Վիեննայի Մխիթարեան վանքի եւ Հայաստանի Հանրապետութեան դեսպանութեան համագործակցութեամբտեղիունեցաւհայտպագրութեան500-ամեակի, Վիեննայիմխիթարեանտպարանի200-ամեակիեւՈւնեսքոյիկողմէԵրեւանըորպէսմիջազգայինգրքիմայրաքաղաքհռչակուելուառիթով, հայհնատիպգրքերույաջողցուցահանդէս, Նոյեմբեր22-ին, Մխիթարեանվանքիմէջ:
Ցուցահանդէսի բացումը կատարուեցաւ ժամը 18-ին, եկեղեցւոյ մէջ, որ ծայրէ ծայր լեցուած էր՝ բացի նստարաններէն գրաւելով նաեւ բոլորյաւելեալաթոռները: ՆերկայէինԱւստրիականկառավարութեան, նախարարութիւններու, խորհրդարանի, քաղաքապետարանիեւմշակոյթիներկայացուցիչներ, արտասահմանեան27 պետութիւններուդիւանագէտներ, մեծմասովյանձինսիրենցդեսպաններուն, եւհայգաղութէնկարեւորանձնաւորութիւններ:
Իր բացման խօսքին մէջ գերմաներէնով լեզուով աբբահայրը՝ Հ. Պօղոս Գոճանեան՝ ողջունելէ վերջ պետութեան ներկայացուցիչները, մասնաւոր ուրախութեամբիրողջոյնիխօսքըուղղեցներկայ27 պետութիւններուդիւանագէտներուն՝յանձինՎատիկանիդեսպան–նուիրակՊետերՍտեֆանԱրքեպ. Ցուրբրիգէնի՝կարդալովնաեւ27 ներկայացուածերկիրներուանունները: Յետոյպատմականըըրաւհայտպագրութեան: Յիշեց, որհայերէնառաջինգիրքըտպուեցաւ500 տարիառաջ, բայցո՛չՀայաստանիմէջ, ինչըբնականպիտիըլլար, այլօտարութեանմէջ, Վենետիկ: Եւաւելցուց. Հայժողովուրդիմշակութայինեւյատկապէստպագրականվաստակըգնահատելուհամար, անհրաժեշտէգոնէորոշգաղափարունենալանորպատմութենէն: Յիշեց, որ11.րդդարունարդէնհայժողովուրդըկորսնցուցիրպետականութիւնըՀայատանիմէջեւ14.րդդարունալ՝Կիլիկիայիմէջ, եւայնուհետեւգրեթէ600 տարիմնացանառանցպետականութեան: Եւա՛յդպայմաններումէջ, առանցպետականհովանաւորութեան, միայնանհատներունախաձեռնութեամբեւանհատականմիջոցներովհայըձեռնարկեցուգլուխհանեցտպագրականիրգործունէութիւնը: Աւելի՛ն. Հայերըառաջինըեղան, որմերձաւորեւմիջինարեւելքիմէջտպարանբացին: Պոլսոյմէջառաջինհայերէնգիրքըտպուեցաւարդէն1567-ին, մինչառաջինթրքերէնգիրքը՝միայն1729-ին: Պարսկաստանիմէջառաջինհայերէնգիրքըլոյստեսաւ1641-ին, մինչպարսկերէնառաջինգիրքը՝1830-ին: ՆաեւԵւրոպայիմէջհայերըաւելիառաջձեռնարկեցինտպագրականաշխատանքի, քանորոշարեւելեաներկիրներ:
Այնուհետեւ աբբահայրը ներկայացուց առանձին առանձին ԺԶ., ԺԷ. եւ ԺԸ. դարերու հայ տպագրական գործունէութիւնը, տուաւ լոյս տեսածգրքերուքանակը՝ԺԶ. դարուն17, ԺԷ. դարուն161, ԺԸ. դարուն917 եւանունովյիշեցանոնցմէջտպագրուածկարեւորգործերը: Նոյնպէսպատմականըըրաւտպարաններուն, նշելովանոնցսկզբնաւորութեանթուականներըիւրաքանչիւրերկրիմէջ, եւշեշտեց, որտպագրութեանառաջիներեքդարերուն, միայնՊոլսոյմէջ, գործածէ28 տպարան, թէեւոմանքշատկարճժամանակ:
Աբբահայրը խօսեցաւ նաեւ Վիեննայի մխիթարեան տպարանի մասին անոր 200-ամեակի առիթով, հոգ չէ թէ 14 տարի առաջ Միաբանութունը ստիպուեցաւ –ծանր տնտեսականվնասիպատճառով– այնփակել: Պատմեց, որՄխիթարեանՀայրերըՎիեննահաստատուեցան1811-ինեւյաջորդտարինարդէնլոյստեսաւիրենցտպարանէնառաջինգիրքը: Տպարանըըլլալովբազմալեզուեւունենալովբարձրորակիարտադրութիւն, սկզբէնմեծյաջողութիւնունեցաւ, բացիհայերէնհրատարակութիւններէ, շատպատուէրներստացաւկառավարութենէն՝կայսրութեանզանազանազգերուլեզուներով: 1818-ինայստեղլոյստեսաւՍերպերէն–Գերմաներէն– լատիներէնբառարանը, յետոյսերպերէնառաջինԱստուածաշունչըեւայլբազմաթիւգործերսլաւականտարբերլեզուներով: ԱյստեղտպուեցաւԳերմաներէն–Ճափոներէնառաջինբառարանը, տպուեցաննոյնիսկհունգարականդրամանիշներ, վերջապէսայստպարանէն1898-ինլոյստեսաւպատարագիաղօթքմը(Որօրհնեսզայնոսիկ) 50 լեզուներով, որոնցմէջնաեւսանսկրիտը(հինհնդկերէն) եւչինարէնը:
Երկրորդ բանախօսն էր Հայաստանի Հանրապետութեան լիազօր դեսպանԱրմանԿիրակոսեան, որանգլերէնովօտարդիւանագէտներուններկայացուցՄխիթարեանՄիաբանութիւնըորպէս«հայմշակոյթիամենակարեւորկենդրոններէնմէկը» եւորպէսկամուրջԱւստրիայիեւՀայաստանիմիջեւ: ԱյդկապակցութեամբյիշեցՀայաստանիդեսպանութեանհաստատումըՎիեննայիմէջ20 տարիառաջ, ԱւստրիայինախագահիայցըՀայաստանայսամառեւՀայաստանինախագահինկատարելիքայցըեկողտարի:
Երրորդ բանախօսը աւստրիացի հայագէտ Եասմին տում դրակութ անգլերէնով ներկայացուց հայ տպագրութեան պատմութիւնը գերմաներէն չհասկցող ներկաներուն համար: Յիշեց, որ Կիլիկեան թագաւորութեան անկումէն վերջ, օսմանեանեւպարսկականերկարատեւպատերազմներունհետեւանքովՀայաստանըաւերակդարձաւ, մշակոյթիկենդրոնները՝վանքերըքանդուեցանեւձեռագրականաշխատանքըգրեթէդադրեցաւ: Ճիշտայդժամանակ, ԺԶ. դարուսկիզբը, տպագրականհրատարակութիւնըեկաւփոխարինելուձեռագիրները: ԽօսեցաւառանձինառանձիներեքդարերուտպագրականգործունէութեանմասինեւշեշտեցմասնաւորաբարԺԸ. դարունՊոլսոյկարեւորդերըհրատարակչականմարզիմէջ:
Բանախօսութիւններէն վերջ «Բխիեան» լարային քառեակի եւ ռուսական անունով հայ երգչուհի Էկա Հորստկայի մատուցած Կոմիտասի, Ասլամազեանի եւ միջնադարեան հայ երգերով շատ հաճելի պահեր ապրեցան ներկաները: Քառեակը, որ կը կազմեն Կրաց քաղաքի արուեստի համալսարանի ուսանողներ՝ Մարինա Բխիեան, Գայիանէ Միրզոյեան, Ուքրանացի Միխայլօ Սախարով եւ սերպ Միլան Քարանովիչ, արժանացած է միջազգային գնահատանքի:
Բացման հանդիսութենէն վերջ ժողովուրդը առաջնորդուեցաւ վանքի բարձրագոյնյարկըդիտելուցուցահանդէսը՝պատրաստուածընտիրհնատիպհրատարակութիւններովթանգարանիվերջինսրահինմէջ:
Այնուհետեւ ներկաները հրաւիրուեցան ընդունելութեան մը, վանքիշքեղճաշասրահինմէջ, հայկականեւեւրոպականհամադամներով:
Հաղորդագրութիւն Վիեննայէն
Nurhan Becidyan [nurhanbecidyan@gmail.com]
Yorumlar kapatıldı.