Ermeni Soykırımı kapalı kapılar ardında yapılmadı. Elbette 1. Dünya Savaşı gerçekleri örtmede oldukça iyi işlev gördü; ama katliam ve tehcir haberleri tüm dünyaya yayıldı. Dünya duydu ve dünya cevap verdi. Dünyanın verdiği cevap, o tarihten bugüne uluslararası insani yardım hareketlerini şekillendirdi. Listenin başında Amerikan Süryani ve Ermeniler Yardım Komitesi(ASEY) , daha sonraki adıyla Near East Relief (Yakın Doğu Yardım Örgütü) yer alıyordu. Örgüt bugün de Yakın Doğu Vakfı adı altında faaliyetlerini sürdürüyor.
ABD’nin Osmanlı İmparatorluğu’ndaki Büyükelçisi (anıları, Ermeni Soykırımı’nın nasıl yürütüldüğü konusunda son derece güçlü ilk elden gözlemler içeren) Henry Morgenthau tarafından kurulan ASEY’in yöneticileri arasında ABD Başkanı Woodrow Wilson da dahil olmak üzere bir dizi etkili Amerikalı yer alıyordu. Near East Relief ilk çalışmalarını savaşın tam ortasında başlattı ve 1930’a kadar, Suriye, Lübnan, Yunanistan ve sonradan Sovyetler Birliği adını alacak topraklar da dahil bölgenin birçok yerinde soykırım kurtulanları ve yetimlerine yardım etmeyi sürdürdü. Bu süre içinde en az bir milyon kişiyi kurtarmak üzere – paranın bugünkü değerini düşününce akıllara durgunluk verecek bir meblağ olan – 117 milyon dolar tahsis etti. Bu meblağa, 132.000 Ermeni yetimin barınma, beslenme ve giysi ihtiyaçlarının karşılanması için yapılan harcamalar da dahildi. Near East Relief için söylenen “sözcüğün tam anlamıyla bir ulusun hayatta kalmasını sağlamıştır” sözü gerçeği yansıtır.
Near East Relief ve çalışmaları ile dünya ilk kez uluslararası insani yardım için ulusal ölçekte bir para toplama kampanyasına tanık oldu. 1920’lerde bir çocuk star, daha sonra 1960’ların ünlü The Addams Family dizisinde Fester Amca rolüyle tanınan Jackie Coogan, parasal ve ayni yardım toplama çalışmalarının başını çeken ilk ünlüdür. Coogan ABD ve Avrupa’yı gezmiş, burada Papa ile görüşmüş, yetimlere verilmek üzere bir milyon dolar değerinde yiyecek ve giyeceği Atina’ya teslim etmiştir.
Hatta, elimizde “açlıktan ölmekte olan Ermeniler”e küçük bir yardım olarak Near East Relief’e bağışta bulunan, Güney Afrika’daki Hıristiyanlığa geçmiş bir kabileye ait bir kayıt bile bulunuyor.
Ama yardımlar yalnızca Near East Relief’ten gelmedi. Ermenilere yardım için dünyanın dört bir yanında dernekler kuruldu. 1915’te Ermenilere Yardım Fonu olarak kurulan, genişleyerek 1922’de Avustralasya Ermeni Yardım Fonu’na dönüşen ve Lübnan’da 1500 yetimi barındıran bir yetimhaneyi finanse eden yardım kurumu bunlardan sadece bir tanesidir.
Ermeni Soykırımı’na verilen yanıtlardan söz ederken İskandinav ülkelerinin yardımlarını özel olarak anmak gerekir. Zamanın ABD Başkanı’nın yanı sıra Ermenileri savunanların listesinde yer alan bir başka dünya lideri, Norveç’ten Fridtjof Nansen’in Milletler Cemiyeti’nde yürüttüğü diplomatik çabaların o dönemde soykırım kurtulanı sığınmacılara çok büyük yardımı olmuştur. Maria Jacobsen’in adı, koruması altına aldığı yetimlerin torunları tarafından hiç unutulmaz. Suriye’de, Halep’te Ermeni okullarından biri adını Karen Jeppe’den almıştır. Danimarkalı olan bu iki kadın hayatlarını Ermeni Soykırımı kurtulanlarına hizmete adamışlar ve onlarla yan yana Lübnan ve Suriye’de toprağa verilmişlerdir.
Referanslar ve Diğer Kaynaklar
1. Peter Balakian. The Burning Tigris: The Armenian Genocide and America’s Response. Harper Perennial, 2004
2. Armenian National Institute. “Near East Relief and the Armenian Genocide”
3. Near East Foundation. “Who We Are: History”
4. Armenian Genocide Education Australia. “Australia’s Response”
5. Vicken Babkenian. “Hollywood’s First Celebrity Humanitarian that America Forgot”, The Armenian Weekly, 7 Ocak 2011
6. Karekin Dickran. “Maria Jacobsen and the Genocide in Armenia”. Danimarka Barış Akademisi, 2004
7. Eva Lous. “Karen Jeppe: Denmark’s First Peace Philosopher”. Danimarka Barış Akademisi, 2003
8. The Armenian Genocide Museum-Institute. “The International Conference – ‘The Armenian Genocide and the Scandinavian Response’”
A sample of flyers and brochures by Near East Relief calling for donations to help victims of the Armenian Genocide
Görsele ait bilgi
Near East Relief’in dağıttığı, Ermeni Soykırımı kurbanları için bağış yapmaya çağıran bildiri ve broşürlerden örnekler
Atıf ve Kaynak
By Syumich (Own work)Syumich’in kendi çektiği fotoğraf BY-SA-3.0], bkz. Wikimedia Commons
Bizi takip edin
Facebook – Twitter – Instagram – Google+
Yorumlar kapatıldı.