Genel Tanım: Gemerek İlçe merkezinde, Şehit Binbaşı Mehmet Aras Mahallesi, Doğu Caddesi üzerinde yer alan yapı, günümüzde metruk durumdadır. Kilise üç nefli bazilikal plana sahip, doğu-batı doğrultusunda konumlandırılmış olup, batı yönünde narteks, doğu yönünde üç adet apsis bulunmaktadır. Gözlemler: Günümüzde metruk olan yapının bahçesi yol ve etrafındaki evler tarafından yok edilmiştir. Yapının içinde çeşitli dönemlerde izinsiz kazı yapılmıştır.
Yapılan Onarımlar: Oldukça sağlam olan yapının acilen onarılması gerekmektedir. Pencerelerin doğramaları daha sonraki bir onarımda dıştan demir parmaklıklar konulmuştur.
Ayrıntılı Tanım: Kilise üç nefli bazilikal planlıdır. Dışta narteks olmaması nedeniyle; avludan naosa geçilmektedir. Tek katlı olarak çözümlenen yapı, orta nef –naos, iki yan nef, apsis ve koro bölümüne bağlanan güneydoğu ve kuzeydoğu köşelerindeki iki şapelden meydana gelmektedir. Bu şapeller, apsisin iki tarafında kuzey ve güneye doğru cephede çıkma yapmaktadır. Kilisenin apsis çıkıntıları ile tamamlanan dikdörtgen yapısının, dışa taşkın iki yan kanatla bir haç formu oluşturduğu söylenebilir. Kuzeydeki yan odanın (yan şapel) kuzey duvarında açılmış olan yuvarlak kemerli nişte geleneksel vaftiz kurnasının yer aldığı, düşünülmektedir. Doğuda bulunan niş ve batıda yer alan pencere doldurularak kapatılmıştır. Kuzeyde yer alan bu oda büyük oranda toprak altında kalmıştır. Güneyde yer alan şapelde de yine benzer bir tasarım gözlenmektedir. Doğu cephesindeki yuvarlak kemerli sunak nişi diğer şapeldeki gibi içi doldurulmuş olup, şapelin sokağa açılan güney duvarında kapatılmış bir niş ve pencere bulunmaktadır.. Girişin hemen sağında yine aynı formda bir niş vardır. Bu mekanın tonoz örtüsünün batı köşesinde oluşan yıkık bölüm muhdes ahşap kalaslarla kapatılmaya çalışılmıştır.
Ana mekan, ikişer sütun ve apsis önündeki ayaklarla birbirinden ayrılan üç neften oluşmaktadır. Biraz daha alçak ve dar olan yan nefler, daha yüksek ve geniş olan orta neften sekiz sütunla ayrılmaktadır. Kilisenin batıdan doğuya doğru sıralanan sütunların ilk çifti, batı ana girişin sağında ve solunda iki yan duvara gömülü şekilde yer almaktadır. Sütunlar, Orta Anadolu Hıristiyan mimarisine özgü, kavisli yay kemerlerle kilisenin batı-doğu aksına paralel bir hat oluşturmaktadır.
Üç nefli tasarımı bütünleyecek biçimde doğuda üç apsis inşa edildiği görülmektedir. Tonoz örtülerinden daha alçak kotta, içerden yarım daire formunda, dışarı taşkın apsisler basık yarım kubbelerle taçlandırılmıştır. Ana apsis ve iki yan apsis, kemerli dar açıklıklarla birbirlerine bağlanmaktadır. İki yan apsiste de kare küçük birer niş bulunmaktadır. Bema kemerlerini karşılayan kare kesitli ayakların iç taraflarında birer küçük niş açılmıştır. Kilisenin kuzey ve güney beden duvarları, apsis bölümünde birer köşe payesi gibi biçimlenmiş ve kesik piramide benzer başlıklarla vurgulanmış olup, yan apsislerin kemerleri bu başlıklara bağlanmaktadır.
Kilise ana mekanının tamamının üst örtüsünün taş beşik tonozlarla örtüldüğü görülmekte olup, apsis ve yan apsisleri örten yarım kubbeler dışında kubbeli bir örtü bulunmamaktadır. Yan şapeller de yine basık beşik tonozlarla örtülmüştür.
Kuzey ve güney duvarlarında karşılıklı olarak yerleştirilen üçer adet pencere, iç mekana yeteri kadar gün ışığı sağlamaktadır. Duvar kalınlığı içinde, tepe noktaları kavisli ve eğimli bir biçimde duvar yüzeyleri ile birleşen dikdörtgen açıklıklar içine küçük boyutlu dikdörtgen pencereler yerleştirilmiştir. Pencereler iç mekanda, kalın duvarlar içerisinde yerleştirilen kemerli mazgal tip pencere görünümündeyken, cephede kemerli söveler içerisine yerleştirilen dikdörtgen pencereler olarak izlenmektedir. Naosun batı bölümündeki neflerde yer alan pencereler diğerlerine göre daha alt kotta olup günümüzde kapatılmıştır. Batıdaki ve doğudaki üçgen alınlığın içine yerleştirilmiş birer tane yuvarlak tepe penceresi bulunmaktadır. Pencerelerin doğramaları sonraki dönemde yapılan onarımda yerleştirilmiş, dıştan demir parmaklıklar konulmuştur.
Yasin.kilic
Gemerek Çepni Ermeni Kilisesi
Yorumlar kapatıldı.