1915 Soykırım kurbanı Vostanik Manuk Adoyan’ın Hüzünlü Yaşam Öyküsü
Ünlü Ressam Arşil Gorki.(15/4/1904-1948)
Yaşamı bir trajedi ile başlayıp yine bir trajedi ile sona eren ünlü ressam Arshile Gorki 20.y.y.Amerikan resim sanatının en önemli simalarından biri olmayı başarmış15 Nisan 1904 tarihinde VAN doğumlu bir Ermeni:Kilise kayıtlarına göre adı Vostanik Manuk Adoyan:Vostanik Manuk henüz 6 yaşındayken babası çalışmak için eşini ve çocuklarını Van´da bırakarak Amerika’ya gurbet yoluna çıkar,Vostanik 11 yaşında 1915 Felaketini yaşar,kırım nedeniyle annesi ve kızkardeşi ile Erivan’a göç etmek zorunda kalır.
Ancak felaketler orda da peşini bırakmaz,Erivan’da sıkıntılar,sefalet ve yoksulluklar yaşar, henüz 15 yaşında iken , annesi açlık ve yoksulluktan ölür.
9 ay süren uzun bir yolculuktan sonraVostanik ve kardeşi Hartuş birlikte New-York’un Ellis adasına ulaşırlar.1920 yılında artık iki kardeş Amerika’da babalarının yanındadırlar,ancak sıkıntılar ve zorluklar peşlerini bırakmaz,çetin bir yaşam mücdelesine girişirler.
Vostanik Amerika’da kendini,hayranı olduğu yazar Maksim Gork’nin akrabası, Arshile(Arşil) Gorki olarak tanıtır.1922 yılında Boston’da ”New School of Desıgn”adlı bir sanat akademisine kaydını yaptırır, daha sonraları aynı akademide öğretim görevlisi olarak görev alır, Amerika resim sanatının önemli kişilerine hocalık yapar.
Arşil Gorki hayatının hiç bir döneminde ,yaşadığı felaketleri resimlerine yansıtmamıştır,fakat, yaşadığı büyük trajedileri de tamamen içselleştirmiştir.
1930 lu yıllarda, dönemin bir çok ressamları gibi o da çok yoksuldu: 1920 lu yıllarda Picasso,Miro,Matısse gibi ünlü ressamların geliştirdiği Post-Empresyonizm akımın etkisine rağmen, O,1940 lara doğru kendi çizgisini yakalamış , özellikle 1942-1945 yılları arasında New York sanat ortamının önde gelen lider sanatcısı olmuştur :Bir çok sanat eleştirmenleri soyut dışavurumculuğunun başlangıcını Arshile Gorky’e bağlarlar.
Ancak,onun hayatının bu en verimli yılları üst-üste gelen felaketlerle kesintiye uğrar,önce atölyesi yanar, sonra kanser olduğunu öğrenir, geçirdiği trafik kazasında resim yaptığı sağ elini yaralar ve felç geçirir.
1948 yılında 44 yaşındayiken kendini asar ve çok sevdiği annesine kavuşur.
Vostanık Manuk Adoyan’ın ,1912 yılında henüz 7 yaşında iken babasına yollanmak üzere annesiyle çektirdiği bir fotografı vardır,bu fotograftan yola çıkarak yaptığı iki resim onun annesi ile ilgili duygularını yansıtır.Bir söyleşide şöyle anlatır bu ilişkiyi:”Resim yaptığım zaman sık sık kendime öyküler anlatırım,yaptığım resimlerle alakası olmayan öyküler, çocukluğumda annemin uzun önlüğünü yüzüme kapatıp gözlerimi yumduğumda pek çok öykü dinlerdim ondan, portresinde gördüğünüz gibi, bir uzun beyaz bir önlüğü, bir de işlemeli önlüğü vardı annemin, annemin bana anlatığı öyküler ve önlüğündeki işlemeler kafamda sık sık birbirine karışırdı.Tüm hayatım boyunca annemin anlattığı öyküler ve önlüğündeki işlemeler belleğime resim olarak yerleşmiştir”
Bu resimden yola çıkarsak yaptığı ”Sanatçı ve Annesi”adlı eserine, 1926 yılında başlamış ve asla bitirememiştir.Yine aynı söyleşide bu durumla ilgili olarak şunları söyler: ”Birşey bittiği zaman ölmüş demektir,ben sonsuzluğa inanırım.Hiç bir zaman bir resmi tamamlamam, yani bitirmem” Arşil Gorki ölümünü asla kabullenemediği annesinin yaşamını, iç dünyasında sürekli yaşattığı gibi, onu eserinde de yaşatmaya çalışmıştır.
Sanatçı ve Annesi adlı resimde annesinin elleri yarım bırakılmış ve ayrıca esas fotograftaki Arşil’in(Vostanık’in) elinde tuttuğu çiçekler de bu resimde silinmiş. O bitmemişlik duygusu ve melankoli adeta tüm resme hakimdir.
Arşil Gorki’nin çocukluğunda yaşadığı büyük felaketin izlerini, sadece bu eserinde yansıttığını görebiliriz. Yaşadığı acı ve dramları ,bu resim dışında, diğer hiçbir eserinde yansıtmamıştır,ama onları adeta içselleştirmiştir.Tıpkı ismini aldığı mitolojideki AŞİL(Akhileus- Yunan mitolojisinin önemli kahramanlarından biri) gibi annesi tarafından ölümsüzleştirilen biri olmak istemiş,acıları içine gömmüş ve Aşil(Akhileus) gibi sağlam ve dayanıklı olmayı denemiştir.Fakat Arşil Gorki’nin zayıf yanı çocukluğundaki anılar olmuş,annesine duyduğu sevgi onu hiç yanlız bırakmamış ve çocukluğunda yaşadıklarının etkisiyle yaşadığı buhranları yenemiyerek 1948 yılında kendini asarak intihar etmiştir.
Dr.med.Sarkis Adam
ԱՐՇԻԼ ԿՕՐՔԻԻ ԾՆՆԴԵԱՆ 111-րդ ՏԱՐԵԴԱՐՁԻՆ
ԱՌԹԻՒ
ՈՍՏԱՆԻԿ ԱՏՕԵԱՆԻ ԿԵԱՆՔԸ ԴԱԺԱՆ ՍԿՍԱՒ, ԴԱԺԱՆ ՎԵՐՋԱՑԱՒ:
Կենսագրութիւնը(1904-1948)
Ոստանիկ Ատօեան ծնած է 15/4/1904 թուականին Վանի մէջ իր նախնական կրթութիւնը ստացած է Վանի հայկական դպրոցի մէջ։ 1914 թ. մօր՝ Շուշանիկ Տէր-Մարտիրոսեանի և երեք քոյրերի հետ կը գաղթեն Հայաստան։ Ոստանիկը ուսումը կը շարունակէ Երևանի թեմական դպրոցի մէջ, ուրտեղ կ’ուսանի նկարչութիւն և փայտի փորագրութիւն։ 1916 թ. մեծ քուրօջ հետ կը մեկնին ԱՄՆ: 1919 թ. կը մահանայ մայրը։ 1920թ. Ոստանիկը եւ քոյր կը մեկնին , իրենց հօր մօտ , որը նախապէս օրապահիկը շահելու համար մեկնաց էր ԱՄՆ։ 1922 թ.կ’արձանագրուի Պոստոնի նկարչական դպրոց։1924թ. կը տեղափոխուի Նիւ Յորք, սկզբնային շրջանին կ’ուսանի Ազգային Ակադեմիա, ապա Արուեստի Կենտրոնական դպրոցի մէջ, ուրտեղ 1926-թուականէն սկսեալ 5 տարի կը դասաւանէ գծանկար և գեղանկար։ 1924 թ. Ոստանիկ Մանուկ Ատոեանը, իր անունը կ’անուանափոխ է եւ կ’անուանուի Արշիլ Կօրքի անունով։ 1933 թուականին կը միանայ նկարիչներուն օգնութեան կառավարական ծրագրին և պատուէր կ’ստանայ Նիւ Յորք օդանաւակայանի որմնանկարի բանօն ստեղծագործելու համար։ 1935 թ.կ’ ամուսնանայ Մարնի Ջորջի հետ, սակայն մէկ տարի վերջ կ’ամուսնալուծուի ։ 1939 թ. կը մասնակցի Նիւ Յորքի համաշխարհային ցուցահանդէսի յարդարական(տէքօրաթիֆ):
աշխատանքներուն։ 1941 թ. երկրորդ անգամ կ’ամուսնանայ 1946 թ. կ’այրի արուեստանոցը, 36 նկար և գրադարանը։ Նոյն թուականին կ’ենթարկուի քաղցկեղի վիրահատութեան։ 1948 թ. օթօի արկածի բերմամբ կը վնասուի ողնաշարը, որի պատճառով աջ ձեռքը անաշխատունակ կը դառնայ։ Չդիմանալով վերջին տարիներու դաժան դժուարութիուններուն 1948 թուականին ինքնասպան կ’ըլլայ։
Տոքթ.Սարգիս Ատամ
Yorumlar kapatıldı.