Pınar Öğünç
Ermeni Soykırımı’ndan yarım asır sonra, ilk kitlesel anmaların yapıldığı 1965 yılı yazılı basınına bakmak, 2015’e dair de işaretler içeriyor. Bu kez iki neden var. Hem bu yılın 24 Nisan’ına az kalmış, hem de 2015’teki 100. yıl anmasına. İçinde ‘sözde’, ‘mezalim’ geçen haberler bazen açıktan işaret ediyor 2015’i. Bazen ‘Kepçeyle verdik, kaşıkla alamadık’ diye Avrupa’daki Müslümanlar üzerinden, Türkiye’nin Ermenilere, Rumlara mallarını iade etmekteki bonkörlüğü vurgulanıyor. Soykırım tarifine karşı ‘Ermeniler de Türkleri öldürdü’, hızla öne sürülen kadim bir argümandır. Hafta içinde TRT’de yayınlanan bir haber, bu savunmayı daha da ileri bir iddiaya taşıyordu; ‘Kimin kime soykırım uyguladığı da tekrar düşünülmeli’ minvalinde konuşan bir yetkili geçti mesela ekrandan. Resmi söylemin verileri dahi bu izansızlığı kaldırmazken, fazlasını demek galiba abes. En azından etrafına bakar, düşünür, en azından sayı sayar insan.
Başımızı kuma gömersek!
Gayet tanıdık… “Ermenilerle ilgili bir makale yayınlayan 23 Nisan tarihli Le Monde gazetesinin Türkiye’de satılmasına İçişleri Bakanlığı tarafından engel olundu. Gazeteye daha yurda girerken el kondu.”
28 Nisan 1965’te Ulus Gazetesi’nde yayımlanan bir haber bu. Frederic Feydit imzalı, ‘Acı bir yıldönümü–Türkiye’deki Ermeniler 50 yıl önce bugün katliama uğramışlardı’ başlıklı yazının muhteviyatını Aris Nalcı ve Serdar Korucu’nın hazırladığı kitaptan okuyorum. ‘1965 – 2015’ten 50 yıl önce, 1915’ten 50 yıl sonra’, Ermeni Kültür Yayınları’ndan yeni çıktı.
‘Bir insan neslini tamamıyla ortadan kaldırmak için toptan imha suçu olan genosidin ilk defa Türkler tarafından Ermenilere karşı işlendiği, bunu Kızıl Sultan Abdülhamit’in ilk defa düşündüğü, Sultan Reşat zamanında Genç Türkler hareketinin önderleri Enver, Talat ve Kemal Paşalar tarafından 24 Nisan 1915 tarihinde uygulama alanına geçirildiği, Hitler’in de onlardan örnek ve ilham aldığı’ üzerine olan Le Monde haberini Ulus gazetesi, ‘Başımızı kuma gömersek!’ başlığıyla tercüme edip bilhassa yayımlamış. Buradaki öncelikli niyet Türkler aleyhine yazılanları yasaklamaktansa okuyup bilmenin daha kıymetli oluşu. Bir de tabii böyle ufak meselelerin Fransa’yla münasebetlerimizi asla ve kat’a etkileyemeyeceği vurgusu var.
Gazeteci olan Korucu ve Nalcı kitapta, dünyanın farklı yerlerinde yaşamakta olan Ermenilerin ilk defa kitlesel soykırım anması yaptığı (Türkiye’de Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi’nde bir grup Ermeni öğrencinin protestosu da bir ilk), dünyanın ve de Türkiye’nin Ermeni Soykırımı’yla ilk kez böyle karşılaştığı ellinci yıla dair bir basın taraması yapmış. Bahsettiğimiz Akşam, Cumhuriyet, Dünya, Haber, Hürriyet, Milliyet, Ulus, Tercüman, Yeni İstanbul, Yeni Gazete, Zafer gazeteleri, Akbaba ve Yön dergileri, Ermenice yayımlanan Jamanak ve Marmara gazeteleri…
1965’in yazılı basınındaki dil ve yaklaşım birçok açıdan 2015’e dair işaretler taşıyor. Belki ‘sözde’ o zaman daha icat edilmemiş ama bazı haberleri hakikaten bu kelime seçimiyle kimi gazeteler bugün bassa da şaşırmazsınız.
Fakat dikkat uyandıran kimi farklılıklar da var. Dönemin getirdiği, soykırıma dair her tür hatırlatma ve protestonun ‘Rum tahriği’ oluşu örneğin. ‘Her şeyin sorumlusu Kıbrıs ve Rumlar’, ‘Ermenileri kışkırtan Rumlardır’, ‘Rum propagandası’…
Ellinci yılında uluslararası mecrada karşı karşıya kalınan ‘genosid suçu’na mukabele etmenin bir yöntemi olarak da ‘iyi Ermenileri sunmak’ seçilmiş. Taranan birçok gazetede, Türkiye’den ve Türkiye dışından ‘sadakatini’ dile getiren ‘makbul Ermeniler’le ilgili haberler ve söyleşiler mevcut dizi dizi.
Kimi köşe yazılarında göze çarpan bir diğer yaklaşımı da, yarım asır önce yaşanan üzücü olayları 1965’te tekrar açmanın lüzumsuzluğu şeklinde özetlemek mümkün. Birtakım tahrikler anılsa da eskinin küllerini deşmemeyi önermekte ‘ıstıraplı günlerin’ bir tür kabulü var aslında.
Bu 24 Nisan geçer, Türkiye ve medyası asıl 2015’e hazırlanacak daha.
http://www.radikal.com.tr/yazarlar/pinar_ogunc/50_yil_once_100_yil_sonra_soykirim-1187714
Yorumlar kapatıldı.