Խորհուրդ՝ որովհետեւ այս օրերուն մամուլի էջերուն մէջ ինչպէս նաեւ համացանցի կայքէջերուն վրայ կը հանդիպինք խորհրդաւոր երեւոյթներու, Հայց. Եկեղեցւոյեւհոգեւորականութեանարժանապատութիւնըյուզողանբաղձալիերեւոյթներուկապակցութեամբ: Դժբախտաբար, պէտքէխոստովանիլ, որայդբոլորինառիթեւտունտուողշարժառիթներունգլխաւորհեղինակնէնոյնինքնհոգեւորականութիւնը, մեծէնմինչեւփոքրը:
Արդարեւ, այս օրերուն լուսանցքի վրայ մնացին «Պենթլիները», «օֆշորային» հաշիւները,եւ այլ առեւտրականսխրագործութիւններնուհերոսութիւնները: Այսօրամենէնաւելիշիկացածեւհրատապխնդիրը՝ՖրանսայիԱռաջնորդՆորվանՍրբազանիհրաժարականիհարցնէ, եւԳերագոյնՀոգեւորԽորհուրդի«պատկեր–անդամ»ներուն՝խնդրոյառարկայհրաժարականըընդունելու«հերոսական» որոշումը, որկուգայանգամմըեւսփաստելութէՀայց. Եկեղեցինկորսնցուցածէիրժողովրդավարական–սահամանադրականսկզբունքներըեւմտածէԲԱՑԱՐՁԱԿԿՂԵՐԱՊԵՏՈՒԹԻՒՆմըդառնալուընթացքինմէջ. իրողութիւնմըորո՛չմիայնդատապարտելիէ, այլեւազգովինդէպիուծացումեւխորտակումկ‘առաջնորդէմեզ:
Վերլուծելէ առաջ Գերագոյն Հոգեւոր Խորհուրդի Ժողովի անփառունակ որոշումը, տեսնենքթէի՛նչհանգամանքներկանայդտեղ, Ժողովըօրինականնկատելուհամար: Երթանքմիփոքրդէպիետ, եւտեսնենքթէօրինականինչխախտումներկատարուածենԱմենայնՀայոցԿաթողիկոսիգահակալութեանտասներկուտարիներուընթացքին: ԲոլորսալքաջատեղեակենքորԳերագոյնԽորհուրդիանդամներըկ‘ընտրուինԱզգայինՊատգամաւորականԸնդհանուրԺողովինկողմէ. հետեւաբար, նկատիունենալովորներկայԳերագոյնԽորհուրդիԺողովիանդամներընշանակովիանդամներեն, եւո՛չընտրուած, չենկրնարԳեր. Խորհուրդիօրինականանդամներնկատուիլ, ըստՀայց. Եկեղեցւոյկանոնագրութեան, ուստիեւիրենցառածորոշումնալկարելիչէնկատելվաւերականեւիզօրու:
Այստեղ կը փափաքիմ վկայակոչել Պոլսոյ Պատրիարք Մեսրոպ Արք. Մութաֆեանի՝ Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսին ուղղուած Նոյեմբեր 3, 2000 թուակիր նամակէնհատուածմը.
«Հոկտեմբեր 9-ին անակնկալի եկանք երբ Ֆաքսով ստացանք Ձեր 7 Հոկտ. թուակիրը (հ. 2003), որուն կցուած էր ԳՀԽ–ի անդամներու «նոր ցանկ» մը առանց որեւէ յաւելեալ տեղեկութեան: Քանի մը օր յետոյայսանգամՄայրԱթոռիդիւանիկողմէհրապարակումմըեղաւ, ըստորումկըծանուցուէր, որ«Հայրապետականտնօրինութեամբ» ԳՀԽ–ի նոր անդամներ«նշանակուածեն»: 19.VI, 1945թ. Կանոնագրութեան (յօդ. 7) եւ 21.IX.1995թ. ՍահմանադրութեանՆախագծի(յօդուած117) համաձայն, ԳՀԽ–ը Եկեղեցւոյբարձրագոյնգործադիրիշխանութիւննէեւկ‘ընտրուիԱզգայինՊատգամաւորականԺողովինկողմէ: 1995-իԱզգայինՊատգամաւորականԺողովինյստակկերպովորոշուածէր, որԳՀԽ–ը ՎԱՒԵՐԱԿԱՆՈՒԹԻՒՆԵՒՀԵՂԻՆԱԿՈՒԹԻՒՆունենալուհամարանորանդամներըընտրութեամբպէտքէպաշտօնիկոչուէին: ԳալովայժմուԳՀԽ–ին, անոր կազմինմէջամենեւինպէտքչկարորեւէփոփոխութիւնընելումինչեւԱզգայինԵկեղեցականՊատգամաւորականյաջորդժողովը(կամՆերկայացուցչականԺողովը): ՁերԵրանաշնորհՆախորդնալայդպէսըրածէրարդէն: Փոփոխութիւնները, կամնորնշանակումները, եթէայնքանանհրաժեշտկընկատէիք, այժմուԳՀԽ–ի անդամներունհետ, կամառնուազնատենապետՊատրիարքներուհետխորհրդակցաբարկրնայիքընել: Այդալչեղաւ: Այժմհարցկըծագիթէի՞նչէԳՀԽ–ի անդամդառնալուչափանիշը: ՊարզապէսԿաթողիկոսիկողմէնշանակո՞ւմ: Այդընդունելիկ‘ըլլայմիայնայնպարագային, եթէԳՀԽ–ը լոկ «ԱմենայնՀայոցԿաթողիկոսիխորհրդատումարմիննէ» (ՆերքինՍփիւռքիԿանոնյօդ.Գ.25): Եթէայսվերջինտրամադրութիւններովպիտիղեկավարուինք, այդպարագային, «նորցանկը» ինչո՞ւ12 սփիւռքհայերուընդգրկմամբկըհակասէմերՍփ. Կան. 29-րդյօդուածին: Գալովպատրիարքներումասնակցութեան, 1945-իեւ 1995-ի կանոնագրութեանց տրամադրութիւնները աւելիպարզեն. ՊատրիարքներըԿաթողիկոսինկողմէորեւէպաշտօնիչեն«նշանակուիր», կարգմըժողովներուԻՊԱՇՏՕՆԷկընախագահենկամկ‘ատենապետեն»:
Ասկէ աւելի կանոնագրային խօսուն վկայութիւն կարելի չէ եւ պէտք չէ փնտռել: Մեկնաբանութիւնըմերընթերցողներունթողլով, վերադառնանք Գերագոյն Հոգեւոր Խորհուրդի «քաջագործութեան»:
Ահաւասիկ ցանկը ժողովին ներկայ եղող «բարձրաստիճան» միաբանակից «եղբայրներուն», Գարեգին Բ. Վեհափառի նախագահութեամբ.– Վազգէն եպս. Միրզախանեան, Եզրասեպս. Ներսիսեան(Վեհափառինեղբայրը), Արշակեպս. Խաչատրեան, Աբրահամեպս. Մկրտչեան, Յովնանարք. Տէրտէրեան, Պարգեւարք. Մարտիրոսեան, Արամարք. Աթէշեան, Խաժակարք. Պարսամեան, Եզնիկարք. Պետրոսեան, Նաւասարդարք. Կճոյեան, Պարթեւաբղյ. Բարսեղեան, Վահրամքհնյ. Մելիքեան: ԱնշուշտտակաւինծանօթչէբոլորիսթէարդեօքՆորվանՍրբազանիդէմորոշումըմիաձայնութեա՞մբտրուած, թէ՞գտնուածեն«պարկեշտ» միաբանակիցներորոնքուզածենձեռնպահմնալ: Յամենայնդէպս, աւերըարդէնիսկգործուածէ, եւընդհանուրբարեպաշտհայութեանյոյսնուհաւատքըխախտածենՄայրԵկեղեցւոյ ու միաժամանակ նաեւ Մայր Աթոռի նկատմամբ:
Շատ տեղին է այստեղ յիշատակել «Նոր Յառաջ»ի մէջ լոյս տեսած խմբագրականին վերլուծումը, ուր խմբագիրըառանցվարանելուկըյիշեցնէորԳՀԽ–ի անդամներըքաջութիւնըպիտիչունենանդէմգալուՎեհափառինցուցմունքներունեւակնկալութիւններուն: Այլխօսքով՝«պատկեր–անդամները» մէկդիդրածիրենցուխտը, կոչումը, խղճիձայնըեւԵկեղեցւոյընդհանրականշահերը՝գերադասեցինիրենցանհատականհաշիւները, առանցնկատիունենալումիաբանակիցեղբօրարժանապատուութիւննուերկարտարիներուհաւատարիմծառայութիւնըԵկեղեցիինուժողովուրդին: Իրենցեսերըփրկելուսինակնկալութեամբ, ստրկացանեւխնկարկեցինկղերապետին, որվերջինտասներկուտարիներուընթացքինՀայԵկեղեցւոյծառայութեանանդաստանէն, այսկամայնձեւովվանած–վռնտածէմօտաւորապէս165 եկեղեցւոյսպասաւորներ… Ո՞ւրեսպատմահայրԽորենացի…:
ԳՀԽ–ի յայտարարութեան վերջին պարբերութեան մէջ տեղ գտած բացատրութիւնընոյնքանընվզեցուզիչէ, վասնզի որեւէ ձեւով իրականութեան չի համապատասխաներ: Բայցեւայնպէս, ԳՀԽ–ի անդամներըքաջատեղեակըլլալովհանդերձիրողութեան, փորձածենխեղաթիւրելճշմարտութիւնըեւյայտարարել. «ԳերագոյնհոգեւորխորհուրդընաեւափսոսանքյայտնեցհրաժարականումՄայրԱթոռՍուրբԷջմիածնիեւԱմենայնՀայոցԿաթողիկոսիհասցէինուղղուածանհիմնգնահատականներիառնչութեամբ»: Արդեօ՞քանհիմն…:
Վերլուծենք Նորվան Սրբազանին կողմէ ըսուածները, եւ թողունք որ մեր ժողովուրդը ըլլայ դատաւորը. ի վերջոյ Հայց. Եկեղեցւոյ տէրը ժողովուրդն է բացառապէս, եւ ո՛չ թէայնստրկամիտեւանողնայարեկեղեցականները(բացառութիւններըմիշտյարգելի), որոնքորպէսանարժանհոգեւորպաշտօնէութիւն, Աստուծոյտաճարըվերածածենշուկայիեւանհատականհարստութեանկուտակումիլաւագոյնդաշտի:
Ա. «Վեհափառ Տէր, … Դուք չէք անդրադառնար գուցէ, թէ մարդոց արժանապատւութիւնը կը ճզմէքձերոտքինտակ»: Նորվան Սրբազանի պէս հանդարտաբարոյ, հեզահամբոյր եկեղեցականմըորքա՛նհամբերածպէտքէըլլայանցեալինիրդէմկատարուած նախատինքներուն, որ յանկարծհամբերութեանբաժակըյորդածնկատելովկըպոռթկայիրենդէմկատարուածնուաստացուցիչյայտարարութեանդէմ:
Բ. ԳՀԽ–ի ժողովը չփորձեց,–եւ չէր ալ կրնար,– հերքել սա իրողութիւնը թէ այս անարգական դէպքը պատահած էր Շառլ Տը Կօլ օդակայանի VIP-ի սրահինմէջ, ՀայաստանիՀանրապետութեանԱրտաքինԳործոցՆախարարԵդուարդՆալպանտեանի, ԱզգայինժողովիՆախագահ Յովիկ Աբրահամեանի, Դեսպան ՎիգէնՉիտեչեանիեւեկեղեցականուաշխարհականայլանձերուներկայութեան, երբՎեհափառՀայրապետըհետեւեալըյայտարարածէՆորվանՍրբազանին. «ԵթէՏէրՎաչէՔահանայՀայրապետեանըմինչեւ1 Յուլիս2013 չազատէքպահակութեանպաշտօնէնեւթէԹեմըամսականչտայանոր, ՄայրԱթոռիհետդուգործչունեսայլեւս»: «Պահմըայլայլած,–կը գրէ ՆորվանՍրբազանՎեհափառին,– ստուգելուզեցիլսածսեւկրկնեցիք. «Այո, դուՄայրԱթոռիհետգործչունեսայլեւս»: Նախորդօրըարդէնշշմածէիերբըսիք,- «…Վաչէքահանայինսքեմը, իմպատիւսէ, քուկդալպէտքէըլլայ, իւրաքանչիւրհայեկեղեցականինըպէտքէըլլայ»»: Եւայսամբողջփոթորիկը՝անփառունակ«քահանայի» մըհամարորդատապարտուածէրՖրանսականդատարանիկողմէքրէականյանցագործութեամբեւդատապարտուածերկուտարուանազատազրկման: Պէտք կա՞յ աւելին ըսելու: Նիսի նախկին հոգեւոր հովիւ Տ. Վաչէ քհն. Հայրապետեանը վաղուց պէտք էր «կարգալոյծ» եղածըլլարիրկատարածհերոսութիւններունհամար: Ահաւասիկ այսպիսի «հոգեւորական» մը իւրաքանչիւրհայեկեղեցականիպատիւըպէտքէըլլայ,- կ‘ըսէ Վեհափառը: Հո՞ս հասաւ մեր պատիւն ու արժանապատուութիւնը:
Գ. ««Բիզինես» հոգեբանութեամբ դաստիարակուած անկառավարելի եկեղեցականներըկառավարելուո՛չտրամադրութիւնըունիմ, ո՛չալժամանակը»,- կ‘ըսէ Նորվան Սրբազան: Արդեօ՞ք սխալած է: Կարդացէ՛քՀայաստանեանմամուլիէջերը(օֆշորէն՝ադամանդագործութիւն, հողատարածքներումշակում, ջրատարներուսեփականութիւն, առեւտրականգործառնութիւններումասնակցութիւն, եւշարքըշա՜տերկարէ): Ինչպէ՞սկարելիէայսբոլորըշինծուպատմութիւններորակելեւկամսուտնկատել:
Դ. «…Հայոց Մայրավանքի մէջ բացակայ է շնորհքի եւ սիրոյ մթնոլորտը, յոգնեցուցիչ է անհատի պաշտամունքը»,– կ‘ըսէ ՆորվանՍրբազան: Այսմասինկըվկայեննաեւպարկեշտբարձրաստիճանեկեղեցականներէնմինչեւփոքրաւորներ, որոնք, անտեսուած՝որպէսհամեստմիաբաններ, իրենցսենեակներունմէջիրենց աղօթքներով զօրացած կը սպասեն Հայց. Եկեղեցւոյ բարեկարգութեան, կը սպասեն անոր այսօրուան պարզած ներքին վիճակի արմատականփոփոխումին, ուրառաջնահերթկարեւորութիւնպիտիընծայուիհայժռղովուրդիհոգեմտաւորեւհասարակականկարիքներուգոհացման, ինչպէսնաեւԵկեղեցւոյվանականկեանքինմէջսիրոյուեղբայրութեանոգիիվերահաստատման:
Ահաւասիկ դէմ յանդիման կը գտնուինք անպատասխանատու ԳՀԽ–ի տխրահռչակ որոշումին, զոր Երուսաղէմի զինուորեալ Միաբանութեան Պատրիարք՝ ՆուրհանԱրք. ՄանուկեանՎեհ. Հայրապետինուղղածիր3 Օգոստ. 2013թ. նամակինմէջ«անընդունելիեւանարդար» կընկատէ, նոյնատենյորդորելովԱմենայնՀայոցՀայրապետին՝ ըլլալ ներողամիտ եւ հայրաբար վերաբերիլ իր ստորադասներու հանդէպ: Վստահաբար, Վեհափառին՝«ձերբոլորինկարգըկ’առնեմ» անփառունակյայտարարութիւնըեւսվիրաւորածեւվշտացուցածէԵրուսաղէմիմիաբան հայրերը: Պատրիարք հօր վերջին թելադրութիւնը, ըստ որուն«անկարելիէորվախիեւսպառնալիքիմթնոլորտիմէջառողջսերունդներհասնին»՝ լաւագոյնյարացոյցըպէտքէըլլայհայոցզոյգհայրապետութիւններէններս ստեղծելու համար նոր, պայծառակերպեալ աշխատանքային շրջանմը, եղբայրականսիրոյմթնոլորտինմէջ, դիմագրաւելուհամարքսանմէկերորդդարունորմարտահրաւէրները:
Լաւագոյնս ըմբռնելու համար մեր ազգային–եկեղեցական կեանքի իրական պատկերը, եւ զայն բարեկարգելու նպատակով կատարուելիքանհրաժեշտաշխատանքներըբարւոքհունիմէջդնելուհամար, անհրաժեշտէհիմնուիլ ժողովրդավարական եւ սահմանադրականկանոններուտրամադրութիւններունվրայ, հեռու՝ կղերապետական միտումներէ եւ անիշխանականգործելակերպէբոլորոլորտներէներս: Համազգայիննուիրականութիւններու, օրէնքի, կանոնագրութեանցեւընկերայինկեանքիհանդէպցոյցտրուածանփութութիւննուարհամարհանքըմեզկ‘առաջնորդենդասալքութեանեւհոգեմտաւորսնանկացումի:
Մեր ակնկալածը անկարելի չէ, այլ՝ կարելի, կենսական եւ իրագործելի: Ամէն հայ մարդ որ հանրային ճանաչում ունի եւ ապրում, չի կրնար չտեսնել մեր արիւնող վէրքերը, անխուսափելի կաղացումներն ու թերացումներըմերեկեղեցական, հասարակական–ընկերայինկեանքինմէջուչյուզուիլիտեսայսբոլորին: Մէկէճամբան. անխախտեւանխռովկանգնիլմերսկզբունքներունվրայեւհաւատալժողովուրդիգերիշխանութեանսկզբունքին, որնոյնինքնմերԵկեղեցւոյկառավարմանկերպինառողջհիմքնէ:
ՈՍԿԱՆ ՄԽԻԹԱՐԵԱՆ
Օգոստոս 7, 2013 Լոս Անճէլըս
VOSGAN@aol.com
Yorumlar kapatıldı.