İstanbul’un Maltepe sahili yedi yüz metre açıklarında Ekim ayından bu yana sürdürülen önemli bir su altı arkeoloji keşfi üzerine çalışılıyor. Söz konusu keşif, tarihi Bizans kaynaklarına göre, 1010 yılında yaşanan Büyük İstanbul Depremi sonrasında İstanbul Boğazı’na gömülen kayıp ada: Vordonisi. Vordonisi adası, İstanbul’un dehlizlerinde sakladığı bin bir sırrından yalnızca biri.
Kim bilir nice hikayesi vardır bu kadim şehrin. Efsaneler kulaktan kulağa fısıldanır yüzyıllar boyunca. Bir nevi Tılsım olur ve İstanbul’u korur. Altın olur bazen Haliç’in altında uzanır. Bazen ise ada olur boğazının derinliklerinde yenmiş de yutulmamış lokma gibi yatar suların altında.
Vordonisi de öyle bir ada, yenmiş ama yutulmamış İstanbul tarafından. Sualtı arkeologlarının yoğun uğraşlarıyla keşfinin ve tabii olarak tarihi mirasının su üzerine çıkarılıp insanlığın kültür hazinesine kazandırılmayı bekliyor.
İstanbul’un onuncu adası: Vordonisi
İstanbul’un günümüzde bilinen ada sayısı dokuz tanedir. Bunlar, Büyükada, Heybeli ada, Burgaz ada, Kınalı adası, Sedef adası, Tavşan adası, Kaşık ada, Yassı ada ve Sivri ada olarak bilinir. Ancak tarihi kaynaklar bu adaların dokuz değil, on olarak telaffuz etmiş hep. Bu onuncu ada, bir efsane olarak anlatılıp durmuş tam bin yıldır nesilden nesle.
Kayıp ada Vordonisi varlığına bin yıl önceki İstanbul haritalarında rastlamak mümkün. Kayıtlarda “Batık Manastır Kayalıkları” olarak geçiyor. Demek ki, tümüyle yok olmamış İstanbul depreminden sonra bin yılda yavaş yavaş ve sessizce, etrafında yaşayanların gözü önünde gömülmüş olabilir İstanbul boğazının sularına.
Maltepe açıklarında ilk olarak 2004 yılında yapılan arkeolojik keşif ve sualtı aramalarında bilim insanları, dokuz yüz ila bin yıllık bir Bizans Manastırı’nın izlerine rastladı. Ve akabinde yapılan ilk araştırma ile testler gösterdi ki, bin yıl önce İstanbul depremi ile batmaya başlamıştı ada.
Vordonisi Manastırı’nın tarihi kaynaklarda ilginç de bir hikayesi var. Adanın 1936 yılında Küçükyalı açıklarında keşfedilen Satyros Manastırı’nın ikizi olduğunu iddia ediyor Bizans tarihçisi Semavi Eyice ve ekliyor, “Her iki manastırın da ikiz olduğunu tahmin ediyoruz. Dinsel fikir ayrılıkları neticesinde Vordonisi Manastırı inşa edilmiş olabilir.”
Vordonisi adasının hikayesi o dur ki, ikona plazma tartışmalarının yaşandığı yıllarda, bilge lakaplı din alimi Photius (Patrik Fotius) henüz 38 yaşında olmasına karşın Patrik seçilir. 858 yılında patrik seçilen Photius, adaya bir manastır yaptırır. Rakibi olan din adamı İgnazsius da daha sonra patrik seçildiğinde ona nispet olsun diye Küçükyalı açıklarındaki Satyros Manastırı’nı inşa ettirir.
Patriğiyle birlikte batan ada
Tarih kayıtlarına yansıdığı kadarıyla iki din adamı arasında siyasal rekabet oldukça ilginç. Photios ve İgnazsius ikişer kez patrik makamına getirilmişler. Biri patrik olunca, diğeri onun itibarını sarsmak için elinden geleni yapmış. Bizans’ta o yıllarda yaşanan “din ve çıkar kavgaları” nedeniyle bu ilginç mücadele nihayetinde 867’de yılında patriklikten azledilen Photios’un Vordonisi Adası’na sürgün edilmesiyle devam etmiş. Son yedi yılını kendi yaptırdığı manastırda geçiren Photios, Vordonisi adasında hayata gözlerini yummuş.
Vordonisi Adası, arkeolojik keşiflerini ekibiyle birlikte yakinen takip eden İstanbul Maltepe Belediye Başkanı Ali Kılıç, belediyenin desteğiyle arkeolojik kalıntılarının görüntülenmesini de sağladı. O görüntülerden derlenen bir videoyu ise aşağıdaki gibi izleyebilirsin.
Magma Dergisi
İçeriklerimiz 5846 no’lu yasa ile korunmakta ve içerik takibi yapılmaktadır. Lütfen yayınlarken bağlantılı kaynak belirtiniz.
Maarif Gazete
http://www.maarifgazete.com/arkeoloji/istanbulun-kayip-adasi-vordonisi-h24652.html
Yorumlar kapatıldı.