301 tarihinde Ermeniler ,Hristiyanlığı resmi devlet dini olarak kabul ettiklerinde, güney komşuları İranlılar ateşe taparlardı, Zerdüşt inancına mensup idiler. Zamanın İran kralı Hazgert 2, Ermenilerin Hristiyanlığı tanımamalarını , ateşe taparak Zerdüşt inancına mensup olmalarını istiyor ve bu isteğinin gerçekleşmesi için emirler yağdırıyor ve ağır baskılar kuruyordu:Ermeniler kralın isteklerini şiddetle red ederek geri çevirdiler ve emirlerine uymadılar:Ermeniler kesin bir kararlıkla ve güçlü bir iradeyle Hristiyanlık dinine sadık kalmaya ,ülkelerini korumaya ve bu uğurda savaşmaya karar verdiler:
26 Mayıs 451 tarihinde Doğu Anadolu’nun Avarayr denilen yaylasında Ermeniler ve İranlılar arasında başlayan savaş tam 35 yıl sürdü:Ermeni Ordusun başkomutanı Mamigonyanlar hanedanından general Vartan Mamigonyan’ dı,60 bin kişilik Ermeni ordusu, 300 000 kişilik güçlü İran Ordusuna karşı savaşmak zorunda idi:
Ermeniler, başkomutan Vartan Mamigonyanın anısına atfen bu savaşı ”Vartanants Savaşı” ismi ile anarlar:Savaş esnasında kahramanca savaşan General Vartan Mamigonyan ve 1036 yakın koruma askerleri şehit olduktan sonra ,ordunun başına Vartan Mamigonyan’ın kardeşinin oğlu Vahan Mamigonyan geçti,bu savaşa ordu mensuplarından ve askerlerden başka, din adamları, rahipler, aydınlar, akademisyenler ve bilim adamları asker olarak katılmışlardı, bunlardan biri de, cesareti ve kahramlığıyla dikkatleri çeken Peder Aziz Ğevont’tur:Aziz peder Ghevont ve arkadaşları bu savaşta şehit oldular: 35 sene süren savaşta Ermeniler kahramanca direndiler , binlerce kayıplar ve şehitler verdiler ve savaşı kayb ettiler,İranlıların zaferine rağmen,İran kralı ,Ermenilerin bu kahramnca direnmelerinden etkilenerek askerlerini geri çekti ve böylece Ermeniler, iç yönetim özgürlüklerini koruyarak , Hristiyan dinine sadık kalmayı başarmış oldular:
Vartanants Savaşı ,Ermeni kurtuluş mücadele tarihinde altın harflerle yazılmış sayfalardan biridir,Ermeniler için o zamanlar Hristiyanlığı korumak ölüm-kalım savaşı gibiydi,doğudan İranlıların ağır baskıları varken, batıdan da Bizanlıların baskısı vardı ,ülke ikiye bölünmüş gibiydi :O dönemde,Hristiyanlık, Ermeniler için sadece ibadet değil,aynı zamanda yaşam tarzı,adalet,kurtuluş,siyaset,medeniyet,kültür ve bir ilke olmuştu:Ermeniler için ,Millet perverlik, Vatanseverlik,Kültür,Okul ve Din,birbirinden ayrılamaz bir bütün oluturmuşlardı,dini kayb etmek,etnik ve milli kimliği kayb etmek anlamına geliyordu:
Halklar ve topluluklar var oluşlarını , var oluş mücadelelerini sürdürebildikleri sürece yaşarlar,mücadele vermeden başarı ve zaferin yolunu açmak mümkün değildir:
Her ne kadar, Ermeniler Avarayr yaylasında askeri yönden büyük bir yenilgeye uğradılarsa da,Vartanants savaşı ,Ermeni tarihinde ,dönüm noktalarından biridir ve özel bir anlamla ”Manevi Bir Zafer” olarak önemli bir yeri vardır:
Bu savaşla ,Ermeninin kimlik bilinci ve olgunluğu güçlenirken,savaş esnasında gösterilen kahramanca direniş ve güçlü irade,vatanseverlik,cesaret,milli bilinç,fedakarlık yarınlara ve gelecek nesillere esin kaynağı olarak ve aynı zamanda ülkenin karagünlerinde ,halkı ayakta tutan manevi bir güç ve ruh olarak algılanacaktır:
Ermeni halkı 485 yılından beri ”Karnaval”dan önce büyük çoşku ve gururla, dini ayinlerle, sivil törenlerle bu tarihi olayı ”Vartanants Yortusu” adıyla kutlamaktadır,bu yortu,2017 senesinde 23 Şubat 2017 tarihine denk gelmektedir:
Bu vesileyle, Ğhevont, Ğhoren, Hovsep, Ardak, Vartan, Vahan, Aprahan, Müşeğ, Hımayak, Karekin, Arsen, Mamıgon, Samvel, Samuel, Levon’ ların isim günlerini kutlarım:
Dr.med.Sarkis Adam
ՍՈՒՐԲ ՎԱՐԴԱՆԱՆՑ ՏՕՆԸ ԵՒ ԽՈՐՀՈՒՐԴԸ
Երբ որ,Հայերը 301 թուականին Քրիստոնէութիւնը պաշտօնապէս , որպէս պետական կրօնք ընդունեցին ,այդ շրջանին Հայաստանի հարաւային կողմէն հարեւան Պարսիկները կրակապաշտ էին:Պարսիկ Հազկերտ Բ.թագաւորը ուզեց հայերը կրակապաշտ դարձնել եւ հրամայեց որ,Հայ ժողովուրդը չճանչնայ Քրիստոնէութիւն եւ պաշտէ կրակի:
Հայ ժողովուրդը մերժելով այս դաւանափոխութեան առաջարկը, չի հնազանդեցաւ Պարսիկ թագաւորի հրամանին ու վճռակամօրէն որոշեց կրօնքը ու հայրենիքը պաշտպանելու համար Պարսիկներու դէմ պայքարիլ:
Պատերազմը պիտի մղուեր երկու անհաւասար ուժերու միջեւ,անոնցմէ մին իր ինքնութիւնը պահելու ու պաշտպանելու գիտակցութեամբ 60 000 նոց ազատամարտիկներու Հայոց բանակը որ ,մահուան դէմ յանդիման գալէ եւ նահատակուելէ վախ չունի, իսկ միւսը Հայոց ինքնութիւնը եւ խղճի ազատութիւն ոտնահարելու վճռակաամ եւ իրենց կրօնքը զրադաշտութիւնը(zerdüştlük) Հայերու պարտադրելու նպատակ ունեցող 300 000 նոց Պարսիկ բանակ մը:
26 Մայիս 451 թուականին այսօրուայ Արեւելեան Թուրքիոյ “Ավարայր”ի դաշտի վրայ սկսաւ ,Հայերու եւ Պարսիկներու միջեւ աւելի քան 35 տարի շարունակող “ՎԱՐԴԱՆԱՆՑ” պատերազմը:Հայոց բանակին գլուխը կը գտնուէր Մամիկօնեաններու տոհմէն “Վարդան Մամիկոնեան” զօրավարը: Պատերազմի ընթացքին հերոսաբար կռուող Հայոց քաջ զօրավարը նահատակուեցաւ,իրեն հետ նահատակուեցան նաեւ քան 1036 վկայ զինուորներ,նախարարներ,մարտիրոսներ, մտաւորականներ: Ճակատամարտին մասնակից էին նաեւ բազմաթիւ հոգեւորականներ, որոնցմէ էր Սբ.Ղուոնդ Քահանան :
Պատերազմը տեւեց շուրջ 35 տարի, որուն վերջաւորութեան մօտ, Հայ զօրքերուն գլուխն էր,նահատակ Վարդան զօրավարի եղբօրորդի “ՎԱՀԱՆ ՄԱՄԻԿՈՆԵԱՆ”ը:
Հայերը կռուեցան հերոսաբար ու քաջութեամբ, ապա մեծ կորուստներ տուին ու պարտուեցան:Պարսիկ Թագաւոր Հազկերտ.Բ. Հայերու քաջութիւնը տեսնելով , կ’ազդուի եւ իր զօրքերը ետ կը քաշէ , եւ այսպէսով Հայերը թէ ազատ եւ թէ Քրիստոնեայ կը մնան: Վարդանանց պատերազմը Հայ ազտագրական պայքարի պատմութեան անուրանալի ու անմոռանալի էջերէն մին է:
Այդ շրջանին Քրիստոնէութիւնը Հայոց համար դարձած էր, ոչ թէ միայն պաշտամունք ,այլ նաեւ օրէնք,արդարութիւն,ապրելակերպ,քաղակակրթութիւն, մշակոյթ ու սկզբունք:
Ազգասիրութիւնը,մշակոյթը,դպրոցը եւ կրօնքը անքակտելիօրէն իրարու կապուած էին,որ, կարելի չէր իրարմէ անջատել:Կորսնցնել կրօնքը, հայուն համար կը նշանակէր կորսնցնել իր ազգութիւնը:
Մեծ կամ փոքր ժողովուրդ,եթէ կը պայքարին իրենց գոյատեւման համար,կարող են ապրիլ ու գոյատեւել:Առանց պայքարի կարելի չէ, յաջողութեան ու յաղթանակի ճամբան բանալ,թէեւ Ավարայրի ճակատամարտը Հայոց համար ռազմական տեսակետով մեծ պարտութիւն մըն է,սակայն եւ այնպէս Հայ պատմութեան մէջ , իր կարեւոր, իմաստալից ու ուրոյն տեղն ունի որպէս “Բարոյական Յաղթանակ”:
Այս Ճակատամարտով,Հայուն ինքնագիտակցութիւն աւելի բարձր մակարդակի հասած է, պատերազմի ընթացքին ցոյց տուած հայրենասիրութիւնը, անձնազոհութիւնը,քաջութիւնը, ազգագիտակցութիւնը մեր յառաջիկայ սերունդներուն պիտի ըլլայ ներշունչումի աղբիւր եւ նաեւ ճգնաժային պահերու ժողովուրդը ոտքի պահող ոգի ու ուժ:
Հայ Ժողովուրդը 485 թուականէն ի վեր “Բուն Բարեկենդան”էն առաջ ( 2017 թուակիր տարուայ համար 23 Փետրուար 2017 թուականին կը հանդիպի) սիրով, հպարտութեամբ ու խանդավառութեամբ աշխարհիկ հանդէսներով ու եկեղեցական արարողութիւններով կը յիշէ Սրբոյ Վարդանանց տօնը :
Այս առիթով կը շնորհաւորենք Ղեւոնդ, Լեւոն, Մուշեղ, Յովսէբ, Արտակ, Աբրահամ, Վարդան, Սամուէլ,Խորէն,Հմայակ,Վահան,Տաճատ,Գարեգին,Արսէն,Մամիկոն, եւ բոլոր միւս արական անունները, որոնք անուանակոչութեան յատուկ օր չունին:
Տօքթ.Սարգիս Ատամ
Yorumlar kapatıldı.