Հայց. Եկեղեցին իր Գողգոթայի ճանապարհին է այսօր, եւմերբոլորՆուիրապետականԱթոռներու(Էջմիածին, Անթիլիաս, Երուսաղէմ, Պոլիս) եպիսկոպոսներըանհասկնալի, ե՛ւդատապարտելի, անտարբերլռութեամբմըկըդիտենժողովրդայինպոռթկումները, փոխանակբարձրաղաղակյայտարարելուորկա՛նուպիտիպաշտպանենԵկեղեցւոյպատիւնուեկեղեցականութեանարժանապատուութիւնը: Բարձրաշնորհ եւ Գերաշնորհ Հայրե՛ր, այլեւս հասած է ժամանակը որ ձեր գլուխները դուրս հանէք աւազէն, եւ տեսնէք թէ ինչպէ՛ս կը յօշոտուին ձեր հաւատացեալները:
13:02, 1 սեպտեմբերի, 2013
Բոլոր անոնք, որոնք կը յայտարարեն որ Հայաստանեայց Առաքելական Եկեղեցինանարդարեւյանդուգնքննադատութեանթիրախդարձածէոմանցկողմէ, չարաչարկըսխալին, որովհետեւզուսպեւհաւասարակշռուածքննադատութիւնըյառաջկուգայՀայԵկեղեցւոյեւհայհոգեւորականութեանհանդէպանոնցունեցածբծախնդրութենէն: ՎերջինշրջանինՀայԵկեղեցւոյկեանքինմէջտեղիունեցողիրադարձութիւններուշղթանմեզիկրկնակիկըմտահոգէումտածելկուտայթէո՛ւրկերթանքազգովինեւո՛ւրկ՛առաջնորդենքմերժողովուրդը:
Տարակոյս չկայ որ Հայց. Եկեղեցին եղաւ մեր գոյութենական պայքարի ամրակուռ բերդը, որ պահեց մեզ դարերու ընթացքին, կուրծք տալով կրօնական եւ քաղաքական բոլոր ոտնձգութիւններուն եւ արշաւանքներուն: Ժամանակն է որ արթննանք, հասկնանք եւ ըմբռնենք իրողութիւնն ու ճշմարտութիւնը, թէ մե՛նքենքեկեղեցին՝իրանցեալով, ներկայովեւապագայով: Հայց. Եկեղեցինէ՛եւկըմնայուկըմարմնաւորէհայժողովուրդիազատխիղճը, եւկըխորհրդանշէանորհաւատքինուիրականութիւններուակը: Չենք կրնար, եւ իրաւունք ալ չունի՛նք, անտարբեր մնալու երբ աղանդաւորական շարժումներ՝ կրօնականհանդուրժողութեանանուանտակմարդորսորդութիւնկըկատարենեւկըհեռացնենհայըիրպապենականաւանդութիւններէնեւխորանէն:
Դարձեա՛լ, տարակոյս չկայ որ տխուր, ցաւալի ու մտահոգիչ է այն իրադարձութիւնը որ տեղի ունեցաւվերջերսՖրանսայիհայոցթեմիԱռաջնորդՆորվանԱրք. Զաքարեանիհետ(կարդալ՝ՆորվանՍրբազանիզգայացունցհրաժարականիմասին): Նոյնպէս՝կրկնապէսցաւալիեւմտահոգիչիրողութիւնմընէ՝անպատասխանատուԳերագոյնՀոգեւորԽորհուրդիտխրահռչակորոշումը, զորԵրուսաղէմիզինուորեալՄիաբանութեանՊատրիարք՝ՆուրհանԱրք.ՄանուկեանՎեհ. Հայրապետինուղղածիր3 Օգոստ. 2013թ. նամակինմէջ«անընդունելիեւանարդար» կընկատէ, նոյնատենյորդորելովԱմենայնՀայոցՀայրապետին՝ըլլալներողամիտեւհայրաբարվերաբերիլստորադասներուհանդէպ: Ինչպէսնախորդյօդուածով(«ԽորհուրդԽորին») նշածէի, Վեհափառին՝«Ձերբոլորինկարգըկ’առնեմ» անփառունակյայտարարութիւնըվստահաբարվիրաւորածեւվշտացուցածէԵրուսաղէմիմիաբանհայրերը: ԻսկՊատրիարքՀօրվերջինհաստատումը, թէ«անկարելիէորվախիեւսպառնալիքիմթնոլորտիմէջառողջսերունդներհասնին»՝ լաւագոյնյարացոյցըպէտքէըլլայհայոցզոյգհայրապետութիւններէններսստեղծելուհամարնոր, պայծառակերպեալաշխատանքայինշրջանմը, եղբայրականսիրոյմթնոլորտինմէջ, դիմագրաւելուհամարքսանմէկերորդդարունորմարտահրաւէրները:
Արդ, կրնա՞նք ըսել որ խնդիրներ չկան Մայր Աթոռ Ս. Էջմիածնի, ինչպէսնաեւմերբոլորնուիրապետականԱթոռներէններս: Անկասկած՝ո՛չ: Մամուլիմէջշօշափուածխնդիրներըկա՛նեւպիտիըլլան(կարդացէ՛քնորերը.http://www.religions.am/arm/press_reviews/press «ՄայրԱթոռումապրելըգնալովդառնումէանհնարին, իսկմթնոլորտը` վանող») ուկարելիչէանոնցմէխուսափիլ: Այսբոլորըպէտքէընկալենքեւընդունինքորպէսսթափելուկոչ՝մերսխալներըվերատեսութեանենթարկելուեւսրբագրելուզանոնք:
«Զուսպ եւ հաւասարակշռուած» դիրքորոշումմըորդեգրածենմերկուսակցութիւններնու«ազգայինղեկավարները», մասնաւորաբարՍփիւռքիտարածքին, զանազան խմբական եւ անհատական շահերէ մեկնելով: Եթէ այսպիսի ճգնաժամային օրերուն, այսօ՛ր, ըսելիք պիտի չունենան՝ երբ ալեկոծուած է իւրաքանչիւր հայու հոգին, երբ ծովամոյն ըլլալու վտանգին առջեւ է Հայց. Եկեղեցւոյ պատիւն ու հոգեւորականութեան արժանապատուութիւնը, ապա ե՞րբ պիտի ունենան…:
Երբ բարձրաստիճան հոգեւորականներ դժբախտաբար չունինըսելիք(մեկնաբանութիւնըկըթողունքընթերցողներունթէինչո՞ւ), ապաուրեմնառիթկուտանա՛յլմտաւորականգրիչներու՝արտայայտուելուայդմասին: ԱնոնցմէուշագրաւըԱրաԳօչունեանիյօդուածնէՊոլսոյ«Ժամանակ» թերթինմէջ, ուրյօդուածագիրըփորձածէիրանուղղակիմեկնաբանութիւններըտալ, զորսընդհանրապէսկարելիէՅակոբՊարոնեանիխօսքովկոչել«ղազէթաճիութիւն»:
Վերլուծենք յօդուածը: «Տ. Նուրհան Արք. Մանուկեան վերահաստատած է իր հաւատարմութիւնըմայրԱթոռՍ. Էջմիածնինկատմամբեւսէրը՝ԱմենայնՀայոցՀայրապետինհանդէպ» — ահաւասիկայսվերտառութեամբկըսկսիգրութիւնը: Խօսքեր՝զորսյօդուածագիրըկըփորձէՊատրիարքՀօրբերնինմէջդնել, ԱմերիկայիարեւելեանթեմիառաջնորդԽաժակԱրք. Պարսամեանիհետիրունեցածհեռաձայնային խօսակցութեան ընթացքին: Չենք կարծեր որ Պատրիարք Հայրը, ինչպէս նաեւ մեր բոլոր եկեղեցականները անխտիր, ինչպէսեւմերժողովուրդիամբողջաշխարհականդասը, իրենցսէրըկրնանսակարկութեանդնելՄայրԱթոռՍ. Էջմիածնիհանդէպ, ի՛նչալըլլանպարագաներնուպայքարիեղանակները:
Մայր Աթոռ Ս. Էջմիածինը կը մնայ որպէս իւրաքանչիւր հայու հոգեւոր սնունդի ակնաղբիւրը եւ իր հոգեւոր կարիքներու գոհացման օրրանը: Կասկած պէտք չէ արթննայ ոեւէ հայ անհատի մտքին մէջ, որ եթէ քննադատութիւններ կան այսօր, ինչպէսեղածենե՛ւանցեալին, ՄայրԱթոռիթէ՛այլնուիրապետականԱթոռներուհանդէպ,– այդբոլորըծնունդենպարզապէսայնլուրջմտահոգութեանցզորսունինքմերԵկեղեցւոյեւազգինկատմամբ, որովհետեւ կը փափաքինք մեր Եկեղեցին իր Նուիրապետական Աթոռներով անեղծպահել՝այնպէսինչպէսպիտիուզէինքպահելուպահպանելմերհարազատընտանիքը:
Բարեբախտաբար Խաժակ Արք. Պարսամեան կատարած է որոշ յստակացումներ, որոնք ամբողջութեամբկըհամապատասխանենճշմարտութեան: ԸստԽաժակՍրբազանի, ՆուրհանՊատրիարքի՝«ՊէյրութկատարածայցելութեանեւՄայրԱթոռՍ. Էջմիածինուղարկուածնամակինմիջեւգոյութիւնչունիուղղակիաղերս», ինչպէսփորձեցինտեսնելշատմըապսպրուածգրիչներ, որունմասինքիչետքպիտիանդրադառնանքերբվերլուծենքԵրուանդԱզատեանիանգլերէնյօդուածը, լոյստեսած՝Mirror Spectator-ի մէջ (29 Օգոստ. 2013):
Կրօնական եւ համազգային ցաւերու մասին երբ կ՛արտայայտուինք բեմերէն եւ կամ մամուլով, ուերբմանաւանդկատարուածվերլուծումներնուառաջարկներըշինիչենեւկըծառայենժողովուրդըարթնութեանհրաւիրելու, պէտքէընդունինքնմանքննադատութիւններ: Դառնճշմարտութիւններըտխուրենեւկըվրդովենմերհոգին: Սակայնեւայնպէսեթէչխօսինքեւչգրենքմերթերութիւններումասին, ոչինչկըփոխուիմերկրօնական, ազգային–հասարակականկեանքինմէջեւկըվերածուինքխուժանհասարակութեան:
Ո՞վ կրնայ ուրանալ որ դժուարութիւններ չկան մեր կրօնական եւ ազգային կեանքին մէջ, երբ ամէնօրկըկարդանքատոնցմասինմամուլիեւհամացանցիէջերունվրայ: Դժբախտաբարնորօրեայ սփիւռքահայ «ղեկավարները» ոչինչով կըյիշեցնենանցեալիայնարժանաւորերախտաւորները, որոնքկրցանտեսիլքունենալ ու իրենց մտքի եւ փորձառութեանհզօրութեամբ կազմակերպելհայարտաշխարհը՝իրբազմերանգկարիքներով։
Դժբախտաբար այսօ՛ր, վաղուան մտահոգութեամբ տառապող համասփիւռհայութիւնը, նամանաւանդերիտասարդութիւնը, կըփոթորկիիրտագնապներուն՝կրօնական, ազգային, ընկերայինեւկրթական–մշակութայինբոլորոլորտներումէջ, մերազգայինցաւերունլուծումներուդարմանումներգտնելուազնիւմտահոգութեամբեւակնկալութեամբ:
Յաջորդ ուշագրաւ գրութիւնը, ինչպէս վերեւ յիշեցի, բազմավաստակ ազգային գործիչ Երուանդ Ազատեանի յօդուածն է Mirror Spectator-ի մէջ, ուր յօդուածագիրը՝սնանկացածվաճառականիծանօթօրինակիննմանիրհինտետրակներըկըքրքրէեւանգամմըեւսկըյիշեցնէմեզի1956-էնիվերկոտտացողկրօնական–ազգայինդժուարութիւններնուանհասկացողութիւնները, —հակառակայնիրողութեանորինքքաջատեղեակէիրականութեանց,– եւայդմասինալմիակողմանիվերլուծումներկ‘ընէ, խեղաթիւրելովկարգմըճշմարտութիւններ:
Մամուլի մէջ այս օրերուն շօշափուող՝ Մայր Աթոռի հետ կապուած կրօնական խնդիրերը ուղղակի ի՞նչ կապ ունին Կիլիկիոյ Կաթողիկոսութեան հետ: ԵրուսաղէմիՊատրիարքՀօրդէպիՊէյրութուղեւորիլը, առիթտուածէհինցաւերվերարծարծելույօդուածագրին, որկըյաւակնիյայտնել, թէ Նուրհան Պատրիարքի այցելութիւնը Անթիլիաս, Արամ Ա. Վեհափառին, բեկանեցմիասնականութեանհասնելուբոլորյոյսերը: Ի՜նչ անհեթեթութիւն: Յարգելի յօդուածագիրըկըթողուայնտպաւորութիւնը, թէՀոգելոյսԶարեհԱ.ի ընտրութեանփաստըյամեցող, կոտտացողցաւմընէիրենհամար, եւ, յայտնապէս, կըշարունակէլրիւհասակովխրածմնալ1950-ականթուականներունԿիլիկիոյՍ. Աթոռինշուրջեւդէմշղթայազերծուածանարդարպայքարիաւազուտինմէջ, ուկարծեստեղըտաքուկգտած՝տակաւինյամառօրէնչ՛ուզերդուրսգալանկէ…: Չենքուզերաւելիմանրամասնվերլուծելայսմիասնականութեանհարցը, կըթողունքզայնուրիշառիթի, չշեղելուհամարբուննիւթէն:
Արդ, առաջին, ինչպէս Խաժակ Արք. Պարսամեան յիշած էր «Ժամանակ» թերթի իր խօսակիցին, Երուսաղէմի Պատրիարք Սրբազան Հայրը Լիբանան կը գտնուէր Երուսաղէմի վանքի կալուածային հարցերով իրաւաբանական լուրջ խորհրդակցութեանցհամար. իրողութիւնմըորաւելորդմեկնաբանութեանցպէտքչէրորտեղիտար: Պատրիարքը նոյն նպատակով այցելութիւններ ալ տուածէՊոլիս: Նախօրօք որոշուած այս առաքելութիւնը պարզապէս զուգադիպութիւնմընէր: Երկրորդ, ՊատրիարքՀայրըիրնախորդներուննմանյարգելովպատշաճութիւնները(protocole) այցելած էր Արամ Կաթողիկոսին: Երրորդ՝ չմոռնանք նաեւ, որ Պատրիարք Հայրը երեք տարիներ ուսած է Մեծի Տանն Կիլիկիոյ Դպրեվանքին մէջ, հոն իրեն դասընկեր ունենալով այժմու Արամ Ա. Կաթողիկոսը Կիլիկիոյ Ս. Աթոռին: Ինքնին սա բաւական է հաստատելու, որ շատ բնականօրէն Պատրիարք Հայրը սերտ կապեր կրնայ ունենալ նախկին դասընկերներու հետ: Հետեւաբար, բոլորանհարկիմեկնաբանութիւններըբռնազբօսիկեն:
Նիւթէն շեղելով՝ յօդուածագիրը յառաջ կը բերէ նաեւ Պատրիարք Հօր ընտրութեան առիթով տեղի ունեցած հակամարտութիւնները միաբանական կեանքէններս: Նորութիւննե՞ր են ասոնք: Ո՞ր ազգային կամ եկեղեցական ընտրութիւնները եղած են զերծ ազնիւթէ՛անազնիւմրցակցութիւններէ, հակամարտութիւններէ, եւարդար…: Յօդուածագիրըմեզիկուտայ այն տպաւորութիւնը որ Պատրիարքըիրսիրելիներէնչէ, եւանձնականհաշիւներկանայդտեղ:
Աւելին՝ Պատրիարքին Անթիլիաս այցելութիւնը կը շաղկապէայնիրողութեանհետ, թէՖրանսայիդաշնակցականկոմիտէութիւնըքաջալերուելովՊատրիարքՀօրնամակէն, զօրավիգկըկանգնիՆորվանԱրք. Զաքարեանի, մոռնալովորկոմիտէութիւնըՊատրիարքՀօրծանօթնամակէնառաջպաշտպանկանգնածէ արժանաւոր առաջնորդի մը, որ Մայր Աթոռի միաբաններէն է, եւ ո՛չ թէ Մեծի Տանն Կիլիկիոյ Կաթողիկոսութեան…:
Ճշմարտութիւնները պէտք է դիտել եւ արդարօրէն մեկնաբանել ինչպէս որ կան.-
Ա.- Նորվան Սրաբազանի նամակին բովանդակութիւնը ճի՞շդ էր, թէ ոչ:
Բ.- Գերագոյն Հոգեւոր Խորհուրդի որոշումը արդա՞ր էր (տակաւին չենք ուզեր նշել այստեղ որ այդ Ժողովի անդամները նշանակովի էին եւ ոչ թէ ընտրուած):
Գ.- Ո՞ւր մնաց Նորվան Սրբազանի կողմէ Գերագոյն Խորհուրդի ժողովին յղուած չորսէջնոցնամակինպատասխանը. տրուեցա՞ւարդեօք, թէ՝պիտի՜տրուի…:
Դ.- Պատրիարք Հօր նամակի բովանդակութիւնը ժխտող պաշտօնական հաղորդագրութիւն մը չենք տեսածմինչեւայսօր:
Այնքա՛ն հարցեր կան այս թնճուկին մէջ որ չենք փափաքիր աւելի խորանալ: ԽոհեմութիւնըկըպահանջէորվայրկեանմըառաջՀայց. Եկեղեցինհիմնովինբարեկարգուի, եթէկըփափաքինքդիմանալքսանմէկերորդդարումարտահրաւէրներուն: Այսօր՝բոլորժամանակներէաւելի, մերժողովուրդիառօրեայկեանքէնբխողկրօնաբարոյականեւհասարակականհրատապհարցերըբազմաթիւենեւկըսպասենարդարլուծումի: ՀայաստանեայցԱռաքելականԵկեղեցւոյմէջհոգեւորիշխանութիւնըեկեղեցականութիւննէ, եւսակայնվարչական–ժողովականկեանքիմէջ՝կաթողիկոսներ, պատրիարքներեւառաջնորդներգործադիրիշխանութիւնըկըներկայացնենեւորեւէօրէնսդրականյաւակնութիւնչենկրնարունենալ, եւպէտքչէունենան, որովհետեւօրէնքէվերոչմէկիշխանութիւնգոյութիւնունի, եւուրեմնորեւէհանգամանքպէտքչէզիրենքմղէինքնիշխանդառնալույանձնապաստանութեան:
Սեպտեմբեր 21-28 Մայր Աթոռ Ս. Էջմիածնի մէջ կայանալիք Եպիսկոպոսական Ժողովը այնքանալխոստմնալիցչիթուիր, որովհետեւտարակարծութիւններըայնքա՛նխորեն, որմէկժողովովկարելիչէլուծելտասնամեակներուաւերները: Նոյն ատեն, լուրջ նախապատրաստական աշխատանքներ չկատարուեցան՝ ծիսական–արարողական մանր մունր փոփոխութիւններ մտցնելու ծիրէնանդին՝ուշադիրըլլալուորեկեղեցւոյընդհանուրբարեկարգութիւնըամբողջականհասկացողութեամբ(http://en.calameo.com/read/002261622e41f57d6575b «Բարեկարգութիւն Հայց. Եկեղեցւոյ») իր լրումին հասնի:
Ի՜նչ լաւ պիտի ըլլար եթէ այս Եպիսկոպոսական ժողովը, նախագահութեամբ երկու կաթողիկոսներուն, տեղի ունենար Երուսաղէմի մէջ, որպէսզի անգամ մը եւս մեր բարձրաստիճան եկեղեցականները, ներշնչուածսրբատեղիներուհոգեւորմթնոլորտէն, ուխտէինՔրիստոսիգերեզմանինվրայ՝ըլլալհաւատարիմՀայց. Եկեղեցւոյօրէնքներունեւկանոններուն, վերանորոգէինիրենցնուիրումիյանձնառութիւնը, եւլեցուէինքրիստոնէավայելնորսիրովիրարուհանդէպ, լաւագոյնսկարենալծառայելուհամարմերժողովուրդիծովկարիքներուն: Չմոռնանք որ այնտեղ, այդ սրբավայրին մէջ, 1963 թուականին տեղի ունեցաւ ողջագուրումը Վազգէն եւ ԽորէնԿաթողիկոսներուն:
Հաւանաբար անգամ մը եւս, Սուրբ Տեղեաց քարերը հալեցնեն կարծրացած սրտերը եւ եղբայրութեան սէրը հաստատենԺողովինմասնակցողիւրաքանչիւրեկեղեցականիհոգւոյնմէջիսէրՀայց. Եկեղեցւոյպայծառութեանեւիխնդիրտառապեալհայժողովուրդիբարօրութեան:
ՈՍԿԱՆ ՄԽԻԹԱՐԵԱՆ
Սեպտեմբեր 1, 2013
Yorumlar kapatıldı.