επαρχεία του Três Rios με το όνομα βιομηχανία Lanificio Alto da Boa Vista αγοράζοντας ένα αγρόκτημα στον Αμαζόνιο. Μια περιοχή που έχει εγκαταλειφθεί έναν αιώνα πριν. Το έτος 1953 η βιομηχανία ξεκινάει δημιουργώντας οικονομική ανάπτυξη στην περιοχή, σήμερα η περιοχή σύμφωνα με το IBGE έχει πληθυσμό άνω των οκτώ χιλιάδων ατόμων.
Ο Γκασπαριάν μαζί με το βιομηχανικό πάρκο για να καλύψει τις ανάγκες του εργατικού δυναμικού της βιομηχανίας χτίζει σχολείο, κινηματογράφο, σπίτια κέντρο πολιτισμού εκκλησία και διαμερίσματα. Οι υπάλληλοι της βιομηχανίας του Γκασπαριάν τέλος της δεκαετίας 1950 αριθμούν σε 1400. Ένα χωριό φάντασμα που το έτος 1855 μετά από επιδημία χολέρας είχε εγκαταλειφθεί ζωντανεύει και κατατάσσεται στους δήμους της περιοχής. Ο Γκασπαριάν συνεχίζοντας το έργο του στην περιοχή δημιουργεί επίσης την πλατεία “Praça Joaquim José Ferreira” προς τιμήν του βαρόνου και ιππότη του αυτοκρατορικού σώματος της Βραζιλίας. Ιδρύει την αθλητική ομάδα Cotonifício Gasparian, κερδίζοντας πέντε συνεχόμενες χρονιές το πρωτάθλημα ποδοσφαίρου του Três Rios και τέλος αφήνει άλλη μια κληρονομιά, την Μονάδα Επεξεργασίας Νερού με το οποίο λήγει το πρόβλημα ύδρευσης σε αρκετά μέρη της πόλης.
Με την προσφορά του στον τόπο από την κυβέρνηση λαμβάνει τον τίτλο “Διοικητής”
Ο Διοικητής Γκασπαριάν Λέβι πέθανε στις στις 31 Οκτωβρίου 1972 στο Ρίο ντε Τζανέιρο. Θάφθηκε στον οικογενειακό τάφο που βρίσκεται στο Σαν Πάουλο (Cemitério São João Batista) συνοδεία χιλιάδων εργατών και των οικογενειών τους. Η πόλη που ανέστησε έλαβε το όνομα του επίσηματο 1991. Οι εργάτες της βιομηχανίας μεταφέρουν στις αναμνήσεις τους, την φιλική και οικογενειακή προσέγγιση του βιομηχάνου ως απλός πολίτης συμμετέχοντας στις κυριακάτικες συγκεντρώσεις με γεύματα αγάπης που προσέφερε. Με ή χωρίς λόγο ο ταπεινός, χαρούμενος, φιλικός Γκασπαριάν έβρισκε αφορμές να κάνει γεύματα πάρτι churrasco ή αλλιώς χοροβατς μαζί με τους εργάτες. Πάντα μεριμνούσε να φοράει γραβάτα ή παπιών . Αξέχαστο γεγονός ως σήμερα που μεταφέρεται από γενιά σε γενιά η άφιξη της διάσημης χορεύτριας σάμπα Mangueira μετά από κάλεσμα του Γκασπαριάν έχει γίνει μύθος στην ιστορία της πόλης. Η βιομηχανία του Λέβι Γκασπαριάν έκλεισε το 1997. Το κτίριο Lanificio Alto da Boa Vista που κατά τη διάρκεια της λειτουργίας του το μεγαλύτερο μέρος της παραγωγής που προοριζόταν για εξαγωγή ήταν σε αχρηστία για 17 χρόνια στην οδό Rua de Visconde Niterói.
Η ιστορικής και αρχιτεκτονικής αξίας βιομηχανία με άμεσο κίνδυνο κατάρρευσης κατεδαφίστηκε το 2014 μέσα σε δέκα δευτερόλεπτα, αφού δεν υπήρχε δυνατότητα και η ανάκαμψή του θεωρήθηκε απίθανη λόγω του υψηλού κόστους. Στην έκταση 5.500 τετραγωνικών μέτρων ανεγέρθηκαν 120 ακίνητα του προγράμματος Minha Casa Minha Vida (Δικό μου Σπίτι Δικιά μου Ζωή). Μια επένδυση περίπου 14 εκατομμύρια Ρεάλ Βραζιλίας. Τα 120 ακίνητα διανεμήθηκαν σε έξι τετράγωνα και τέσσερα διαμερίσματα ανά όροφο, για οικογένειες με μηνιαίο εισόδημα έως 1.600 Ρεάλ Βραζιλίας.
Ο Δήμος Comendador Levy Gasparian κάθε χρόνο τιμά με εκδηλώσεις τον οραματιστή και διοικητή του δήμου. Ο Γκασπαριάν ενθάρρυνε τους νέους να σπουδάσουν και να εισέλθουν στις δημόσιες υπηρεσίες. Ένας από αυτούς σήμερα είναι κυβερνήτης , αρκετοί έχουν αναλάβει καθήκοντα δημάρχου. Ο αδελφός του ο Γκασπάρ Γκασμπαριάν (1899-1966) υπήρξε από τους σημαντικότερους καλλιτέχνες φωτογράφους του 20ου αιώνα, του οποίου ο αντίκτυπος στην ανάπτυξη της σύγχρονης βραζιλιάνικης τέχνης της φωτογραφίας είναι ανεκτίμητη. Ο Γκασπάρ Γκασπαριάν υπήρξε ένας από τους ιδρυτές της σχολής φωτογραφίας του Σάο Πάολο. Πρόσφατα τα έργα του μεταφέρθηκαν στις εκθέσεις στην Αρμενία στο Γερεβάν. Άλλο μέλος της οικογένειας ο Φερνάντο Γκαζπαριάν γεννημένος στο Σάο Πάολο, (27 Ιανουαρίου 1930) ήταν υπερασπιστής της δημοκρατίας και διακεκριμένος εκδότης της Βραζιλίας. Το 1986 εξελέγη στη συστατική συνέλευση της Βραζιλίας για την ίδρυση ενός νέου συντάγματος, στο οποίο υπηρετούσε μέχρι το 1988. Από το 1993 έως το 1995 ασκούσε δραστηριότητα στο Κοινοβούλιο της Λατινικής Αμερικής. Πέθανε στο Σάο Πάολο στις 7 Οκτωβρίου 2006.
Ψάχνοντας για τα μέλη της οικογένειας συναντάμε και άλλα πρόσωπα που έχουν προσφέρει στην σύγχρονη Βραζιλία ως χημικοί, πολιτικοί, θεωρητικοί της απελευθερωτικής θεολογίας κα. Προφανές η οικογένεια από το Χάρπουτ της Δυτικής Αρμενίας στην νέα τους πατρίδα εντάχθηκαν στα κοινά και προσέφεραν ο καθένας με τον τρόπο του και στον τομέα του αποσπώντας μάλιστα πολυάριθμα βραβεία και τιμητικές διακρίσεις.
Σήμερα ανά τον κόσμο συναντάμε διακόσιους απόγονους της οικογένειας Γκασπαριάν. Αρμένιοι που σκορπίστηκαν σαν τα σποράκια του ροδιού σε όλον τον πλανήτη.
*Για το έτος και τόπο γέννησης του Διοικητή Γκασπαριάν Λέβι από το βιβλίο του ιστορικού José Roberto Vasconcelos Nunes “Συμβολή στην οικονομική ιστορία ” ως τόπο και έτος έχουμε την πληροφορία Χάρπουτ Δυτικής Αρμενίας σημερινή Τουρκία – Ενώ στις εγγραφές του νεκροταφείου Cemitério São João Batista τόπος γέννησης είναι η πόλη Σαν Πάουλο.
Πηγές :
- Αρμένικη κοινότητα και προξενείο Αρμενίας Βραζιλίας διαδίκτυο
- ΕπίσημηιστοσελίδατουδήμουMunicípio de Comendador Levy Gasparian
- ΙστορικόςΗosé Roberto Vasconcelos Nunes Contribuição à História Econômica de Levy Gasparian, Edição do Autor, 2000.
- http://gaspargasparian.com
- https://www.independent.co.uk/news/obituaries/fernando-gasparian-421600.html
- https://tamarnajarian.wordpress.com/2012/05/25/armenians-in-brazil/
- http://agenciaspostais.com.br/?page_id=196
- http://brazil.mfa.am/en/community-overview/
- http://www.levygasparian.rj.gov.br/historia/
- https://oglobo.globo.com/rio/extinta-fabrica-de-tecidos-implodida-na-mangueira-13712173
ΕγγραφέςνεκροταφείουCemitério São João Batista
| Gasparian, Sérgio | 23/07/1960 |
| Gasparian, Adelina Salla | 12/03/1965 |
| Gaspar Gasparian | São Paulo,1899-1966 |
| Gasparian, Levy | São Paulo, 1895 -31/10/1972 |
| Gasparian, Armenio | 19/12/1972 |
| Gasparian, Arthur Eduardo | 31/10/1996 |
| Gasparian, Rosa Maria Wright | 21/10/2000 |
| Gasparian, Alberto Carlos | 21/10/2000 |
| Gasparian, Fernando | 1930- 07/10/2006 |
Περιοδικό ΑΡΜΕΝΙΚΑΙδιοκτησία του Αρμενικού Συλλόγου «Αζαταμάρντ»
Αύγουστος- Οκτώβριος 2018, τεύχος 98
İlk yorum yapan siz olun