İsa Mesih’in Suret Değiştirme Yortusu (İzzet Yortusu.) Ermenilerin asırlardır kutladığı bu yortu (Bayram) araştırıcılar tarafından çeşitli efsanelere ve anlatımlara bağlanır, bunlardan biri de, Hazreti Nuh’un Gemisi ve Sel Tufanı efsanesi ve anlatımıyla ilişkilendirilendir. Bu bayram günü tüm ibadethaneler ve kiliseler renkarenk çiçeklerle ve güllerle süslenirler, belki de bu nedenle, bu bayramın halk diliyle VARTAVAR adı ile tanır diye düşünenler vardır.
Oysa bu bayramın geçmişi Hıristiyanlık öncesi paganizm devrine dayanır ve çeşitli efsanelere bağlanır. Ermenice’de Vart=Gül, Var= saçan, yayan anlamında kullanılır ancak, birçok dilbilimcilere göre bu iki kelime eski İran(Pers) kaynaklıdır. Vartavar günü Ermeniler birbirlerini ıslatırlar, suya atarlar, güvercinler uçururlar, şenlikler ve eğlenceler düzenlerler. Ermeni yaşamında, asırlardır gelenek olan bu olgu, Çoğu araştırmacılara göre , bu bayram , geleneksel olarak , Nuh Hazretlerinin, sel tufanı sonrası kurtulan ailesi ve kendisi adına Tanrıya şükranlarını sunduğu günü, yağan yağmuru ve ıslanan çiçeklerden yayılan gül kokusunun yaratığı hareketliliği ve canlılığı, bu bayramda (yortuda) güvercin uçurma geleneği de hareketin ve canlığın sürekliliğini anımsatır
Bugün kutladığımız Ermeni Bayramların ve yortuların çoğunun tarihsel geçmişinin Hıristiyanlık öncesi antik dönemlere, pagan devrine dayandı bilinmektedir, Ermeni ulusunun 301 yılında Hıristiyanlığı resmen devlet dini olarak kabulünden sonra,halkın alışkanlığı ve geleneklerine bağlılığı göz önüne alınarak, Hıristiyanlık öncesinden kalan yortu, bayram, alışkanlık, anane, geleneklerin hepsi de Hıristiyanlık dinine uyarlandı ve bağdaştırılarak özümsendi: Antik dönemlerden beri kutlanan VARTAVAR yortusu , Hıristiyanlıkla birlikte (BAYDZARAGERBUTYAN DİAYRN MERO HISUS KRİSDOSİ=) İsa Mesih’in Suret Değiştirmesi ile bütünleşmiş ve özdeşleştirilmiştir .
Suret Değiştirme (İzzet Yortusu) (Baydzaragerbutyan Don), İsa Mesih’in yanında bulunan Musa ve İlyas Peygamberlerin eşliğinde, yüksek dağin tepesine çıkmış, nurlu yüzlü, güneş gibi aydınlanmış bir durumda, gözleri kamaştıran eşsiz bir güzellikte
bembeyaz giysileriyle, üç havarisine (talebesine) görünürken, etrafını saran bulutların içinden yükselen <<BENİM SEVGILI OĞLUM BUDUR,ONDAN MEMNNUM>> şeklindeki yükselen ilahi sesin olgusu, Hıristiyan dünyasında asırlardır <İsa’nın Suret Değiştirme ve İzzet Yortusu > olarak kutlamaktadır:
Bu bayram bu sene 15 Temmuz 2012 Pazar gününe rastlamaktadır. Bu gün bu yortu Ermeni dünyasında dini ayinlerle ve törenlerle ve cismani çeşitli şölenlerle kutlanacaktır.
Bu vesileyle Vartavar, Vartkes, Vartuhi, Varteres,Varteni,Vartanauş,Vartiter,Vart, Nıvart,Lusvart, Sırvart,Baydzar,Roza,Badrig lerim isim günleri kutlu olsun.
Dr.med.Sarkis Ada
Sarkis Adam [sarkis_adam@yahoo.de]
ՊԱՅԾԱՌԱԿԵՐՊՈՒԹԻՒՆ ՏԵԱՐՆՄԵՐՈՅՅԻՍՈՒՍՔՐԻՍՏՈՍԻ ԿԱՄ ՎԱՐԴԱՎԱՌ.
Ըստ Հայոց Եկեղեցական տօնացոյցի, պայծառկերպութեան տօնը կամ վարդավառըայստարիկընշենք,15 Յուլիս 2012 Կիրակի օր: Ըստ լեզուբաններու վարդավառ բառը Պարսկական ծագում ունի ,կը նշանակէ ջուր-(վարդ)-, սրսկել–ցանել-( վառ): Որոշ հեղինակներու կարծիքով ալ-<կրակավառ>-,-<հրավառ>- կընշանակէ:
Պայծառակերպութեան տօնը Հայոց եկեղեցւոյ հինգ տաղաւար տօներէն մին է, որը, հեթանոսական հին շրջաններուն տօնուէր է հայոց տօմարի Նավասարդամսի առաջին օրը, այսինքն Օգօստոս 11 ին, աւելի վերջ , Քրիստոնէական եկեղեցին վարդավառըյայտարարելէ,թափորլեռան վրայ ՅիսուսՔրիստոսիպայծառակերպութեան երեւոյթին նուիրուածտօն:
Պայծառակերպութիւն կը նշանակէ, պայծառ կերպարանք, պայծառ տեսք ունենալ :Հայոց եկեղեցին այս տօնը կ‘անուանէ նաեւ<ԱյլակերպութեանՏօն>: ԳրիգորՏաթեւացի այս մասին կը գրէ հետեւեալը: <<Եւ ինչպէս~ վարդըբացուելով կը յայտնուի ու կ‘երեւի, այնպէս ալ Տէրն ալ այսօր պայծառակերպուելով կը յայտնէ իր Աստուածութիւնը>:
Ըստ աւանդութիւններու, կան շատ հաւատածեալ հայեր ,որոնք կը հաւատան թէ, վարդավառի օրով գիշերը սուրբերուվրայլոյսկ‘իջնէ, անոնքորոնք, կըտեսնենայդլոյսըկըկատարուիանոնց նուիրական ցանկութիւնները:
Վարդավառը Հայոց հնագոյն տօներէն մին է, այս պատճառաւ ալ հեթանոսական շրջանէն մնացած իրարու վրայ ջուր սրսկել, աղաւնի թռցնել ի նմամ , տօնի վերաբերեալ կարգ մը սովորութիւններ կը պահպանուածէ:
Հին ժամանակներուն վարդավառըկըտօնուէր, զանազանջրայինխաղերով, աւանդականուժողոցրդականերգերով ու պարերով, մարդիկ իրարու կընուիրէին վարդեր,սիրահար երետասարդներ աղաւնիներ կը թռցնէինուեթէաղաւնիները երեք անգամ իր սիրաց աղջիկան տան վրայ պտտէին ,նոյն աշնան այդ երետասարներու միջեւ կը կատարուէրհասնախօսութիւն.
Կան շատ հետազօտներ որոնք, վարդավառըկըկապեն ի յիշատակ Արարատ լեռան վրայ յայտնուած Նոյան Տապանի հետ, ըստ որոշ գիտնականերու կողմէ ալ կը կապուի <Ջրհեղեղի եւ Նոյի ՏապանէնԻջնելուՊահ>ին հետ, ըստ անոնց երբ որ, Նոյ Հայրապետի ուղարկած աղաւնին վերադարձաւ իր կտուցին մէջ ձիթէնիի ճիւղ մը բերելով, տեսնելով այդ ճիւղը Նոյ հասկցաւոր, ջրհեղեղիջուրերը աստիճանաբար ցածի իջած է, ու իր որդիներուն պատուիրեց որ,տարին մէկ անգամ իրարու ջուր թափեն , որպէսզի չմոռնան ջրհեղեղը:
Հեթանոսական շրջանին Հայոց սիրոյ եւ գեղեցկութեան աստուածուհին Աստղիկն էր,ան ունէր Վահագն անունով սիրահար մը, ըստ աւանդութեան ստորագետնեայ աստուածը կըգողնայԱստղիկըիրընտանիքէն,ԱստղիկիսիրացեալՎահագնյաղթելովՎիշապինկ‘ազատէԱստղիկըեւ յաղթանակի մեծ ուրախութիւնով կը շրջի Արարատեան դաշտը ու մարդոց կը սրսկէ վարդաջուր, անոնց կը նուիրէ նաեւ կարմիր վարդեր: Ժողովուրդի լայն շրջանակներու կողմէ այս եղելութիւնըկըկապուի նաեւ վարդավառի աւանդութեան հետ:
Վարդավառի տօնին կը կատարուէին նաեւ, դէպի նշանաւոր լեռներու սրբավայրեր ու ջուրերու ակունքներ ուխտագնացութիւններ, որոնցմէՄշոյՍուրբԿարապէտՎանքիայդուխտագնացութիւններու նշանաւորներէն մին է:
Վարդավառի տօնին տարիցները մատաղացուի համար հանգանակութիւններ կը հաւաքէին, այսմատաղիհիմնականնպատակը, դաշտերըչորութիւնէեւայլ զանազան աղէտներ պաշտպանելէր, իսկերիտասարդներնալ բոցավառ փայտակոյտներկըվառէին ու կրակի շուրջ խմբապարով , երգերով, խաղերով կը դիմաւորէին լուսաբացը:
Ըստ աւանդութեան ինչպէս որ, առաջին խաղողն խաղողօրհնեքինկուտենք, նոյնպէսալհինժամանկանին, մինջեւ վարդավառ խնձոր չեր ուտուէր.
15 Յուլիս2012 կիրակիօր, ՀամայնՀայԱշխարհը կը նշէ , Պայծառակերպութեան տօնը կամ Վարդավառ եկեղեցական ու աշխարհիկ բացառիկարարողութիւներով,հանդէսներովեւզանազանտօնակատարութիւններով.
Այս առիթով սրտագինշնորհաւորանքներ մեր բոլորՎարդուհի, Վարդ, Վարդավառ,,Վարդանոյշ, Վարդենի, Վարդերես, Վարդիթեր,Վարսենիկ, Լուսվարդ, Պայծառ, Ռօզա,Սիրվարդ,Վարդգէս,Նուարդ անուններու անուանակոչութեան տօնին.
Տօքթ.Սարգիս Ատամ.
Օգտագործուած Ակեր:
Հայ Ժողովուրդական Տոներ/Հրանուշ Խառատյան
Հայ Եկեղեցւոյ Տոները/Արտակ Արք.Մանուկեան
Հայ Եկեղեցւոյ Պատմութեան Դասգիրք.
Yorumlar kapatıldı.