Yuriy Mavaşev
Öncelikle hatırlatmak gerekir ki, protokoller reddedilmemiştir henüz, sadece geri çekildi. Sarkisyan protokolleri neden daha önce çekmedi de, şimdi çekti sorusu önemli bu noktada. Sarkisyan’ın protokolleri çekme nedenini daha çok Ermenistan iç politikası ve kamuoyu ile ilgili bir durum olduğunu düşünüyorum: Özellikle Ermenistan’da son dönemde iç politikada Müreffeh Partisi Başkanı Tsarukyan ile Sarkisyan arasındaki çekişme arttı. Sarkisyan bu bağlamda Ermeni kamuoyunu kendi yanına çekmek ve aynı zamanda Taşnakları kazanmak istemiş olabilir. Öte yandan Sarkisyan’ın protokolleri geri çekmesindeki nedenlerden biri de, Ermeni soykırım iddialarının 100. yılı olan 24 Nisan 2015 tarihi yaklaşırken Türkiye’ye baskı yapmak olabilir.
***
Ermenistan Cumhurbaşkanı Serj Sarkisyan, Ermenistan-Türkiye protokollerinin parlamentodan geri çekilmesine karar verdi. Diplomatik ilişkilerin normalleşmesini öngören protokoller 2009 yılında imzalanmıştı.
Sarkisyan, “Ermenistan ve Türkiye Arasında Diplomatik İlişkilerin Kurulması Protokolü” ve “Ermenistan ve Türkiye Arasındaki İlişkilerin Geliştirilmesi Protokolü”nü meclisten geri çektiğini kaydetti.
Peki, Ermenistan neden Türkiye protokollerini parlamentodan geri çekti? Kafkasya Stratejik Araştırmalar Merkezi (KAFKASSAM) uzmanı Ümit Nazmi Hazır, Radyo Sputnik’e verdiği demeçte konuyla ilgili şunları söyledi:
“Türkiye 2008 sonrası AKP Hükümeti ile birlikte ’Komşularla Sıfır Problem’ bağlamında yeni bir açılıma gitti. Bu hususta Ermenistan ile ilişkilerini normalleştirmeye yönelik bir adım attı. 2008’de Zürih’te Türkiye ve Ermenistan arasındaki protokoller ilişkilerin normalleştirilmesi yönünde önemli bir adım ve fırsattı. Bu aynı zamanda Türkiye’nin Ermeni meselesinde resmi bir tutum değişikliğine gittiğinin de göstergesiydi. Fakat unutmamak gerekir ki, Ermeni meselesinin Türkiye açısından birçok boyutu ve sac ayağı var. Ermenistan işgali altındaki Karabağ da bu sac ayaklarından bir tanesi. Türkiye’nin bu konuda Azerbaycan’ın toprak bütünlüğü dışında bir tutum sergilemesi beklenemez. Eğer Ermenistan, Karabağ’daki rayonlardan birinde çekilmeye başlasaydı, devamında Türkiye sınırları açmaya ve ilişkiler normalleşmeye başlayacaktı. Fakat Ermenistan bu konuda bir adım atamayınca, Güney Kafkasya’daki statüko değişme şansını kaçırdı.
Öncelikle hatırlatmak gerekir ki, protokoller reddedilmemiştir henüz, sadece geri çekildi. Sarkisyan protokolleri neden daha önce çekmedi de, şimdi çekti sorusu önemli bu noktada. Sarkisyan’ın protokolleri çekme nedenini daha çok Ermenistan iç politikası ve kamuoyu ile ilgili bir durum olduğunu düşünüyorum: Özellikle Ermenistan’da son dönemde iç politikada Müreffeh Partisi Başkanı Tsarukyan ile Sarkisyan arasındaki çekişme arttı. Sarkisyan bu bağlamda Ermeni kamuoyunu kendi yanına çekmek ve aynı zamanda Taşnakları kazanmak istemiş olabilir. Öte yandan Sarkisyan’ın protokolleri geri çekmesindeki nedenlerden biri de, Ermeni soykırım iddialarının 100. yılı olan 24 Nisan 2015 tarihi yaklaşırken Türkiye’ye baskı yapmak olabilir.
“TÜRKİYE KÖKLÜ ADIMLAR ATTI”
Son olarak Türkiye açısından duruma baktığımızda, Türkiye 2007 yılından itibaren Ermenistan ile ilişkilerin normalleşmesi konusunda insiyatif alabileceğini gösterdi. Türkiye şimdiye kadar hiç yapmadığı kadar köklü ve önemli adımlar attı ki, protokoller bu adımlardan bir tanesiydi. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın, Başbakan olduğu 24 Nisan 2014 tarihinde Ermeni halkına ve diasporasına yazmış olduğu mektup da Türkiye’nin ilişkilerin normalleşmesine yönelik çabalarının göstergesiydi.
Fakat Türkiye’nin şu an için daha fazla atabileceği bir adım yok. Ermenistan,Türkiye’nin bu iyi niyetli çabalarına karşılık bir yanıt vermediği sürece iki ülke arasındaki ilişkilerin normalleşmesi ve protokollerin gerçekleşmesi için hiçbir şans kalmıyor. Aynı zamanda Türkiye’nin hem Azerbaycan, hem de Gürcistan ile iyi ilişkileri var ve Rusya-Türkiye ilişkileri de ivme kazanmakta. Bu noktada Ermenistan’ın Türkiye ile ilişkilerinin normalleşmesine Türkiye’den çok daha fazla ihtiyacı var.”
ANKARA GEREKENİ YAPACAK
Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Tanju Bilgiç ise, Erivan yönetiminin, Ermenistan ile Türkiye arasında imzalanan ve ilişkilerin normalleştirilmesini öngören protokolleri parlamentodan geri çekmesini ‘yanlış ve talihsiz bir adım’ olarak değerlendirdi.
Öte yandan protokoller şu anda tam olarak kaldırmış değil ve Türkiye hâlâ Ermenistan ile olan ilişkilerin normalleşebileceğine inanmakta. Bu konuda eğer Erivan tarafından olumlu adımlar atılısa Ankara da gerekeni yapacaktır.
Yorumlar kapatıldı.