İran-Hindistan-Ermenistan kökenli olan Diana Apcar’ın ataları, 17. yüzyıldan itibaren Doğu ile Batı arasında mekik dokuyan Ermeni tacirlerdendi. Agabeg ailesinin kızı olarak 1859’da Rangun, Burma’da (bugün Yangon, Myanmar) doğdu ve Kalkütta’da eğitim gördü. 1889’da Hong Kong’da, kendisi gibi İran-Hindistan-Ermenistan kökenli Apcar ailesine gelin gitti. 1819’da Bombay’da kurulan Apcar and Co. firması yıllar içinden büyümüş ve Hindistan ve Güneydoğu Asya’dan, Diana ve kocası Apcar Michael Apcar’ın 1891’de yerleştikleri Japonya’ya kadar birçok yerde ticaret, imalat ve tarım alanında çok çeşitli girişimleri olan bir şirket haline gelmişti. Kocasının 1906’da ölümü üzerine Diana Apcar, üç çocuğu yetişkin yaşa gelinceye kadar hem evin ve ailesinin sorumluluğunu, hem de aile şirketinin yönetimini üstlenmek durumunda kaldı.
Diana Apcar çok yetenekli bir kadındı. Yazarlığı ile tanınmaya başladı. Düzyazı ve şiir formunda eserlerinin yanı sıra Apcar, Osmanlı İmparatorluğu’nda Ermenilerin çektiği acıları yakından izliyor, yaşadıkları dehşet üzerine sık sık yazılar yazıyor ve Uzak Doğu’daki Batılılar arasında bu konuda farkındalık yaratmaya çalışıyordu. Yorulmak bilmeyen çalışkanlığı, adanmışlığı ve dindarlığı ile Diana Apcar, Ermeni Soykırımı kurbanlarına yardım sağlamak için para toplama konusunda büyük yararlıklar gösterdi.
Adının uluslararası alanda da duyulması üzerine Diana Apcar Ermenistan Cumhuriyeti’nin Japonya konsolosluğuna atandı. Modern çağda daha önce hiçbir kadın bu görevde çalışmamıştı. Pozisyonu ona, etkili kişi ve kuruluşlara ulaştığında egemen bir devlet adına konuşma olanağı sağladı. Nitekim bu konumu sayesinde ABD başkanı Woodrow Wilson’a ve diğer yüksek kademeden yetkililere mektuplar yazabildi. Diplomatik görevi ona aynı zamanda bir şekilde (genellikle Rusya üzerinden) Japonya’ya kadar ulaşabilmiş Ermeni sığınmacılarla ilgilenme, onlara yardım amaçlı dokümantasyon ve evrak hazırlama işlerini üstlenme fırsatını da tanıdı. Birçok aile onun kurduğu bağlantılar sayesinde ABD’nin batı kıyılarında ve başka yerlerinde kendilerine yeni bir hayat kurma şansına kavuştu.
1918’de kurulan Ermenistan Cumhuriyeti ancak iki buçuk yıl yaşadı. Ama onu tanıyan ve resmi ilişkiler kuran ülke Japonya oldu. O dönemde bu öyle basit bir şey değildi ve Diana Apcar’ın çabaları ile gerçekleşebildi. Onun “Bir Ulusun Küçük Annesi” olarak tanınmasının nedeni sağladığı pasaportlardan çok daha fazlasıydı (gerçi ufak tefek yapısı da ona bu adın yakıştırılmasına neden olmuş olabilir). Hiç ayağını bile basmadığı bir ülkede Ermeni kardeşleri için yaptığı çalışmalar ve sağladığı yardımlar, zulme uğramış bir halk için adalet ve yardım isteyen makaleleri, broşürleri ve kitaplarında yansıyan dinamizmle tam bir uyum içindeydi. Ermeni Soykırımı dışında Apcar genel olarak dünya barışı, emperyalizmin zulmü ve daha zayıf halkların güçlü devletler tarafından sömürüsüne karşı yazılar da yazdı.
Diana Apcar’ın 1937 yılındaki cenazesine büyük bir kalabalık katıldı. Bu, hayatı boyunca yaptığı çalışmalara ölümünde sunulan bir teşekkür anlamını taşıyordu. Ailesinin sonraki nesilleri bugün Asya ve Kuzey Amerika’da yaşıyorlar.
.
Referanslar ve Diğer Kaynaklar
1. Diana Apcar
“Articles about Diana”
2. Armenian Cultural Foundation. “Diana A. Apcar (1869-1937): The First Armenian Woman Diplomat”
3. Sarah Soghomonian. “Lucille Apcar Introduces New Book”, Hye Sharzhoom, Cilt 26, No. 2 (88), Aralık 2004
Bizi izleyin
The Foreign General Cemetery in Yokohama, Japan, where Diana Apcar is buried
Görsele ait bilgi
Diana Apcar’ın mezarının bulunduğu Japonya, Yokohama’da Genel Yabancılar Mezarlığı
Atıf ve Kaynak
Chris 73 adlı kullanıcının eklediği, kendi çektiği fotoğraf [CC-BY-SA-3.0], bkz. Wikimedia Commons
Facebook – Twitter – Instagram – Google+
Yorumlar kapatıldı.