Wılliam Saroyan 31 Ağustos 1908 tarihinde Amerikan’nın Kaliforniya eyaletinin Frezno kentinde doğdu ,Bitlis’ten Amerika’ya göç etmiş Ermeni bir ailenin oğludur: Babası, William üç yaşındayken ölünce, annesi Saroyan’ı ve üç kardeşini yetimhaneye vermek zorunda kaldı. Yetimhanede geçirilen beş yıldan sonra çocuklar annelerine kavuşarak Fresnoda ‘da bir araya geldiler. Resmi eğitimle bir türlü yıldızı barışmayan Saroyan on beş yaşında okulu terk etti. Çeşitli işlerde çalıştı. Asıl hedefi yazar olmaktı. Bunun için bir yandan da öyküler yazmayı sürdürüyordu. İlk öyküsü 1933 yılında yayınlandı.
William hep yazdı. 1939 yılında The Time of Your Life oyunuyla Pulitzer Ödülü’nü kazandı, ödülü reddetti. Saroyan hayatı boyunca altmışı aşkın kitap -öykü, oyun ve roman yazdı. Düzyazıda kendine özgü bir tarz yarattı. Akıcı, konuşur gibi, coşku dolu bu tarz kendi adıyla “Saroyantarzı” olarak anılır oldu. Kendisinin de söylediği gibi, Saroyan, öykülerinde tek bir şeyi anlatır,yanlıyca insanı. Yazarken içten ve yalındır. Onun eserlerinde süslü tabirler, söz oyunları yoktur,eserleri düz ve sadedir,
Öykünün bütünü ve konu esastır. William Saroyan, dünyayı ve bu arada ata yurdu Bitlis’i gezdi. 18 Mayıs 1981 tarihinde Frezno’da öldü: Saroyan’ın adı Amerikan edebiyatının en iyi kısa öykü yazarları arasında yer alır . UNESCO 2008 yılını Saroyan Yılı ilan etmiştir. Köklerine ve atalarının kültürüne bağlılığıyla tanınan Saroyan, daha 1935’te Avrupa gezisinin bir durağı olarak Sovyet Ermenistanı’nı ziyaret eder. Üçüncü ve 1978’deki son ziyaretinde, yetmişinci yaş gününü de dostlarıyla birlikte orada kutlar. Vasiyeti üzerine, naaşının bir bölümü Erivan’daki ünlülerin Komitas panteonuna gömülüdür.
Kısa öykü ve oyunları ile tanınmıştır. Özellikle Ermeni göçmen çocuklarının yaşadıkları zorluklar ile ilgili birçok eser yazmıştır.
Türkiye’de William Saroyan’ın birçok eserleri yayınlanmış,2006-2007 sezonunda ,”Tıme of Your Lıfe” adlı eseri ”Hayatı Yaşamak” Türkçe adıyla Ankara Devlet Tiyatrosunda sahnelenmiştir.
Dr.med.Sarkis Adam
ՀԱՄԱՇԽԱՐՀԱՅԻՆ ԳՐԱԿԱՆՈՒԹԵԱՆ ԱԿԱՆԱՒՈՐ ՆԵՐԿԱՅԱՑՈՒՑՒՉ
ՎԻԼԵԱՄ ՍԱՐՕԵԱՆԻ ԾՆՆԴԵԱՆ 108-րդ ՏԱՐԵԴԱՐՁԻ ԱՌԹԻՒ
Վիլեամ Սարօեան ծնած է 31 Օգոստոս 1908 թուականին Ամերիկայի Ֆրէզնօ քաղաքի մէջ,Պիթլիսցի-Բաղեշ հայ ընտանիքի մը որդին է : 1911 թուականին վիլեամի ըերեսունամեայ հայրը Արմենակ Սարօեանի մահէն վերջ ,երեքամեայ Վիլեամ իր եղբօր եւ քոյրերու հետ միասին կը տեղափոխուի որբանոց, երկար ատեն կ’ապրի որբանոցումի մէջ, մօր սէրէ ու գուրգուրանքէ զրկուած, որը կարելի զգալ Սարեանի ստեղծագործութիւններու մէջ:
Աւելի վերջ , մայրը , որբանոցէն կը հանէ իր զաւակները եւ ընտանիքի անդամներ կը միանան իրարու.
7 տարեկան հասակին Վիլեամ կը պարտաւորուի օրապահիկը շահելու համար փաղոցներու մէջ թերթ վաճառել եւ կը հեռանայ դպրոցէն,կ’աշխատի որպէս բանուոր զանազան ասպարէզներու մէջ , ոչ մի տեղ երկար ատեն կրնայ մնալ:Նպատակն է բանաստեղծ դառնալ եւ մօրմէ կ’իմանայ շիր հօր բանաստեղծ ըլլալը եւ կ’սկսի պատմուածքներ գրել: Իր առաջին պատմուածքը կը տպագրուի 1933 թուականին Պօսթօնի “Հայրենիք” շաբաթաթերթի մէջ:
1939 թուականին գրի կ’առնէ «Քու Կեանքիդ ժամանակը» թատերաղը շորուն շնորհիւ կ’արժանանայ պիեսի համար Նիոյ Յորքի քննադատների և Բուլիցերեան մրցանակներուն, բայց վերջերը մերժած է մրցանակը պատճառաբանելով, որ պետությիւնը չպիտի խառնուի գրականութեան գործերուն:
Իր գրական կեանքի առաջին տարիներու Սարոեան գրած է բազմաթիւ պատմուածքներ, որոնց մէկ մասը հաւաքուած է ժողովածուում («Փոքրիկ երեխաներ», 1937 թ., «Ողջիւն քեզ, սէր», 1938 թ., «Անունս Արամ է», 1940 թ., «Սիրելիս», 1944 թ., և այլն): ժողովածուի մէջ :Որոնք բնական և ճշմարիտ պատկերներու ու կերպարների մի ամբողջ շարք են. Սարոեան ընթերցողի հետ կը խօսի պարզ ու մատչելի լեզուով::
Սարոեանի հերոսներու շատերը հայեր են, որոնք կը ներկայացնեն են հայկական միջավայրի՝ ազգային սովորութները ու բարքերը: Սարոյանի հերոսները, յատկապես մանուկներու ու պատանիներու տպավորիչ կերպարները, համաշխարհային գրականութեան մէջ տեղ գտած են որպէս հոգի մաքրութեան և անկեղծութեան խորհրդանիշներ:
1942 թուակնին Սարոեանը կը զորակոչուի բանակ:Ան, Երկրորդ աշխարհամարտը (1939– 1945 թթ.) և պատերազմը, կ’ընկալէ որպէս մարդկութեան մեծագոյն աղէտ: Որը կ’արտացոլացուի իր «Մարդկային կատակերգութիւն» (1942 թ., համանուն ֆիլմը , 1944 թ-ին արժանացած է «Օսկար» մրցանակը) վիպակի և «Վեսլի Ջեկսոնի արկածները» (1946 թ.) վէպը:
1950–60-ական թուականներուն գրի առած է ինքնակենսագրական բնոյթի հոգեբանական վիպակներու շարքը՝ «Ինչ-որ ծիծաղելի բան» (1953 թ.), «Հայրիկ, դու խենթ ես» (1956 թ.), «Մայրիկ, ես սիրում եմ քեզ» (1957 թ.), «Տղաներ և աղջիկներ» (1963 թ.), «Մեկ օր հետկեսօրեայ աշխարհին» (1964 թ.) և այլն:
1960 թուականին գրի կ’առնէ յուշագրական գործեր՝ նուիրուած Չառլի Չապլինին, Պեռնարդ Շոուին, Թոմաս Էլիոթին, Ջոն Ստայնպեկին, Եղիշե Չարենցին և ուրիշների,
Վիլեամ Սարոեանը երազանքներով ու խոհերով, ողջ էութեամբ կապուած էր Հայաստանին, հայ ժողովրդին: Առաջին անգամ Հայաստան այցելած է 1935 թուականին, այնուհետև՝ 1960, 1976 և 1978 թթ-ին:
Սարոյանի հայերէն բոլոր ստեղծագործութիւնները թարգմանուել են բազմաթիւ լեզուներով,
Երեւանի մէջ Սարոեանի անունով փողոց, դպրոց և համալսարան կոչուած են , Երեւանի մէջ կայ նաեւ Սարօեանի լուշարձանը: Սարօեանի ծննեան 100-ամյակի առթիը ՀՀ-ը հայտարարակած 2008 թուակիր տարի «Սարոեանական տարի»:
Սարօեան մահացաւ 18 Մայիս 1981 թուակնին Ֆրէզնօի մէջ, աճիւնէն մաս մը թաղուած է Երեւանի Կօմիտաս պանթէօնի մէջ:
Տօքթ.Սարգիս Ատամ
Ակ: Հայկական Հանրագիտարան
«Թեև գրում եմ անգլերեն և ծնունդով ամերիկացի եմ, բայց ես ինձ համարում եմ հայ գրող: Լեզուն, որով գրում եմ, անգլերենն է, միջավայրը, որ նկարագրում եմ, ամերիկյան է, իսկ ոգին, որ ինձ մղում է գրելու, հայկական է: Ուրեմն ես հայ գրող եմ և պատկանում եմ հայ գրողների ընտանիքին»:
Վիլյամ Սարոյան
Yorumlar kapatıldı.