7 Դեկտեմբեր 1988 Թուականի Ահաւոր Եկրաշարժի Հետեւանքով Փլատակի Դարձաւ Հայաստանի Մէկ Մասը: 7 Դեկտեմբեր 2015 թուականը մեր նորագոյն պատմութեան ամէնամեծ բնական աղէտի, Սպիտակի աւերիչ եկրաշարժի 27-րդ. տարելիցնէ եւ Հայ ազգի համար կը մնայ սուգի օր:
Աղէտ մը որ,բերաւ թէ նիւթական եւ թէ բարոյական մեծ կորուստ,ողբերգութիւն եւ իւրաքանչիւր հայուն սրտին մէջ խոր ցաւ ու վիշտ: Այս ահաւոր երկրաշարժը Հայաստանի լայն տարածքը ներառեալ մայրաքաղաք Երեւանը եւ Հայաստանի մշակութային մայրաքաղաք Գիւմրին ու Վանաձորը վերածեց աղէտի գօտիի: Երկրաշարժիաղէտի հետեւանքով զոհուեցան աւելի քան 25-30 հազար անձեր, հարիւր հազարաւոր մարդիկ կորսնցուցին իրենց տուները, ընտանիքը , հարազատները ու սիրելիները:Անօթեւան ժողովուրդի մէկ մասը վերաբնակուեցաւ Հայաստանի զանազան քաղաքներու մէջ, ոմանք արտագաղթելով հաստատուեցան արտերկիրներու մէջ, ոմանք ալ դեռ կը սպասեն Հայաստանի մէջ , եկրաշարժի հետեւանքով ծնունդ առաց իրենց խնդիրներուն լուծումը: Հայաստանի տնտեսական վիճակի պատճառաւ, հարցերու լուծման ուղղութեամբ միայն վերջին տարիներուն է որ, լուրջ քայլեր առնուած է :
Երկրաշարժը վնասներ պատճառեց 21 քաղաքներու եւ շրջաններու ու 342 գիւղի:Անօթեւան մնացին 514 հազար մարդ: Տարբեր աստիճաններով վիրաւորուեցան 20-25 հազար հոգի:
Ամէնաշատ զոհերը տուաւ Կիւմրի քաղաքը (15-17 հազար), ապա Սպիտակ քաղաքը (4-5 հազար) : Վնասուեցան մշակոյթային,պետական,պատմական կառոյցներ,արուեստի յուշարձաններ եւ աւելի քան 900 կրթարան:
Վնասներու անհամեմատ մեծութեան հիմնական պատճառներէն կարելի է համարել հետեւալնները:
1- Տարածաշրջանին ուժգին երկրաշարժի մը վտանգի հաւանականութեան դերգնահատումը.
2-Ապահով շինարարութեան տարրական չափանիշներուն ու կանոններուն խախտումը.
3-Շինարարութեան աններելի անորակութիւնը.
4-Փրկարարական աշխատանքներուն անկանոնութիւնը եւ անկազմակերպութիւնը .
5– Տեղւոյն բնակչութեան հաւանական երկարաշարժի վտանգի մը անպատրաստութիւնը.
Պէտք է դասեր քաղել 27 տարիներ առաջ պատահած մեծ ողբերգութիւնէն,քանի որ պատահած սխալները բազմաթիւ են,իսկ սխալները գործող պատասխանատուներու յանցանքը աններելի էին.
2009 թուականին Հայաստանի կարավարութիւնը սկսաւ անօթեւան ընտանիքներու համար բնակարաններ կառուցել,սակայն, ահրելի աղտէն 27 տարիներ վերջ այսօր իսկ ցաւօք սիրտի Հայաստանի մէջ “Աղէտի Գոտի” ի հարցը դեր գոյութիւն ունի,որը արդէն վաղուց լուծուած պէտք էր ըլլալ. Տեղւոյն բնակչութիւն համոզուած է որ,արտասահման եկած օգնութիւնները լիապէս բաւարար էին հարցին կանուխէն լուծումի հասցնելու համար,եթէ օգնութիւնները արդար ու կազմակերպեալ ձեւով տեղին գործածուէր:
Խունկ,աղօթք եւ յարգանք եկրաշարժի զոհերու յիշատակին:
Տօքթ.Սարգիս Ատամ
7 Aralık 1988 Ermenistan Depremin 27.Yılında
Felaketde Hayatlarını Kaybedenerin
Anısına.
27 senedir Ermeni dünyası, her sene 7 Aralık günü, resmi veriler göre 25.000,resmi olmıyan verilere göre ise 50.000 den fazla can kaybının olduğu 7 Aralık 1988 Ermenistan Deprem Felaketini yas içinde saygı ile anmaktadır..
Büyük bir maddi hasara neden olan bu tabii afet, Ermenistan halkının hayatına, kültürüne , sanatına, bütçesine, turizmine çok büyük bir darbe vurmuş, çok ağır maddi ve manevi zarar ve hasarları olmuştu:
Depremden 21 kent,342 Köy ,900 den fazla eğitim kurumu zarar görmüş,514 bin kişi evsiz ve meskensiz kalmış, binlerce insan sakatlanmıştı.
Deprem Felaketinin zararların büyüklüğünün temel nedenleri olarak şunları sayabiliriz:
1-Bölge çoğrafyasının tehlikeli deprem bölgesi olduğuna dair gerekli dikkat ve hassaiyeti göstermemek
2-Güvenli bina yapımı, güvenli inşaat kurallarının ve standart ölçülerinin ihlali
3-İnşaat yapımının ve binaların kalitesizliği ve depreme dayansızlığı
4-Kurtarma çalışmalarının koordinasyon ve düzenleme yetersizliği
5-Bölge halkının Depreme hazırlıksızlığı.
Geçmişteki hatlardan dersler alıp,yarınlar bağlamında daha ağır felaketler yaşamamak için tedbirler almak gerek.
2009 yılında deprem felaketzadelere toplu konut yapımına başlanmasına rağmen ,27 sene sonra bu gün bölge hala ”Afet Bölgesi” durumunda , oysa bölge çoktan afet bölgesi olmaktan çıkmalıyıdı.
1988 yılında henüz bağımsız olmayan Ermenistan, dış dünyanın ve diyasporadaki hayırsever Ermenilerin yardımları ile bu ağır yükün altından kalkmaya ve sorunları göğüslemeye çalışmıştı,oysa bu gün ,aradan tam 27 yıl geçti,bir nesil yetişti , o gün doğanlar bugün büyüdü 27 yaşında oldular, bölgeden gelen haberlere göre, o zamanın afet bölgesi,bugün hala afet bölgesi olarak kalmış, harabiyetin izleri henüz tam olarak silinememiş ,zarar ve hasarlar tam olarak dengelenememiş ve yararlar tam olarak sarılamamış,bölgede bir çok insan hala evsiz, meskensiz, korunmasız, işsiz,güvencesiz, hala yardıma muhtaç ve fakir durumda ,çok sayıda insanların alt yapısız baraka ve kulübede yaşamlarını sürdürdüğü , bölge halkının bir çoğunda ,hala, çözüm için ilgilenilmeyen psikolojik, sosyal sorunları olduğu söylenilmektedir: Bölgesel ve merkezi yöneticilerin ,bölge halkına verdikleri sözler yerine getirilmemiş,oysa bölge halkı,deprem için gelen diyaspora ve dış ülke yardımların yeterli olduğuna , planlı , adil, dürüst bir şekilde yerinde kullanıldığında , tüm sorunların çözümleneçeğine inanmaktadır.
7 Aralık günü Ermeni dünyası , resmi ve resmi olmıyan , dini ve sivil tüm kuruluşlar , depremde hayatlarını kayb edenlerin anısını yas içinde , dini ve sivil anma törenleriyle saygı ile anmaktadır.
Dr.med.Sarkis Adam
Yorumlar kapatıldı.