ՈՍԿԱՆՄԽԻԹԱՐԵԱՆ
Լոս Անճէլըսի «Ասպարէզ» օրաթերթը արտատպած է «Հրապարակ»ի կողմէ կատարուած հարցազրոյցի մը կարգ մը հատուածները, որոնք երբեքզարմանալիչենինծիհամար, բայցեւայնպէսլուրջմեկնաբանութեանեւվերլուծումիկըկարօտին: Հարցազրոյցկատարողխմբագիրը, ԼեւոնՍարգսեան, անծանօթչէիրխօսակցին՝ԱրարատեանԹեմիԱռաջնորդԳերշ. Տ. ՆաւասարդԵպս.Կոճոյեանին, թէեւ թերացած է անոր տալու եկեղեցականիպատշաճտիտղոսները(ներելիէ. համայնավարութենէնմնացածսովորութիւններեն…):
Կոճոյեան Սրբազանի անունը բազմիցս կարդացինք մամուլին մէջ, նամանաւանդ այն օրերուն երբ նոր ստացած էր «Պէնթլի» մակնիշով ինքնաշարժը, որ, եթէ չեմ սխալիր, իրեն նուէր տրուած էր իր կնքահօ՞ր թէ սանուկին կողմէ: Այս պարագային այդքան ալ կարեւոր չեն այդ մանրամասնութիւնները, որովհետեւմենքառաւելաբարպիտիկեդրոնանանքմերեկեղեցականութեանմօտսկզբունքներուեւօրինականութեանցբացակայութեանվրայ(բացառութիւններըանշուշտմիշտյարգելի), եւպիտիվերլուծենքզանոնք:
Կասկած չկայ մեր մտքին մէջ որ` հոգեւոր կամ կրօնաւորական կեանքի ապրումին մաս կը կազմէ նաեւ Աղքատութեան Ուխտը։ Իւրաքանչիւր եկեղեցական, ձեռնադրութեան ժամանակ, կ՚ընթեռնուզայն, խոստանալով հրաժարիլ արծաթսիրութենէ եւ չծառայելմամոնայի, վասնարքայութեաներկնից, եւքաջաբարյայտարարելՊետրոսԱռաքեալինմանեւըսել. «Տէ՛ր, ահաւասիկթողուցինքամէնինչեւեկանքետեւէդ»։ Աղքատութեան հաւատարիմպահպանումովկըծաղկիհոգեւորկեանքըեւանտարակոյսկըփրկէենթականվերահասկործանումէ:
Պահ մը կանգ առնենք այստեղ եւ տեսնենք թէ ի՞նչ վիճակի մէջ են այսօր մեր կարգ մը եկեղեցականները որոնք, զուրկ եւ դատարկ հոգեւոր կեանքէ, կը յոխորտան եւ կը գոռոզանան միայն իրենց ունեցած նիւթական հարստութիւններով։ Նախ կ՚արժէայստեղյիշատակելեւխոնարհիլայնյոյլմըսրբակեաց եկեղեցականներուն անթառամ յիշատակինառջեւ, որոնքիրենցանձինօրինակովապրեցանեւյայտարարեցին. «Տէ՛ր, ահաւասիկթողուցինքամէնինչեւեկանքետեւէդ, ժառանգելույաւիտենականկեանքդ»։ Մինչ ուրիշներ՝միլիոններդիզած, աղքատեւսնանկ հոգեւոր կեանքով, սակայն մոլորեալ արծաթսիրութեամբ, կը փորձենաթոռներապահովել, իհարկինգնել, մոռնալով իրենց աղքատութեան ուխտը։
Ասկէ առաջ բազմիցս առիթը ունեցած ենք այս մասին գրելու, սակայն եւ այնպէս ոչինչ փոխուած է մինչեւ այսօր, որովհետեւ ձուկը ո՛չ թէ միայն գլուխէն հոտած է, այլեւ նեխածութիւնը հասած է մինչեւպոչը…: Եթէ կաթողիկոսներ, արքեպիսկոպոսներ կրնանմիլիոնաւորտոլարներդիզել, ինչո՞ւիրենցստորադասներըչունենաննոյնաշխարհիկցանկութիւնները: Մեզիհամարկարեւորըայնէորհոգեւորկեանքիթափանցիկութեանպակասըեւաշխարհականապրումներումէջտուայտողեկեղեցականը (հիմա կը հասկնաք սիրելի ընթերցողներ, թէ ինչո՛ւ Կոճոյեան Սրբազան կը յայտարարէ թէ ««Բենթլին» ինձ համար սովորական բան ա.»), նամանաւանդ երբ ան բարձրաստիճան հոգեւորական մըն է, ո՛չ միայն կը նսեմացնէ արժանաւորներու պատիւն ու ծառայութեանոգին, այլվատօրինակկըհանդիսանայնաեւնորհասնողսերունդին, որապագայինիրփրկութիւնըպիտիուզէփնտռելարծաթսիրութեանմէջ, մոռնալովիրուխտնուհաւատարմութիւնըիրԵկեղեցւոյնեւազգին։
Շարքը երկար է արծաթսիրութեամբ մոլորեալներուն: Բազում են նորելուկմիլիոնատէրեր, արքեպիսկոպոսէնմինչեւխեղճուկանուսքահանան, որոնքողջ են այսօր եւ կը ծառայեն նամանաւանդ սփիւռքի զանազան թեմերուն մէջ: Կարելի է մէկ առ մէկ թուել անոնց անունները եւ տալ մանրամասն տեղեկութիւններ անոնց դրամականկարողութեանցեւունեցածկալուածայինհարստութեանցմասին, բայցմերնպատակըայդչէ, ինչպէսվերեւնշեցինք:
Նախ տեսնենք թէ ի՞նչ է արդեօք պատճառը որ եկեղեցականներ այս անփառունակ ճանապարհը ընտրած են, իյնալով արծաթսիրութեան տիղմին մէջ, որ ամբողջութեամբհակառակէքրիստոնէականբոլորսկզբունքներուն։ Անոնք որ կը բնակին եւ կը գործեն վանքերէ դուրս՝ առաջնորդական պաշտօններու բերումովիրենցտրուածշռայլամսականներովԱրեւմտեանաշխարհի՝նամանաւանդԱմերիկաներումէջ՝կրնանշատհանգիստքրիստոնէավայելկեանքմըունենալ, հեռումնալովամէնզեխութենէ, եւհարկչենքտեսներորմտահոգուինիրենցապագայով, որովհետեւմայրավանքերէ ներս ամէն հանգստութիւն եւ մարդկայինտարրականբոլորպահանջներըլրացնողպայմաններունենալով՝կրնանհանգիստհասարակացկեանքմըապրիլ։ԱհաւասիկայսխորգիտակցութիւնըունեցողարտասահմանիմէջգործողնուիրապետականԱթոռներուբոլորմիաբաններըկարիքըպիտիչզգանմիլիոնաւորտոլարներարժողտուներշինելուկամգնելու։Դժբախտաբարիրականութիւնըայդչէ՛սակայնայսօր, որովհետեւհոգեւորկեանքի պակասը եւ աշխարհային կեանքի պահանջը զիրենք առաջնորդած է ընչաքաղցութեան:
Գլխաւոր պատճառներէն մէկն է անշահախնդիր նուիրումի եւ ծառայութեան ոգիի պակասը: Քահանայական կոչումին ըմբռնումը միջին դարերուն, իր կրօնական բարձրագոյն նշանակութեամբ, հասած էր այնպիսիբարձրմակարդակի, որպատիւբերածէմերվարդապետներուհաւատքինեւգիտակցութեան, եւայդմասինվկայութիւններըբազումենմերմատենագրութեանմէջ. Շնորհալիներ, Նարեկացիներ, Մագիստրոսներ…:
Դժբախտաբար սակայն, իրողութիւնը տարբեր եղաւ վերջին դարերուն, զանազան քաղաքական եւ տնտեսական պատճառներով։ Եկեղեցւոյ ղեկավարութիւնըմոռցածըլլալովիրհոգեւորպարտքնուպարտականութիւնըիրսրբազանառաքելութեան, տարուածմասնաւորանձնականշահերէեւնկատումներէ, հոգեւորպաշտօնիբարձրացուցածէայնպիսիանձերորոնքո՛չմէկպատրաստութիւնունեցածենիրենցվստահուածսրբազանպաշտօնինհամար։Ապականութիւննուտգիտութիւնըայնքանահռելիչափանիշներուհասածէինթէ՛Եկեղեցւոյեւթէժողովուրդինմէջ, որ ամէն մարդ կրնար եկեղեցական ըլլալ որեւէ միջոցով: Կաշառք, քաղաքական պաշտպանութիւն, յանդգնութիւն՝ մեծ դերերունեցածէինհասնելուբարձրպաշտօններու։ Օրինակի համար՝ գեղեցիկ ձայն եւ կամ արտաքին ներկայանալի կերպարանք ունեցողներ, բարեկամական եւ ազգակցական կապեր, եւ երբեմն ալ սովորական ուսուցիչներ լեցուցած են շարքերը եկեղեցականութեան, գործածելով վերեւյիշատակուածլծակները։
Դառնալով հայ եկեղեցականութեան մերօրեայ անկեալ վիճակին, պէտք չէ շփոթել կոչումը ասպարէզին հետ։ Մերխօսքըանոնցմասինչէորոնքեկեղեցականկըդառնանպատրաստհացմըապահովածըլլալուհամարեւկամիրենցփառասիրութեանգոհացումտալուհամար, եւդեռաւելին, ինչպէսժողովրդականառածըկ’ըսէ. “գործըչեղաւ, տէրտէրեղաւ” (դժբախտաբարմեծամասնութիւնենայդպիսիներայսօր), այլ՝անոնցմասին, որոնքխորունկգիտակցութիւնըունինիրենցկոչումինեւիրենցկենցաղինօրինակովպատրաստենառաջնորդելեւքարոզել Աւետարանի ճշմարիտ խօսքը։
Հայց. Եկեղեցին այսօր կ’անցնի այնպիսի ժամանակաշրջանէ մը, ուր ամէն տեսակի կրօնական զգացումներ թուլցած եւ ապականած են։ Գրեթէ չկան մշակներ որոնք կրնան ստեղծել կրօնական ոգի, ապրիլ եւ ապրեցնել կրօնքի խորհրդաւորութիւնը եւ ըլլանհարազատարտայայտիչներըիրենցշնորհքին, ընդունակութիւններունեւկարողութիւններուն։ Եթէ չկան մշակներ, պարզապէս անոր համար է որ չկան անձեր որոնք կը զգան, կը ճանչնան եւ կը լսեն իրենց կոչումին ձայնը, իսկ մատի վրայ համրուող արժանաւորներ՝ քմահաճօրէն, անիրաւաբարեւանխղճօրէնկըհեռացուինհոգեւորականութեանշարքերէն, պարզապէսանորհամար՝որանոնցներկայութեանունուիրեալհոգեւորաշխատանքինմէջթէկուզանգոյվտանգկըտեսնուիոմանցկողմէ…:
Եթէ այսօր եկեղեցականութիւնը կը քննադատուի իր անկարողութեան համար, որովհետեւայնտեղկըբացակայիկոչումը։Այսօրեկեղեցականներէնշատեր«հոգեւործառայութեան» ասպարէզմտածեն ո՛չ թէ կրօնական կոչումով, այլ մտած են վախնալով ընտանեկան պատասխանատուութիւններէ, մտած են շահուեւիրենցփառասիրութեանգոհացումտալուհամար։
Բացայայտ իրողութիւն է այսօր որ յեղյեղուկ նկարագիր ունեցող եւ կամ աննկարագիր եկեղեցականներ (դժբախտաբար ստուարենանոնցշարքերը) վտանգաւորեղածենԵկեղեցւոյգործունէութեան՝ամէնկերպով։Իրականհամոզումներէպարպուածայսեկեղեցականները, հետամուտեղածենմիայնփառքի, փառամոլութեան, անբարոյութեան, մոլորուելովարծաթսիրութեանտիղմինմէջեւհետեւաբարիրաւունքկըզգանքաջաբարյայտարարելու. «Ուրեմնդաձերաշխարհայեացքիաղքատութիւննէ, որդուքդահամարումէքգանձ, իսկեսհամարումեմ, որդաոչինչէ» : Ողբա՜մզքեզՀայց. Եկեղեցի…
Մարդ արարածի նկարագրին ճառագայթումներն են իր բարոյականեւկենցաղագիտականարժէքները, ինչպէսնաեւիրսկզբունքներնուհամոզումները։Առանցայսստորոգելիներուն՝անիրաւունքչունիծառայութեանկոչուելուՀայց. Եկեղեցւոյանդաստանէններս:
Դժբախտաբար այսօր հայ ժողովուրդը, որ ինքնին Եկեղեցին է, չի ներշնչուիր իր Եկեղեցւոյ ղեկավարութենէն եւ հոգեւորպաշտօնեաներէն: Ինչու՞. որովհետեւձուկըվաղուցհոտածէգլխէնեւհասածպոչին, որովհետեւեկեղեցականներչեններշնչածվստահութիւնիրենցնկարագրովեւապրելակերպով։ Հոգեւորականը, այսօր, ժողովուրդինհամարմեքենացածխորհրդակատարմընէ որ իր պարտականութիւնը կատարելէ ետք պէտք է վարձատրուի, որովհետեւ ա՛յդ է սովորութիւնն ու աւանդութիւնը: Այլխօսքով՝առեւտուր:
Եկեղեցւոյ բարեկարգութեան ճամբուն վրայ հրամայականպէտքմընէ՝գիտակիցեւարժանիեկեղեցականութեանմըգոյութիւնըեթէկըփափաքինքունենալբարեկարգեալժողովուրդմը, որնոյնինքնԵկեղեցինէ: Մերյօդուածներնուառաջադրութիւններըկըդառնան«ձայնբարբառոյյանապատի» եթէանոնքչվերածուին կեանքի, այլ խօսքով եթէ նուիրեալներ չստուարացնեն շարքերը գիտակիցեւանձնուրացեկեղեցականութեան, որոնցհամարեկեղեցականութիւնըկոչումէեւոչլոկասպարէզ, պարպուածմարդկայինբոլորազնիւառաքինութիւններէն: ԱհաւասիկայսիրողութեանբացակայութեանվկայութիւննէԿոճոյեանՍրբազանիանպատասխանատուեւանտարբերպատասխանները: Գերաշնո՛րհՍրբազան, եկեղեցականիմըառաքելութիւնը կը կայանայ իր նուիրեալ կեանքի վկայութեան, եւ ո՛չ թէ աշխարհիկ տուայտանքներու մէջ:
ՈՍԿԱՆ ՄԽԻԹԱՐԵԱՆ
Մայիս 20, 2013 Լոս Անճէլըս
www.genocidearchives.org
Yorumlar kapatıldı.