Մայր Աթոռի պաշտօնականնոր հաղորդագրութեան համաձայն, Սեպտեմբեր 24-27, 2013-ին Ս. Էջմիածնի մէջկայանալիք Եպիսկոպոսական Ժողովըայնքան ալխոստմնալից չ՛երեւիր, ինչպէս գրածէի իմնախորդ յօդուածիսմէջ, որովհետեւմեր տարակարծութիւնները այնքանխոր ենոր մէկժողովով կարելիպիտի չըլլայլուծել տասնամեակներու աներեւակայելի խորաւերներն ուվէրքերը, նամանաւանդմիասնականութեան աշխատանքիվերաբերեալ: Նոյն ատեն, նախապատրաստական լուրջաշխատանքներ ալչկատարուեցան արարողական մանրմունր փոփոխութիւններ մտցնելուծիրէն անդին, նայելու որԵկեղեցւոյ ընդհանուրբարեկարգութիւնը իրամբողջական հասկացողութեամբ լրումինհասնի. բարեկարգութիւն մը, որուն մասինկը խօսուիեւ կըգրուի վերջիներկհարիւրամեակին:
Սակայն եւ այնպէսանհրաժեշտ կըգտնենք կարգմը վերլուծումներ, գնահատականներ եւթելադրութիւններ ընելԵպիսկոպոսական Ժողովըսկսելէ առաջ, եւ զանոնքյանձնել ո՛չմիայն եպիսկոպոսներուն, այլեւամբողջ հայրենիքիեւ սփիւռքիհայ հասարակութեան ուշադրութեան, անխտիր:
Վերլուծումներ կատարելէ առաջսակայն, անհրաժեշտկը նկատենքմէջբերել՝ ԳարեգինՎարդապետ Յովսէփեանցի(յետագային ԳարեգինԱ. ԿաթողիկոսՄեծի ՏաննԿիլիկիոյ) մտահոգութիւնները, զորսան գրիառած էրՄայր Աթոռիպաշտօնաթերթ «Արարատի» մէջ, 1907 թուականին: 1906 թուականի ԵկեղեցականԸնդհանուր Ժողովըո՛չ մէկշօշափելի դրականարդիւնք տուածէր, բայցյառաջացուցած էրբազմաթիւ հարցադրումներ. « Ի՞նչպէսպէտք էանել, որեկեղեցու բաժան–բաժան մասերիմէջ աւելիկենդանի եւսերտ միութիւնստեղծուի: Մերեկեղեցու հօտըոչ միայնբաժնուած էերեք պետութիւնների մէջ, այլեւ բազմաթիւգաղթականութիւններ ունենքերկրի զանազանկողմերում բունժողովուրդից կտրուած: Ի՞նչպէս պէտքէ անել, որ մերեկեղեցու արտաքինինքնուրոյնութիւնը օտարազդեցութիւններով չխճողուի, ծէսերի պարզութիւնեւ միութիւնստեղծուի: Ի՞նչպէսպէտք էանել, որբարեկարգուեն վանքերնու վանականութիւնը եւմի գեղեցիկնպատակի ծառայեն, որ բարեկարգուենեկեղեցական կալուածներիկառավարութիւնն ուդպրոցական գործը, վարչական հաստատութիւնների փոխադարձյարաբերութիւններն ուգործողութիւնները, չհասականեւ ամուսնալուծման խնդիրները: Ի՞նչպէս պէտքէ կարգաւորելկրօնի դասաւանդութեան շատփափուկ, բայցկարեւոր խնդիրըմեր եւպետական դպրոցներում, եկեղեցական երգեցողութիւնը, քարոզչականգործը: Ի՞նչու աղքատէ մերեկեղեցին աստուածահաճոյ եւբարեգործական հաստատութիւններով եւի՞նչ պէտքէ անենք, որ նաիւր հիւանդանոցները, անկելանոցները, որբանոցները, աղքատախնամ հաստատութիւններն ունենայ: Ի՞նչպէսկոչման բարձրութեանհամապատասխան եկեղեցականութիւն պատրաստենք, ծաղկեցնենք կրօնականեկեղեցական գիտութիւնները, առանցորին միշտխաւարի մէջպիտի խարխափենք:Ապահովենք քահանաներինիւթական դրութիւնը: Ի՞նչպէս պէտքէ մաքառենքօտար միսիոնարութեան կամկրօնական անտարբերութեան դէմ, ի՞նչ լուծումնպէտք էտալ քահանաներիկրկնամուսնութեան, կանանցհոգեւոր գործերիմէջ մասնակցութիւն ունենալուհարցերին…»:
Ըստ երեւոյթին ԳարեգինՅովսէփեանց Վարդապետիմտահոգութիւնները հանդիպածեն խուլականջներու, որովհետեւ1920-ական թուականներուն ԲենիկՎարդապետ «Իմպատասխանը բոլորզրպարտիչներին» խորագրովհրապարակած նամակ–յօդուածին մէջկ՛արտայայտուի այսպէս. «Տասն եւհինգ տարիէ ամուսնացածեմ անթաքչելիկերպով. ընտանիքովապրել եմնաեւ Էջմիածնիվանքի մէջ, ուր ապրումէին եւապրում ենիրենց ամուսիններիհետ ՆերսէսԱրքեպիսկոպոս Խիւդավէրտեանը, ԱդամՎարդապետը, ԵղիշէՎարդապետը, ԳէորգՎարդապետ Չէօրէքճեանը, Դանիէլ վարդապետը, եւ Հայրապետներից եւո՛չ մէկըչպահանջեց, որնրանք բաժանուեն իրենցամուսիններից։ ԱյժմուՎեհափառը (ԳէորգԵ.) երբհրաւիրեց ԳէորգԵպիսկոպոսին վարդապետանալ, վերջինս ազնուութիւնունեցաւ նախապէսյայտնելու, թէկին ունի: Իսկ այսհանգամանքը Կաթողիկոսըարգելք չհամարեց, որ նավարդապետանայ, եպիսկոպոսանայ, արքեպիսկոպոսանայ, առաջնորդդառնայ։ Սակայն նոյնԿաթողիկոսը պաշտօնականթղթով 1919 թուին հրամայեցվանական անառակներին, որ երեքօրուայ ընթացքումաղախիններին եւմանկահասակ տղայծառաներին հեռացնենվանքից….»:
Ահաւասիկ ախտաբոյրիրականութիւնը որկը տիրէրԱմենայն ՀայոցՀայրապետութեան Ս. Էջմիածնի աթոռանիստվանքին մէջ։Բենիկ Վարդապետինյօդուածը պարզապէսցոյց կուտայ որհայութեան հոգեւորկեդրոնը, Ս. Էջմիածինը՝ դարձածէր ապականութեանբոյն մը։Արդեօ՞ք տարբերէ պատկերըայսօր…: Այս իրողութեան մեծագոյնվկաներն ենմամուլին մէջլոյս տեսնողխայտաբղէտ յօդուածները, գրուած՝ մերդարաւոր Եկեղեցւոյ, անոր գահակալներուն, եւեպիսկոպոսաց դասէնմինչեւ ամենկրտսերհամեստ եկեղեցականներուն մասին:
Ահաւասիկ առաւել քանհարիւր տարիներանցած ենայս հարցադրումներէն, սակայնեւ այնպէսզանոնք կրնանքկրկնել այսօրեւս, որովհետեւձախողած ենքառ հասարակ բոլորոլորտներու մէջԵկեղեցին իրպաշտօնէութեամբ բարեկարգելու: 20-րդ դարուսկիզբը արտայայտուածմտահոգութիւնները կըպահպանեն իրենցայժմէականութիւնը: Դժբախտաբարայս համրաքայլընթացքով, երբԵկեղեցին Գողգոթայիճանապարհին է, պիտի չկարենայդիմագրաւել 21-րդդարու մարտահրաւէրները:
Կարելիչէ անտեսելժամանակին պահանջները, որովհետեւ ժամանակըամենազօր ոյժնէ որկը սղոցէանհարկի եւանտրամաբանական դիմադրութիւնները եւհեղեղի նմանկը քանդէու կըտապալէ ամէնինչ որարգելք կ՛ըլլայժամանակի պահանջներուիրագործման։ Դարձեալ կարելիչէ, — վտանգաւո՛ր իսկէ,– կառչածմնալ վարդապետականոչ–էականհարցերու վերաբերողուսուցումներու, ինչպէսնաեւ հաւատաւորկեանքի զանազանգործնական արտայայտութիւններու անվերանայելիութեան, անսրբագրելիութեան գաղափարին, որովհետեւ անփոփոխութիւնը լճացումկը յառաջացնէ, իսկ լճացումըթէ՛թունաւոր է, եւ թէ՛վնասակար, քանի որյառաջ կըբերէ ճահճացում. մէկ խօսքով՝ամբողջական ապականացում, որուն դէմյանդիման կը կանգնիայսօր ՀայաստանեայցԵկեղեցին։ (Քրիստոնէականդաւանութեան եւհաւատքի կէտերը–Տիեզերական Ժողովներով, Նիկիական Հանգանակովճշտուած—կըմնան անփոփոխելի: Վարդապետականուսուցումները՝ կերպովմը կըմեկնեն, կըբացատրեն այդկէտերը եւժամանակ առժամանակ իրենցոչ–էականերեսներով (aspects) նորլոյսի, նորպայմաններու տակկրնան, եւպէտք էվերատեսութեան ենթարկուիլեւ պատշաճեցուիլնոր պայմաններուն: Նոյնսկզբունքով ալ, ժողովուրդի հոգեւորկեանքի արտայայտութեան զանազաներեսները (ծէսեր, տօնակատարութեանց աւանդութիւններ, սովորութիւններ, եւայլն, կրնան ենթակայըլլալ վերանայման🙂
Պէտք էընդունինք որեկեղեցիներէն խոյստուած էքրիստոնէական ոգինեւ կրօնքըտագնապի շրջանէմը կ՛անցնիամբողջ աշխարհիմէջ, որովհետեւմարդիկ չենուզեր մշակելիրենց հաւատքիկարողութիւնները։ Ամէն ինչդարձած է մեքենականութիւն, այլխօսքով՝ մերարարողութիւնները դարձածեն տափակշարժապատկերի մընման անհամեւ անհրապոյրներկայացում մը, ուր աղօթքներըշատ անգամկը լպռտուինտգէտ եկեղեցականներու կողմէ, որոնք յաճախիրենց կարդացածըհասկնալու եւապրելու ո՛չմիայն յարմարութիւնը չունին, այլեւ պատրաստութիւնը։ Եթէ մերեկեղեցիներու նստարաններըթափուր ենայսօր, որովհետեւմիայն աւանդապաշտութիւնն էոր մտածէ մերեկեղեցիներէն ներս, պարպելով մեզբոլոր հոգեկանհարազատ ապրումներէ։ Հոնուր չկայշարժում, չկայնաեւ եղափոխութիւն, յառաջդիմութիւն, եւհետեւաբար կայմիայն քարացածմտայնութիւն, որ21-րդ դարումարտահրաւէրներուն դիմացչի կրնարորեւէ լուծումառաջարկել հաւատացեալին, եւ դատապարտուածէ ամլութեան։
1955 թուականէն ետքՄայր Աթոռիմէջ եւայլուր, ԳերագոյնԽորհուրդի բազմաթիւժողովներ տեղիունեցած են: Այդ ժողովներունյատուկ օրակարգիմէկ բաժինըտրամադրուած էԵկեղեցւոյ բարեկարգութեան, եւսակայն՝ առանց լուրջարդիւնքներ յառաջբերելու : Այդժողովներու շարքինեն 1956-ին Գահիրէիմէջ տեղիունեցած ժողովըինչպէս նաեւ1969-ին Մայր Աթոռիմէջ կայացածը: Կ՛արժէ այստեղյիշատակել ԳահիրէիԺողովի ընթացքինհանգուցեալ ԵղիշէԱրք. Տէրտէրեանիշատերու ծանօթնշանաւոր յայտարարութիւնը: Երբժողովի ընթացքինյառաջ բերուածէ կուսակրօնութեան հարցը, Սրբազանըյայտարարած է. «Մենք այդհարցը վաղուցլուծած ենք,- անցնինք յաջորդհարցերուն»…: Դժբախտաբար՝ այսօր այդպէսմտածողներ շա՜տեն եւ ինքնախաբէութեամբ կըտուայտին ցոփկեանքի մէջ, ինչպէս ծանօթէ ամբողջհայ հասարակութեան, հայրենիքէններս եւթէ սփիւռքիտարածքին:
Եթէ Հայց. Եկեղեցինկարողանայ ինքզինքպատշաճեցնել մարդկայինազատ մտածումինեւ ըմբռնողութեան գաղափարին, այսօր շատաւելի մեծդեր կրնայխաղալ մերժողովուրդի հոգեմտաւորեւ ընկերայինկեանքի բոլորմակարդակներու վրայ։
2013 Օգոստոսի28-29-ին, Մայր ԱթոռՍ. Էջմիածնիմէջ գումարուեցաւՀայց. ԵկեղեցւոյԵպիսկոպոսական Ժողովինախապատրաստական յանձնախումբիժողովը, որունմասնակցեցան Նուիրապետական երկուաթոռներէն եպիսկոպոսներ: Մայր Աթոռիպաշտօնական հաղորդագրութիւնը կըյիշէ միայն, թէ Գարեգին Բ. Վեհափառ Հայրապետըընդունելով ժողովականհայրերը՝ անոնցփոխանցեց Եպիսկոպոսական Ժողովիգումարման մասինիր պատկերացումներն ուօրհնութիւնները արդիւնալիցաշխատանքի համար:
Հաղորդագրութեան մէջ կըկարդանք նաեւոր երկուօրերու ընթացքինժողովական ՍրբազանՀայրերը քննարկեցինՀայ ԵկեղեցւոյԵպիսկոպոսական Ժողովիգումարման թուականի, օրակարգի ևժամանակացոյցի հետկապուած հարցեր: Ուշագրաւ էսակայն որհաղորդագրութիւնը, ընդհանուրկերպով ակնարկելովինչ–որ«օրակարգ»իմը մասին, ո՛չ մէկյիշատակութիւն կըպարունակէ մերԵկեղեցին յուզողեւ տագնապեցնողայն հրատապհարցերու մասինորոնք պէտքէ որմաս կազմեննման ժողովիմը օրակարգին: Նկատի ունենալովբացակայութիւնը լուրջօրակարգի մը, կը ներկայացնեմ Եկեղեցինբարեկարգութեան ճանապարհինառաջնորդող լուրջհարցերը, որոնքանյապաղ պէտքէ օրակարգինիւթ դառնանԵպիսկոպոսական Ժողովին, եթէ կըփափաքին Եկեղեցինփրկել ամբողջականուծացումէ եւգահավիժումէ:
1.- ԸՆԿԵՐԱՅԻՆ ՀԱՐՑԵՐ
Բարեկարգութեան կարեւորխնդիրներէն մէկըլուծած կ՛ըլլանքեթէ նկատիառնենք ժողովուրդիդաստիարակութեան պարագաննոր ժամանակներուպայմանններու համաձայնեւ նորհասկացողութեան լոյսիտակ: Եւորպէսզի կարենանքյաջողիլ մերդաստիարակչական առաքելութեանմէջ, հարկէ որնկատի առնենք21-րդ դարուարդիական մեթոտներըեւ զանոնքկիրարկենք քրիստոնէականմեր կեանքինմէջ։
2.- ՊԱՇՏԱՄՈՒՆՔԻ ԼԵԶՈՒՆ
Որպէսզի Եկեղեցւոյկրօնական–արարողականպաշտամունքը ըլլայհրապուրիչ եւունենայ իրներգործող ազդեցութիւնըհաւատացեալներուն հոգեմտաւորկեանքին վրայ, հարկ էոր կատարուիհասկնալի լեզուով, այսինքն աշխարհաբարով, որ գործածականլեզուն էժողովուրդին: Նոյնատեն պէտքէ ոչ–ձանձրանալի դարձնելարարողութիւններու տեւողութիւննու գեղարուեստական վայելչութիւնը։
3.- ՊԱՀԵՑՈՂՈՒԹԻՒՆ
Կրօնաբարոյական ըմբռնումով՝ պահեցողութիւնը լաւագոյնմիջոցն էորով մարդանհատը ոյժկը ստանայիշխելու իրմարմնին եւնուաճելու իրկիրքերը։ Այս հասկացողութեան լաւագոյնօրինակը տուաւԱստուածորդին՝ երբկը պատրաստուէրիր երկրաւորառաքելութեան։ Կրօնաբարոյական այսըմբռնումէն անկախ՝նկատի պէտքէ ունենալառողջապահական բարիքները, բժշկական անկիւնէնդիտուած։
4.- ՎԱՐՉԱԿԱՆ ՀԱՐՑԵՐ
Հայց. Եկեղեցւոյ բարեկարգութեան աշխատանքինմէջ կարեւորհարցերէն մէկնէ նաեւհոգեւոր իշխանութեան, նուիրապետական կարգերուեւ կամաստիճաններու վերակազմութիւնը։ Նկատիունենալով մերշեշտադրումը որայսուհետեւ Եկեղեցւոյբոլոր աստիճաններըպէտք էբաց ըլլանարժանաւոր թեկնածուներու առջեւ՝կուսակրօն թէամուսնացեալ (ընտրութիւնըանհատինն է)՝ կրկնապէսկարեւոր կըդառնայ Եկեղեցւոյաստիճաններու վերակազմութեան անհրաժեշտութիւնը, հեռուսանձարձակ կղերապետութենէ: Ամենակարեւորը այսբոլորին մէջպիտի ըլլայ, որ Հայց. Եկեղեցին որդեգրէքառամեայ, վեցամեայկամ ութամեայպաշտօնավարութեան շրջանիկանոն մը՝ո՛չ միայնթեմակալ առաջնորդներու, այլնաեւ պատրիարքականեւ կաթողիկոսական պաշտօններունհամար: Նմանօրինակերեւոյթներ երբեքօտար չենմեր Եկեղեցւոյկեանքին մէջ, եւ ո՛չալ հակառակկամ խորթ՝մեր Եկեղեցւոյժողովրդավարական ոգիին:
5.- ՀՈԳԵՒՈՐԱԿԱՆԱՑ ԱՊՐՈՒՍՏԸ
Եկեղեցւոյ պաշտօնէութիւնը վարձատրելուսովորութիւններուն ուաւանդութիւններուն կապակցաբարայսօր դէմյանդիման կըգտնուինք լուրջիրողութեան մը, որ կըյուզէ Եկեղեցւոյպաշտօնեան իտես իրանձուկ նիւթականգոյավիճակին (բացառութիւնները շա՜տ)։ Հայց. Եկեղեցւոյ պաշտօնէութեան վարձատրութիւնը եւանոր եղանակըանհրաժեշտ էոր հիմնուինհամաձեւ պատուաւորդրութեան մըվրայ, որպէսզիորեւէ կերպովչվիրաւորուի անհատինարժանապատուութիւնը, եւհետեւաբար այսվիրաւորական ձեւերնու նիւթականանձուկ պայմաններըհեռու չպահենարժանաւորները՝ որոնքպիտի փափաքէինհոգեւոր ծառայութեանդաշտ մտնել։
6.- ԿՈՉՈՒՄ–ՆՈՒԻՐՈՒՄ–ՈՒՍՈՒՄ
Ներկայ դարուն, երբմարդկային իրականութեանմէջ ամէնշարժում լոյսով, գիտութեամբ եւբարձր իմացականութեամբ կ՛առաջնորդուի, տգէտներնու անուսներըչեն որպիտի առաջնորդենՀայց. Եկեղեցինիր ծովկարիքներուն մէջ, այլ բոլորանոնք՝ որոնքիրենց վանականընծայարանի գործնականեւ հովուականաստուածաբանական ուսումներէնետք, բացմտքով եւհոգիով կըյաճախեն բարձրագոյնհամալսարաններ:
Այսօր, բոլորժամանակներէն աւելի, մերօրեայ նիւթականացածաշխարհին մէջանհրաժեշտ էունենալ իրկոչումին գիտակիցու պարտաճանաչեկեղեցականութիւն մը, որ իրմէջ կըմարմնացնէ կրօնքիններշնչած անսակարկծառայութեան եւնուիրումի սէրը։ Այլխօսքով, հոգեւորմշակներ՝ որոնքիրենց ինքնամոռացանձնուիրութեամբ կրնաննոյնանալ իրենցժողովուրդին բոլորկարիքներուն եւցաւերուն հետ, հասնելու համարանոնց ծովկարիքներուն։
7.-ԿԵՆՑԱՂ
Եկեղեցւոյ ամենահրատապհարցն էեկեղեցականաց կենցաղը, որուն մասինկը խօսինքբայց երբեքչենք փորձերլուծում մըգտնել այդմասին։ Կոչում, նկարագիր եւուսում կըչքանան, կըցնդին իսպառ երբայդ բոլորըչենք կրնարապրիլ եւապրեցնել մերկենցաղով. այլխօսքով՝ մերխօսքերն ուքարոզները կըդառնան լոկանիմաստ շրթնայինծառայութիւն, ինչպէսկը տեսնենքբարձրաստիճան հոգեւորականէն մինչեւհամեստ քահանայինմօտ: Այլխօսքով, վերջտանք ««Բիզինես» հոգեբանութեամբ դաստիարակուած անկառավարելիեկեղեցականներուն»:
7.- ԱՄՈՒՍՆԱԿԱՆ ՀԱՐՑԵՐ
Ամուսնալուծման խնդիրներըպէտք էլրջօրէն ուսումնասիրել եւկանոնաւորել նամանաւանդայն երկիրներումէջ, ուրքաղաքային դատարաններուչեն ենթարկուիրամուսնալուծութեան վերաբերեալխնդիրները: Անհրաժեշտէ որհոգեւոր իշխանութեանմօտ անոնքգտնեն իրենցարդար օրինականլուծումը, առանցկաշառակերութեան:
8.- ՏՈՄԱՐԱԿԱՆ ՀԱՐՑԵՐԵՒ ՄԱՇՏՈՑԻԿՐՃԱՏՈՒՄ
Հայց. Եկեղեցին այսօրպէտք ունիվարչական, ծիսականեւ կանոնականբարեկարգութեան, որովհետեւ երբկրօնի ուսուցումըկը դադրիու կըկորսնցնէ իրհմայքը, երբքրիտոնէական բեմըկը դադրիմեր եկեղեցիներուն ամենէնկենսունակ զօրութիւնըըլլալէ, անկարողեւ անպատրաստքարոզիչներու պատճառով, մենք կըդատապարտուինք ուծացումի։
9.-ՊԱՏԺԱԿԱՆ ՏՆՕՐԻՆՈՒՄՆԵՐ
Հայց. Եկեղեցւոյ ամենազգայունեւ ամենաշիկացածհարցերէն մէկնէ, եւկը խռովինքի տեսեղած անարդարութիւններուն, նամանաւանդերբ անոնքկը կատարուինյԱթոռոյ, քինախնդրութեամբ, վրէժխնդրութեամբ, յիշաչարութեամբ եւոխակալութեամբ, սակայնոչ երբեք՝օրէնքի տրամադրութեան համաձայն։ ԳերագոյնՀոգեւոր Ժողովի(Ս. Էջմիածնիպարագային) եւկամ ՏնօրէնԺողովի (ԿիլիկիոյԿաթողիկոսութեան պարագային) աւագ պատասխանատուութիւններէն մէկնէ քննելմիաբաններու թերացումներըեւ պարտնու պատշաճըտնօրինել կանոնագրութեան համաձայն, մեղադրեալի ներկայութեամբ, առիթընծայելով որենթական ներկայացնէիր պաշտպանողականը փաստացիեւ իրաւացիտուեալներով:
Այս տխուր իրականութեանանդրադարձած էՊոլսոյ ՊատրիարքՄեսրոպ Արք. Մութաֆեանը, ԱմենայնՀայոց Հայրապետինյղած իր Նոյեմբեր3, 2000 թուակիր նամակին մէջ, ուր կըթելադրէ այսպէս. «Դուք արդէնտարիէ մըի վերԿաթողիկոս էքեւ Ձերիշխանութիւնը ապացուցելուհամար պէտքչունիք «ներքինՍփիւռքի կանոնադրութեան 68-րդյօդուածի տրամադրութենէն օգտուելու: Թեմակալ առաջնորդմը (կ‘ակնարկէ ՏիրանԱրք. Կիւրեղեանի) ազատ արձակելու«ձեւն» ալկարեւոր է: ԱյսօրՍրբազան Պապնիսկ իրաւունքչունի իրուզած եպիսկոպոսըյանկարծակի պաշտօնանկընելու: Ամենայն հայոցԿաթողիկոսն ալպէտք էընկալեալ կարգ–կանոնով եւաւանդութեամբ առաջնորդուի: Նմանպարագաներուն պէտքէ յստակեւ փաստացիըլլայ ազատարձակուող առաջնորդիդէմ բերուածամբաստանութիւնը. պէտքէ քննիչատեան կազմել, ենթակային ինքնապաշտպանութեան առիթտալ եւապա արդիւնքըհրապարակել»:
Նմանօրինակ աժան մօտեցումմը ցուցաբերուեցաւ վերջերսնաեւ ՄեծիՏանն Կիկիոյմիաբան՝ ՊարթեւՎրդ. Կիւլիւմեանի, եւ իրմէառաջ նաեւորոշ թիւովուրիշ միաբաններուպարագային: Պէտք չէենթական, բարձրաստիճանթէ փոքրաւոր, կարգազուրկ հռչակելպարզապէս ցոյցտալու համար, որ իյաթոռոյ այդիրաւունքը կայ: Կաթողիկոսներ, պատրիարքներեւ առաջնորդներգործադիր իշխանութիւնըկը ներկայացնենեւ որեւէօրէնսդրական յաւակնութիւնչեն կրնարունենալ, եւպէտք չէունենան, որովհետեւօրէնքէ վերոչ մէկիշխանութիւն գոյութիւնունի, եւուրեմն որեւէհանգամանք պէտքչէ զիրենքմղէ ինքնիշխանդառնալու յանձնապաստանութեան:
Այս առիթով կ‘առաջարկեմ որԵպիսկոպոսական Ժողովը, որ գերագոյնմարմինն էՀայց. Եկեղեցւոյ, պահանջէ թէ՛Ամենայն ՀայոցԳարեգին Բ. եւ թէՄեծի ՏաննԿիլիկիոյ ԱրամԱ. կաթողիկոսներէն, որվերատեսութեան ենթարկենիրենց անօրինականեւ հակականոնական կարգազրկումները, եւօրինական ինքնապաշտպանութեան առիթընծայեն բոլորանոնց որոնքկը փափաքինվերադառնալ Հայց. Եկեղեցւոյ ծառայութեան:
Հայց. Եկեղեցին տասնութդարերէ իվեր հայժողովուրդին կեանքնու ճակատագիրըվարող ոյժըեղած էորպէս կրօնականեւ ազգայինհաստատութիւն, եւչենք կրնարձգել զայնպատահականութեան։ Կաթողիկոսներկու գանու կ՛երթան, բայց Հայց. Եկեղեցին կայու կըմնայ, որովհետեւկը մարմնաւորէհայ ժողովուրդիազատ խիղճը, եւ կըխորհրդանշէ անորհաւատքի նուիրականութիւններու ակը: Մի՛ փորձէքխախտել մերհաւատքը…: Հայց. Եկեղեցին՝կը մնայորպէս իւրաքանչիւրհայու հոգեւորսնունդի ակնաղբիւրըեւ իրհոգեւոր կարիքներուգոհացման օրրանը: «ԵկեղեցինՀայկական եսաչքս գոցկը տեսնեմ…» (Վահան Թէքէեան):
ՈՍԿԱՆ ՄԽԻԹԱՐԵԱՆ /
10 Սեպտեմբեր, 2013
www.vanagan.com
www.genocidearchives.org
Yorumlar kapatıldı.