Alin Ozinian
Ermenistan ile Kürdistan Bölgesi arasında son dönemlerde diplomatik ve ticari yakınlaşma yaşanıyor. IŞİD saldırılarından kaçak çok sayıda Ermeni’nin Kürdistan Bölgesi’ne sığınması, Ermenistan’ın sığınmacılar için yardımda bulunması iki ülkeyi yakınlaştıran etmenlerden. Yakın bir gelecekte de Ermenistan, Kürdistan Bölgesi’nin başkenti Erbil’de konsolosluk açacak.
Rûdaw’ın sorularını yanıtlayan Ermeni gazeteci ve araştırmacı Alin Ozinian’a göre, Ermenistan için Kürdistan Bölgesi’nin özel bir anlamı var.Ermenistan ile Kürdistan Bölgesi arasındaki diplomatik ve ticari yakınlaşma ne zaman başladı?
Son dönemde Ermenistan ile Erbil arasında hatırı sayılır bir yakınlaşma görülmekte. 2013 yılında Ermenistan Cumhurbaşkanı tarafından şubat ayında Ekonomi Bakanı’nın Erbil’e özel bir ziyaretle gönderilmesinin sebebi ikili ekonomik ilişkilerin geliştirilmesi ve işadamları arasında ticari anlaşmaların olası geleceğini masaya yatırmak amaçlıydı.
Son yıllarda Ermenistan’ın Erbil’de konsolosluk açacağı söylentileri Ermenistan Dışişleri Bakanı Nalbandyan’ın 2014 Şubat ayında Bağdat ziyareti sırasında Nuri Al-Maliki ile görüşmesi sırasında kesinlik kazanmış oldu.
Bu görüşmede başka hangi konular ele alındı?
Görüşmede uluslararası anlaşmalardan yararlanılarak ikili ilişkilerin geliştirilmesi, ticaret, eğitim, sağlık ve tarım alanında ortak projelerin geliştirilmesi dışında Ermenistan-Irak arasında düzenli uçak seferlerinin başlaması konuşulmuştu.
Erivan-Erbil arasındaki ticari ilişkiler ne düzeyde?
Ermenistan, gerçekten Erbil ile ilişkilerin hem ekonomik hem de siyasi olarak geliştirilmesinden yana gözüküyor. Bunun ilk sebebi Türkiye tarafından kapatılan sınır ve dışarı açılamayan ekonomisi. Erbil bu anlamda yeni bir pazar olabilme özelliği taşımakta. Son aylarda Irak vatandaşları için Ermenistan vizesinin çok daha kolaylaştırıldığı biliniyor.
Özellikle son yıllarda iki ülke arasında gözle görülür bir ticari aktifleşme var, son etütlere göre ikili ticaret şu anda 80 milyon dolar.
Irak ve Kürdistan topraklarında ne kadar Ermeni nüfusu var ve bunların durumu nasıl?
Irak’ta hatırı sayılır bir Ermeni diasporası da var. 1915 soykırımından sonra Irak’a kaçan Osmanlı Ermenileri son olaylara kadar Irak’ta kültürlerini ve kimliklerini koruyabilmişler, kiliselerini ve okullarını ayakta tutabilmişlerdi. Yaz aylarında Musul’dan kaçan yaklaşık 65 aile Kürdistan Bölgesi’nde, Erbil ve Duhok’a sığındılar. Bu anlamda bölgede Ermeniler’in de bulunması, Ermenistan için özel bir anlam taşıyor.
2003 yılına kadar sayısı yaklaşık 25 bin olan Irak Ermenileri, Bağdat başta olmak üzere Basra, Musul ve Kerkük’te ikamet etmekteydiler. Siyasi çalkantılardan sonra kuzeye doğru göç edenlerin hemen hemen hepsi Kürdistan Bölgesi’nin Ermeniler için daha güvenli olduğu görüşünü paylaşıyor. Ermenilere göre Kürdistan da bölgeye Ermeniler’in gelmesinden sevinç duyuyor.
Kürdistan Bölgesi’nin Ermeni nüfusa yaklaşımı nasıl?
2008’den itibaren Kürdistan Parlamentosu’nda Ermenileri temsil eden bir milletvekilinin bulunması, Erbil, Dohuk, Zaho, Avruzuk ve Havrezuk’da Ermeni kiliselerinin, okulların ve farklı eğitim kuruluşlarının bulunması çok sevindirici.
Kürdistan’ın kırsal bölgelerinde yaşayan Ermeniler’in çoğunun Kürd-dilli oluşu, Ermeniliklerini unutturmamış, Kürtçe konuşan Ermeniler asimile olmuş değiller. Kürdistan Bölgesi’ndeki Ermenilerin sayılarının şu anda 2 binden fazla olduğu düşünülüyor. Kürdistan Anayasası’nda ülkede yaşayan Türkmen, Arap, Süryani gibi halklar yanında Ermeniler de dile getirilmekte. Ermenice ayrıca Kürdistan’da kullanılan diller sırasında olurken anadilde eğitim ve dilin korunması konularına anayasada yer verilmiş durumda.
Ermeni kimliğinin korunduğu ve saygı duyulduğu Kürdistan Bölgesi, bugün de Ermenistan için de iyi bir ticari ortak olabilme potansiyeli taşımakta ve Ermenistan da bu yönde çalışmaları desteklemekte.
PORTRE / Alin OZİNİAN
Karadeniz Ekonomik İşbirliği Ermenistan Temsilciliği’nde çalıştı. Halen Türkiye-Ermenistan İs Geliştirme Konseyi’nde Basın Danışmanı. Aynı zamanda Ermenistan Civilitas Düşünce Kuruluşu’nda Türkiye uzmanı olarak çalışıyor. Türkiye-Ermenistan ilişkileri, Türkiye’de demokratikleşme ve azınlıklar, Ermeni diasporası konularında çalışmalarıyla tanınıyor. Çalışmaları ve analizleri Avrupa’da, Türkiye’de ve Ermenistan basınında yayımlanıyor.
Yorumlar kapatıldı.