²Ù»Ý³ÛÝ Ð³Ûáó 125¬ñ¹ ϳÃáÕÇÏáë ÊñÇÙ»³Ý гÛñÇϪ ØÏñïÇã ÊñÇÙ»³Ý
ì³Ý»óÇ, Ù³ÑϳݳóáõÝ ÏÝù³Í ¿,29 ÐáÏï»Ùμ»ñ 1907 Ãáõ³Ï³ÝÇÝ, 87
ï³ñ»Ï³Ý ѳë³ÏÇÝ£ ²×ÇõÝÝ»ñÁ ÏÁ ·ïÝáõÇÝ ê.¾çÙdzÍÝÇ Ï³Ù³ñÝ»ñáõÝ
ï³Ï, ï³×³ñÇ ÙáõïùÇÝ:
Ð³Û ÅáÕáíñ¹Ç Ñá·»õáñ, Ùß³ÏáõóÛÇÝ áõ ù³Õ³ù³Ï³Ý Ù»Í »ñ³Ëï³õáñ áõ ÝáõÇñ»³É ³½·³ÛÇÝ ·áñÍÇã ØÏñïÇã ÊñÇÙ»³Ý ÍÝ³Í ¿,4 ²åñÇÉ1820
Ãáõ³Ï³ÝÇÝ,ì³ëåáõñ³Ï³ÝÇ Ù³Ûñ³ù³Õ³ù ì³ÝÇ Ù¿ç£Æñ ëϽμݳϳÝ
ÏñÃáõÃÇõÝÁ ÏÁ ëï³Ý³Û Çñ ÍÝݹ³í³ÛñÇ Ñ³ÛÏ³Ï³Ý í³ñųñ³ÝÇÝ Ù¿ç,
Ñûñ»ÕμûñÁª ʳã³ïáõñÇ ÑëÏáÕáõû³Ùμ£ÆÝãå¿ë Çñ ï³ñ»ÏÇó ѳÛ
»ñÇï³ë³ñ¹Ý»ñÁ, ³Ý ³É Ñݳ½³Ý¹»Éáí Çñ Ùûñ ÷³÷³ùÇÝ, Ïþ³Ùáõëݳݳۣ
²Ý Ïþáõ½¿ñ Ñ³Û ÅáÕáíáõñ¹Ç Ñ»ï ͳÝûóݳÉ, ËûëÇÉ, ³ÝáÝó ѳñó»ñáõÝ Ñ»ï Ñ»ï³ùñùñáõÇÉ£ ²Ûë å³ï׳éáí ßñç»ó³õ ì³Ý áõ ØáõßÇ ßñç³Ï³ÛùÁ, ³å³ ²ñ»õÉ»³Ý г۳ëï³Ý, ¾çÙdzÍÇÝ, ²ÝÇ£ ÂÇýÉÇëÇ áõ ä³ÃáõÙÇ íñ³Û¿Ý ѳë³õ ÆëóÝåáõÉ£ úñ³å³ÑÇÏ ß³Ñ»Éáõ ѳٳñ ëÏë³õ ³ß˳ïÇÉ áñå¿ë Ïûßϳϳñ£
ÞÝáñÑÇõ Çñ Ùï³ÛÇÝ ßÝáñÑÝ»ñáõÝ, 1848 ÇÝ, áõëáõóãáõû³Ý å³ßïûÝÇ
Ïáãáõ»ó³õ ʳë·ÇõÕÇ ²ÕçϳÝó ì³ñųñ³ÝÇ Ù¿ç£
ØÏñïÇã ÊñÇÙ»³Ý,Ð³Û ÅáÕáíáõñ¹Ç ÏñÃ³Ï³Ý Ù³Ï³ñ¹³ÏÁ μ³ñÓñ³óÝ»¬
Éáõ »õ ³ÝáÝó Ù¿ç ѳÛñ»Ý³ëÇñ³Ï³Ý Ïñ³ÏÁ μáó³í³é»Éáõ Ýå³ï³Ï³õ ÏÁ ßñçÇ ²Ý³ïáÉáõÇ Ñ³Û³ß³ï í³Ûñ»ñÁ, ä³ñëϳëï³Ý, ºñáõë³Õ¿Ù, ÎÇÉÇÏÇáÛ áõ ÎáíϳëÇ ³ÛÉ í³Ûñ»ñÁ£ 1850¬ÇÝ ÏÁ Ññ³ï³ñ³Ï¿ §Ðñ³õÇñ³Ï ²ñ³ñ³ï»³Ý¦ ³ÝáõÝ ·ÇñùÁ, áõñ ÏÁ å³ïÙ¿ Ñ³Û ÅáÕáíáõñ¹Ç ³õ³Ý³¹áõÃÇõÝÝ»ñÁ£ ²å³ ÉáÛë ÏÁ ï»ëÝ¿ §Ðñ³õÇñ³Ï ºñÏñÇÝ ²õ»ï»³ó¦ ³ÝáõÝ ·ÇñùÁ£ ²Ûë »ñÏáõ ·Çñù»ñÝ ³É ÏÁ óáɳóÝ»Ý ÊñÇÙ»³ÝÇ ³ÝÓݳõáñáõÃÇõÝÁ, ѳÛñ»Ý³ëÇñáõÃÇõÝÁ áõ ·³Õ³÷³ñ³ËûëáõÃÇõÝÁ:
1854¬ÇÝ ÏÁ í»ñ³¹³éÝ³Û Çñ ÍÝݹ³í³ÛñÁª ì³Ý, áõñ Ù»é³Í ÏÁ ·ïÝ¿ Çñ
ÏÇÝÝ áõ ³ÕçÇÏÁ£ Îþáñáß¿ ³ÝóÝÇÉ Ñá·»õáñ³Ï³Ý Ï»³ÝùÇ£ ²ÕóٳñÇ ê.ʳã ì³ÝùÇÝ Ù¿ç ÏÁ Ó»éݳ¹ñáõÇ í³ñ¹³å»ï£ ì³ñ³·³Û ì³ÝùÇ í³Ý³Ñ³Ûñ Ý߳ݳÏáõ»É¿ Û»ïáÛ ÏÁ ÑÇÙÝ¿ §Î»¹ñáÝ³Ï³Ý Ä³é³Ý·³õáñ³ó ¶Çß»ñûÃÇÏ ì³ñųñ³Ý¦¬Á£ 1855¬ÇÝ ÏÁ í»ñ³¹³éÝ³Û ÆëóÝåáõÉ£ ÎÁ ÑÇÙÝ¿ ѳۻñ¿Ý ïå³ñ³Ý ÙÁ, áõñ ÏÁ Ññ³ï³ñ³Ï¿ §²ñÍáõÇ ì³ëåáõñ³Ï³Ý¦ å³ñμ»ñ³Ã»ñÃÁ, áñÁ ·ñ³Ï³Ý áõ Ùß³ÏáõóÛÇÝ
áñ³Ïáí Ñ³Û Ùï³õáñ³Ï³Ýáõû³Ý Ï»³ÝùÇÝ Ù¿ç ϳñ»õáñ ï»Õ ·ñ³õ³Í ¿£
1863¬ÇÝ ÊñÇÙ»³Ý ÏÁ Ý߳ݳÏáõÇ î³ñûݨØáõ¬ßÇ Ñá·»õáñ ³é³çÝáñ¹áõû³Ý å³ßïûÝÇÝ, ݳ»õ ê.γñ³å»ï ì³ÝùÇ í³Ý³Ñ³Ûñáõû³Ý£ ÎÁ ÑÇÙÝ¿ §ØßáÛ Üáñ ijé³Ý·³õáñ³ó ì³ñųñ³Ý¦¬Á »õ ÏÁ Ññ³ï³ñ³Ï¿ §²ñÍáõÇÏ î³ñûÝáÛ¦ ÏÇë³Ùë»³Û Ã»ñÃÁ£ ²Ûë ßñç³ÝÝ»ñáõÝ, Ñ³Û ÅáÕáíáõñ¹Á ³Ýáñ ÅáÕáíñ¹³Ýáõ¿ñ áõ ÅáÕáíñ¹³ë¿ñ ·áñÍáõÝ¿áõ¬ ÃÇõÝÝ»ñáõÝ å³ï׳é³õ ½ÇÝùÁ ß³ï ëÇñ»ó áõ ½³ÛÝ
å³ïáõ»ó §Ð²ÚðÆΦ å³ïáõ³ÝáõÝáí£
ÊñÇÙ»³Ý 1867¬ÇÝ ÏÁ Ññ³ï³ñ³Ï¿ §Ø³ñ·³ñÇï ²ñù³Ûáõû³Ý ºñÏÝÇó¦
³ÝáõÝ ·ÇñùÁ, áñáõÝ ÝÇõÃÝ ¿ μ³ñáÛ³·ÇïáõÃÇõÝ: ø³ñá½, ½ñáÛó, ¹åñáó,
·ñ³Ï³ÝáõÃÇõÝ ÊñÇÙ»³Ý гÛñÇÏÇ ³é³ù»Éáõû³Ý ³½¹³ÏÝ»ñÝ »Ý£
²Ýáñ Ùß³Ï³Í ·ñ³Ï³ÝáõÃÇõÝÁ ѳëÏݳÉÇ ¿ñ, ɳÛÝ ÅáÕáíáõñ¹Ç
½³Ý·áõ³ÍÝ»ñáõÝ Ù¿ç£ ²Ý ÝáõÇñáõ³Í ¿ñ, ÏñûݳϳÝ, μ³ñá۳ϳÝ, ³½·³ëÇñ³Ï³Ý ÙÕáõÙÝ»ñáõ£ ²Ýáñ ·ñ³Ï³Ýáõû³Ý ÏÁ ïÇñ³å»ï¿ñ ÙÇßï ѳÛñ»Ý³ëÇñ³Ï³Ý ßáõÝã ÙÁ£ ²Ýáñ ѳٳñ Ñ³Û ÁÝï³ÝÇùÁ ÑÇÙݳ¬
ù³ñÝ ¿ñ Ñ³Û ÅáÕáíáõñ¹ÇÝ£ ²Ý ÏÁ ß»ßï¿ñ ÿ, »Ã¿ ÅáÕáíáõñ¹Á ß³ñáõݳϿ å³Ñ»É Çñ ݳËÝÇùÝ»ñáõÝ ³é³ùÇÝáõÃÇõÝÁ, áõ°ñ áñ ³É ÁÉɳÛ, ÙÇßï ÏÁ ÙÝ³Û áñå¿ë ³õ³Ý¹³å³Ñ áõ μ³ñ»å³ßï ѳÛ: 1868¬ÇÝ ¾çÙdzÍÝÇ Ù¿ç
ÏÁ Ó»éݳ¹ñáõÇ »åÇëÏáåáë, ÇëÏ 1869 Ãáõ³Ï³ÝÇÝ Ï°ÁÝïñáõÇ Âñù³Ñ³Ûáó
ä³ïñdzñù£
²Ý Çñ ·³Ñ³Ï³Éáõû³Ý ßñç³ÝÇÝ ÙÇßï ÏÁ ÙÝ³Û ³Ý³ñ¹³ñáõû³Ý, ݻݷ³¬ Ùïáõû³Ý »õ ˳õ³ñ³ÙÇï Ñá·»õáñ³Ï³Ý¬ Ý»ñáõ ¹¿Ù å³Ûù³ñáÕ ³ÝÓ³õáñáõÃÇõÝ ÙÁ£
1873¬ÇÝ ÏÁ Ññ³Å³ñÇ å³ïñdzñ¬ù³Ï³Ý ³Ãáé¿Ý£
1876 Ãáõ³Ï³ÝÇÝ ÉáÛë ÏÁ ï»ëÝ¿ ØÏñïÇã ÊñÇÙ»³ÝÇ §Ê³ãÇ Ö³é¦ ³ÝáõÝ
·ÇñùÁ, áñ ÏÁ μ³ÕÏ³Ý³Û 14 μ³ÅÇÝÝ»ñ¿, áñáõÝ ³Ù»Ý¿Ý ϳñ»õáñ μ³ÅÇÝÝ ¿,
§Úáñ¹áñ ²é ÆÙ ä³ßïûݳÏÇó ºÕμ³ÛñÇë ºõ ʳã³ÏÇñ àõËïÇ ºÏ»Õ»óõáÛ¦
Ïáãáõ³Í í»ñçÇÝ Ù³ëÁ£ ÊñÇÙ»³Ý, ³Ûë Ù³ëÇÝ Ù¿ç, Çñ Ñá·»õáñ »Õμ³ÛñÝ»ñáõÝ ÏÁ å³ï·³Ù¿ §ºÕμ³Ûñ³Ï³Ý êÇñáÛ »õ ʳճÕáõû³Ý Ø¿ç ²åñ»Éáõ¦ Ññ³Ù³Û³Ï³ÝÁ áõ Ï°Áë¿ Ñ»ï»õ»³ÉÁ© §êÇñ»ÉÇ »Õμ³ÛñÝ»ñ, øñÇëïáëÇ ë¿ñÁ »õ ³ñ¹³ñáõÃÇõÝÁ Ý³Ë Ù»ñ Ù¿ç å¿ïù ¿ ó÷³Ýó¿, ½Çñ³ñ ëÇñ»Éáí ˳ճÕáõû³Ý Ù¿ç å¿ïù ¿ ³åñÇÝù áñ ³ÝáÝù ÅáÕáíáõñ¹ÇÝ Ï³ñ»Ý³Ýù ÷á˳Ýó»É¦£ ²Ûë ·ÇñùÁ Ó»õáí ÙÁ ÊñÇÙ»³ÝÇ ³åñ³Í ³Ý³ñ¹³ñáõÃÇõÝÝ»ñÁ ÏÁ óáɳóÝ¿£
1876¬ÇÝ í»ñç»ñÁ ÊñÇÙ»³Ý, ëñïÇ Ëáñ ó³õáí ·ñÇ Ï°³éÝ¿ §ì³Ý ¶áÛŦ
»õ §Ð³Û ¶áÛŦ ³ÝáõÝ áÕμ»ñ·³Ï³Ý »ñÏáõ ·Çñù»ñ, áñáÝó Ù¿ç ÏÁ å³ïÙáõÇ
³Ýï¿ñ ì³ÝÇ Ñ³Û»ñáõÝ ³åñ³Í í³Ûñ³·áõÃÇõÝÝ»ñÁ, ÏáÕáåïáõÙÝ»ñÁ,
ï³é³å³Ýù áõ ï³Ýç³ÝùÝ»ñÁ:
18¬ñ¹ ¹³ñáõ ëÏǽμÝ»ñÁ, úëٳݻ³Ý γÛëñáõû³Ý ù³Õ³ù³Ï³Ý Ï»³ÝùÁ
Ý»ñùÇÝ áõ ³ñï³ùÇÝ Ñáë³ÝùÝ»ñáõ ×ÝßáõÙÇÝ ï³Ï Ý»Õ Ï³óáõû³Ý
Ù³ïÝáõ»ó³õ£ Ø¿Ï ÏáÕÙ¿Ý »ñÏñÇ Ù¿ç μéÝ³Ï³É áõ Ùdzå»ï ïÇñ³å»ïáõû³Ý ¹¿Ù ß³ñÅáõÙÝ»ñ áõ ³åëï³ÙμáõÃÇõÝÝ»ñ ëÏë³Í ¿ÇÝ, ÙÇõë ÏáÕÙ¿ ³É ²ñ»õÙï»³Ý »ñÏÇñÝ»ñ Çß˳Ýáõû³Ý íñ³Û ×ÝßáõÙÝ»ñ ·áñÍ»Éáí ½³ÛÝ ÏÁ å³ñï³¹ñ¿ÇÝ §´³ñ»É³õáõÙ áõ ´³ñ»÷áËáõÙÝ»ñ¦ Çñ³·áñÍ»Éáõ£ úëٳݻ³Ý γÛëñÁ ÏÁ ëïÇåáõÇ Ý³Ë §´³ñ»Ýáñá·áõÙ¦¬Ç, ³å³ §ì»ñ³Ýáñá·áõÙ¦¬Ç Ðñáí³ñï³Ï Û³Ûï³ñ³ñ»É¨¨(³ݽÇÙ³¹ / Æëɳѳï ü¿ñÙ³ÝÁ): ²Ûë Ññáí³ñï³ÏÝ»ñáí ÏÁ ݳ˳ï»ëáõ¿ñ ѳõ³ïùÇ ³½³ïáõÃÇõÝ, Çñ³õáõÝùÇ Ñ³õ³ë³ñáõÃÇõÝ, ³Ýѳï³Ï³Ý áõ ϳÉáõ³Í³ÛÇÝ ³å³ÑáíáõÃÇõÝ »õ ÏñÃ³Ï³Ý áÉáñïÝ»ñáõ Ù¿ç μ³ñ»÷áËáõÙÝ»ñáõ μ³ó³ñÓ³Ï Çñ³·áñÍáõÙ£
ØÏñïÇã ÊñÇÙ»³Ý ã¿ñ ѳÙá½áõ³Í áñ ݳ˳ï»ëáõ³Í μ³ñ»Ï³ñ·áõm
ÃÇõÝÝ»ñÁ ³é³Ýó Ëïñ³Ï³Ýáõû³Ý ÏÁ ÏÇñ³ñÏáõÇÝ£ àõÝ¿ñ áñáß í»ñ³å³Ñáõ¬ØßáÛ êáõÉÃ³Ý ê© Î³ñ³å»ï ì³ÝùÇÝ ï³×³éÇ ÙáõïùÁ
ÃÇõÝÝ»ñ áõ Ùï³Ñá·áõÃÇõÝÝ»ñ£ ²Ûë ÝÇõÃÇ ßáõñç Çñ ϳñÍÇùÝ»ñÁ áõ Ùï³Ñá·áõ¬ÃÇõÝÝ»ñÁ ѳõ³ù»ó §Ä³Ù³Ý³Ï »õ ÊáñÑáõñ¹ Æõñ¦ ³ÝáõÝ ·ÇñùÇÝ Ù¿ç£
1877¬Ç úëٳݻ³Ý γÛëñáõû³Ý »õ èáõëÇáÛ ÙÇç»õ å³ï»ñ³½ÙÁ
í»ñç³ó³õ ê³Ý êÿý³ÝáÛÇ ¥ºßÇÉ·¿ûÛ¤ ¹³ßݳ·ñáí£ Àëï ³Ûë ¹³ßݳ·ñÇÝ
²Ý³ïáÉáõÇ Ñ³Û»ñáõÝ åÇïÇ ïñáõ¿ñ ÆÝùݳáñáßÙ³Ý Æñ³õáõÝù, ë³Ï³ÛÝ Ç
Ýå³ëï ²ñ»õÙï»³Ý å»ïáõÃÇõÝÝ»ñáõ ߳ѻñáõÝ, ѳÛáó ³Ûë Çñ³õáõÝùÁ
ãïñáõ»ó³õ »õ ³é³ç³ñÏáõ»ó³õ 1878¬ÇÝ ä»éÉÇÝ Ç Ù¿ç í»Ñ³ÅáÕáí ÙÁ ·áõÙ³ñ»É »õ ³Ûë ¹³ßݳ·ÇñÁ í»ñ³ùÝÝ»É: äáÉëáÛ Ð³Ûáó ²½·³ÛÇÝ ÄáÕáíÇ áñáßáõÙáí, ä»éÉÇÝÇ í»Ñ³ÅáÕáíÇÝ §Ð³ÛÏ³Ï³Ý ¸³ï¦¬Á åÇïÇ Ý»ñϳ۳óÝ¿ñ ØÏñïÇã ÊñÇÙ»³ÝÇ ·É˳õáñáõû³Ùμ å³ïáõÇñ³ÏáõÃÇõÝ ÙÁ£
ê³Ý êÿý³ÝáÛÇ ¹³ßݳ·ñÇ 16¬ñ¹ Ûû¹áõ³ÍÁª §Ð³ÛÏ³Ï³Ý ¸³ï¦¬Á,
í»Ñ³ÅáÕáíÇ ûñ³Ï³ñ·ÇÝ åÇïÇ μ»ñáõ¿ñ£ ê³Ï³ÛÝ §Ð³ÛÏ³Ï³Ý ¸³ï¦¬Á
í»Ñ³ÅáÕáíÇ Ù¿ç áõÅ »õ ÃÇÏáõÝù ãáõÝ»ó³õ£ ì»Ñ³ÅáÕáíÇ Ù³ëݳÏÇó ѽûñ
å»ïáõÃÇõÝÝ»ñáõ ù³Õ³ù³Ï³Ý áõ ¹Çõ³Ý³·Çï³Ï³Ý ߳ѻñáõ μ»ñÙ³Ýμ
³Û¹ ÷áËáõ»ó³õ ÃÇõ 61¬Çª ³Ýáñáß áõ ѳÛáó ³ÝÝå³ëï Ûû¹áõ³ÍÇ ÙÁ£ гÛ
å³ïáõÇñ³ÏáõÃÇõÝÁ ¹³éݳó³Í áõ Ñdzëó÷áõ³Í, Ó»éÝáõݳÛÝ ¹áõñë »Ï³õ í»Ñ³ÅáÕáí¿Ý: ì»ñ³¹³ñÓÇÝ ÊñÇÙ»³Ý гÛñÇÏ, äáÉëáÛ Ø³Ûñ ºÏ»Õ»óõáÛÝ Ù¿ç, ³ñ¹ÇõÝùÇ Ù³ëÇÝ Ëûë»ó³õ ù³ñá½ ÙÁ, áñÁ å³ïÙ³Ï³Ý Ù»Í Ý߳ݳÏáõÃÇõÝ áõÝÇ »õ μáÉáñ ųٳݳÏÝ»ñáõ ѳٳñ ÏÁ ϳåáõÇ ÊñÇÙ»³ÝÇ ³ÝáõÝÇÝ Ñ»ï£
ÊñÇÙ»³ÝÇ ³Ýáõ³Ý Ñ»ï, ³Ýù³Ïï»ÉÇ Ï»ñåáí ÏÁ ϳåáõÇ Ý³»õ ÃáõÕÿ
ß»ñ»÷Ç å³ïÏ»ñÁ áõ ·³Õ³÷³ñ³ËûëáõÃÇõÝÁ£
Þ³ï óÝóÇã ¿ ÊñÇÙ»³ÝÇ ù³ñá½Á£ ²Ý ÏÁ å³ïÙ¿ í»Ñ³ÅáÕáíÁ Ñ»ï»õ»³É
Ó»õáí© §ä»éÉÇÝÇ ì»Ñ³ÅáÕáíÁ §Ê³ñÇë³ÛÇ Î³Ãë³Û¦¬Ç ÙÁ ÏÁ Ýٳݿñ,
Ù³ëݳÏÇó μáÉáñ »ñÏÇñÝ»ñáõ Ý»ñϳ۳óáõóÇãÝ»ñÁ áõÝ¿ÇÝ §ºðβ¾ Þºðºö¦ »õ »ñμ ß»ñ»÷Á ϳÃë³ÛÇ Ù¿ç ÏÁ ÙËñ׿ÇÝ Ï°ëï³Ý³ÛÇÝ Çñ»Ýó ÷³÷³ù³ó μ³ÅÇÝÝ»ñÁ, ÇëÏ Ù»Ýù ã°áõÝ¿ÇÝù »ñϳÃÇ³Û ß»ñ»÷, ³ÛÉ áõÝ¿ÇÝù §ÂàôÔ¾ Þºðºö ¦, ß»ñ»÷ ÙÁ áñ ϳÃë³ÛÇÝ Ù¿ç ѳɻó³õ¦£
ÊñÇÙ»³Ý гÛñÇÏ, Ð³Û ÅáÕáíáõñ¹ÇÝ ³åñ³Í å³ïÙáõÃÇõÝÁ áõ
Ûáõë³Ë³÷áõÃÇõÝÁ ÏÁ å³ïÙ¿ »ñϳÃÇ³Û ß»ñ»÷Ç »õ ÃáõÕÿ ß»ñ»÷Ç
ï³ñμ»ñáõû³Ý å³ïÙáõÃÇõÝáí£ ²Ý ÅáÕáíáõñ¹ÇÝ ÏÁ ÛÇß»óÝ¿ ÿ §´³ñáÛ³Ï³Ý ½¿Ýù»ñáõ ùáí ³Ù¿Ý Ñ³õ³ù³Ï³ÝáõÃÇõÝ å³ñïÇ áõÝ»Ý³É ÝÇõÃ³Ï³Ý áõÅ áõ ½ûñáõÃÇõÝ, ³Ù¿Ý ѳõ³ù³Ï³ÝáõÃÇõÝ å³ñïÇ ³å³õÇÝÇÉ ÙdzÛÝ Çñ ë»÷³Ï³Ý μ³½áõÏÇÝ áõ Ë»ÉùÇÝ, »õ áã ÿ° áõñÇßÝ»ñáõ ѳٳÏñ³ÝùÇÝ Ï³Ù ù³ç³É»ñáõû³Ý¦£
ØÏñïÇã ÊñÇÙ»³Ý ÷³ñ³Í ѳۻñÁ ѳٳËÙμ»Éáõ, ³ÝáÝó ÏñÃáõû³Ý
Ýå³ëï»Éáõ, ½³ÝáÝù ·áÛ³ï»õÙ³Ý å³Ûù³ñÇ ÙÕ»Éáõ ³é³ù»Éáõû³Ý ·áñÍÇÝ, ÏÁ í»ñ³¹³éÝ³Û ¹³ñÓ»³É ì³Ý »õ ÑáÝ ÏÁ ÑÇÙÝ¿ §ºÏñ³·áñͳϳÝ/ÐáÕ³Ùß³¬ÏáÛÃÇ Ð³Û ¶Çß»ñûÃÇÏ ì³ñųñ³Ý¦¬Á£
1883 Ãáõ³Ï³ÝÇÝ úëٳݻ³Ý γé³í³ñáõû³Ý ÏáÕÙ¿, Çñ ѳÛñ»Ý³¬
ëÇñ³Ï³Ý áõ ³½·³Ýáõ¿ñ ·áñÍáõÝ¿áõÃÇõÝ»ñáõÝ å³ï׳é³μ³Ýáõû³Ùμ, Çñ ØÏñïÇã ÊñÇÙ»³Ý 4 ²åñÇÉ 1820 ¬ 29 ÐáÏï»Ùμ»ñ 1907
Ý»ñϳÛáõÃÇõÝÁ íï³Ý·³õáñ ÏÁ ÝϳïáõÇ »õ Ï°³ùëáñáõÇ ºñáõë³Õ¿Ù, áõñ ÏÁ ÙÝ³Û ÙÇÝã»õ 1892 Ãáõ³Ï³ÝÁ:
1892¬Ç سÛÇëÇÝ ê.¾çÙdzÍÝÇ Ù¿ç, Çñ μ³ó³Ï³Ûáõû³Ý, Ï°ÁÝïñáõÇ
²Ù»Ý³ÛÝ Ð³Ûáó γÃáÕÇÏáë §ÊñÇÙ»³Ý гÛñÇϦ ³Ýáõ³Ý³ÏáãáõÙáí áõ ûÍáõÙÁ ÏþÁÉɳÛ1893¬Ç 26 ê»åï»Ùμ»ñÇÝ£
ì»Ñ³÷³é гÛñ³å»ïÇ ³é³çÇÝ ·áñÍÁ Ï°ÁÉÉ³Û Ùdzμ³Ý»É سÛñ ²ÃáéÁ,
½μ³ÕÇÉ Ñá·»õáñ ×»Ù³ñ³ÝÇ Ñá·ë»ñáí, μ³ñ»É³õ»É áõë³ÝáÕÝ»ñáõ áõ
¹³ë³ËûëÝ»ñáõ ëûóÇ³É³Ï³Ý íÇ׳ÏÁ£ Ðá·»õáñ ×»Ù³ñ³ÝÇ áõëÙ³Ý
ٳϳñ¹³ÏÁ μ³ñÓñ³óÝ»Éáõ Ýå³ï³Ï³õ ÏÁ Ññ³õÇñ¿ ³ñï³ë³ÑٳݿÝ
½³Ý³½³Ý Ù³ëݳ·¿ïÝ»ñ áõ ·ÇïݳϳÝÝ»ñ£ ¶¿áñ·»³Ý Ö»Ù³ñ³ÝÁ, áñ
ÑÇÙÝáõ³Í ¿ ¶¿õáñ· ¸. ٻͳ·áñÍ Î³ÃáÕÇÏáëÇ ÏáÕÙ¿, ÊñÇÙ»³ÝÇ
·³Ñ³Ï³Éáõû³Ý ßñç³ÝÇÝ Í³ÕÏ»ó³õ áõ μ³ñ·³õ³× ßñç³Ý ÙÁ ³åñ»ó³õ£
Àëï Çñ ųٳݳϳÏÇóÝ»ñáõ ·ñ³õáñ ïáõ»³ÉÝ»ñáõÝ, ÊñÇÙ»³Ý гÛñÇÏ
»Õ³Í ¿, ÇñÙ¿ ³é³çáõ³Û Ñá·»õáñ³Ï³ÝÝ»ñ¿Ý ³Ù»Ý¿Ý Ëáѻ٠áõ
³Ù»Ý³³½·³Ýáõ¿ñ, ·³Õ³÷³ñÇ áõ ³½³ïáõû³Ý ç³Ñ³ÏÇñ Ñá·»õáñ³Ï³Ý ÙÁ, ѳ۳óùÝ»ñáí Éáõë³õáñÇã áõ ·áñÍáõÝ¿áõû³Ùμ ÅáÕáíñ¹³Ýáõ¿ñ ³½·³ÛÇÝ ·áñÍÇã ÙÁ, ÇëÏ É»½áõáí ׳ñï³ñ áõ ½·³óáõÙÝ»ñáí ûÅïáõ³Í ËûëùÇ í³ñå»ï ÙÁ£
гÛñ»Ý³ë¿ñ í»Ñ³÷³éÁ, Çñ ¹Åáõ³ñÇÝ áõ ù³ñù³ñáï ׳ݳå³ñÑÇÝ
³é³çÝáñ¹áõ³Í ¿ñ, ³ÛÝ ³½·³Ýáõ¿ñ ·³Õ³÷³ñÝ»ñáí , áñáÝù ¿ÇÝ, ³½³ï»É ѳÛÁ μéݳïÇñáõÃÇõÝ¿Ý, гÛñ»ÝÇùÇ ßáõñç ѳõ³ù»É ë÷éáõ³Í ѳۻñÁ, ëï»ÕÍ»É ³ÛÝåÇëÇ å³ÛÙ³ÝÝ»ñ, áñ ѳÛÁ Çñ áëï³ÝÝ»ñ¿Ý ãÑ»é³Ý³Û, ³åñÇ Çñ ë»÷³Ï³Ý ÑáÕÇÝ íñ³Û, Ñ³Û ·»ÕçáõÏÁ ãѳñϳ¹ñáõÇ Çñ ëñμ³½³Ý ÑáÕÁ Éù»Éáõ áõ ûï³ñ ³÷»ñ »ñóÉáõ:
ÊñÇÙ»³Ý гÛñÇÏ ³ñáõ»ëïÁ áõ ·ÇïáõÃÇõÝÁ ëÇñáÕ áõ ·Ý³Ñ³ïáÕ
³ÝÓݳõáñáõÃÇõÝ ÙÁÝ ¿ñ£ ØÏñïÇã ÊñÇÙ»³Ý áã ÙdzÛÝ Ñ³ë³ñ³Ï³Ï³Ý,
ù³Õ³ù³Ï³Ý, ÏñóϳÝ, Ùß³ÏáõóÛÇÝ áõ ÏñûÝ³Ï³Ý ·áñÍÇã ÙÁÝ ¿ñ, ³ÛÉ Ý³»õ ×ßÙ³ñÇï Ùï³õáñ³Ï³Ý áõ ÑÙáõï ·ñáÕ ÙÁÝ ¿ñ£ ÊñÇÙ»³ÝÇ §¸ñ³ËïÇ ÀÝï³ÝÇù¦ ³ÝáõÝ ÷ÇÉÇëáμ³Û³Ï³Ý ·ÇñùÁ Ëñ³ï³Ï³Ý ÙÁÝ ¿ Ñ³Û »ñÇï³ë³ñ¹Ý»ñáõÝ Ñ³Ù³ñ, áõñ Ñ³Û ½áÛ·»ñáõ ÇÝãå¿°ë ÁÝï³ÝÇù ϳ½Ù»É áõ ÇÝãå¿°ë Çñ³ñáõ ÝϳïÙ³Ùμ í³ñáõ»Éáõ Ù³ëÇÝ ËáñÑáõñ¹Ý»ñ ÏÁ ïñáõÇ£
¸³ëïdzñ³Ïã³Ï³Ý Ù»Í ³ñÅ¿ù áõÝ»óáÕ §ä³åÇÏ »õ ÂáéÝÇϦ¬Á ËñÇÙ»³ÝÇ å³ï·³ÙÝ ¿, Ñ³Û ÅáÕáíáõñ¹ÇÝ, ³Ý ÏÁ ·ñ¿ Ñ»ï»õ»³ÉÁ© §²Ýóé³Ù å³ÑÇñ ѳÛñ»ÝÇ »ñÏñÇ ë¿ñÁ, ³Ýáñ ÑáÕÇ, çáõñÇ ÝϳïÙ³Ùμ, »ñμ»ù ãÇ Éù»ë ½³ÛÝ, ÇÝãù³¯Ý ³É å³ÛÙ³ÝÝ»ñÁ ëáõÕ ÁÉɳݦ:
гÛáó гÛñÇÏÁ 29 ÐáÏï»Ùμ»ñ 1907¬ÇÝ Ññ³Å»ßï Ï°³éÝ¿ Çñ ëÇñ»ó»³É
ÅáÕáíáõñ¹¿Ý, Ëáñ Í»ñáõû³Ý Ù¿ç, 87 ï³ñáõ, ³é³Ýó Ù³ëݳõáñ ÑÇõ³Ý¹áõûݿ
ÙÁ ï³é³å»Éáõ, ³ÛÉ å³ñ½³å¿ë ï³ñÇùÇ Í³Ýñáõû³Ý ï³Ï Ïù³Í, ÏÁ Ù³ñÇ ÙáÙÇ ÙÁ ÝÙ³Ý »õ ÏÁ óÕáõÇ Ø³Ûñ î³×³ñÇ ßáõùÇÝ Ù¿ç£
Æñ ßñç³ÝÇÝ, áñå¿ë »½³ÏÇ ³ÝÓݳõáñáõÃÇõÝ, ÊñÇÙ»³Ý гÛñÇÏ Ñ³Û
ÅáÕáíáõñ¹Ç ëñïÇÝ Ù¿ç Ï°³åñ¿ñ »õ Û³õ»ñÅ ³É åÇïÇ ³åñÇ áñå¿ë
·³Õ³÷³ñÇ ³½³ïáõû³Ý ç³Ñ³ÏÇñ£ ä³Ûͳé ÛÇß³ï³ÏÁ åÇïÇ ÙݳÛ
³ÝÙáé³Ý³ÉÇ£
ºÃ¿ ³Ûëûñ ç³Ý³Ýù ÛÇß»É, ÿ ÊñÇÙ»³Ý гÛñÇÏ¿ DZÝã ÏÁ ÙÝ³Û Ù»½Ç:
²Ù¿Ý μ³Ý¿ ³é³ç ÏÁ ÙݳÛ, ä»éÉÇÝÇ Ñdzëó÷áõÃÇõÝÁ, ºñϳÃÇ³Û áõ ÂáõÕÿ Þ»ñ»÷Ç å³ïÙáõÃÇõÝÁ, áñÁ Ñ³Û å³ïÙáõû³Ý Ù¿ç ³ñÓ³·ñáõ³Í ¿, Ñ³Û ÅáÕáíáõñ¹ÇÝ ·ñ³Ï³Ý³ßáõÝã, ÏñûݳßáõÝã, ˳ճճßáõÝã ³åñáõÙÝ»ñáõÝ »õ Û»Õ³÷á˳ßáõÝã ·³Õ³÷³ñ³Ëûëáõû³Ý áñå¿ë ËáñÑñ¹Ýß³ÝÁ:
ÊñÇÙ»³Ý гÛñÇÏ¿Ý Ù»½Ç ÏÁ ÙݳÛ, ݳ»õ áõñÇß ·³Õ³÷³ñ³ËûëáõÃÇõ¬
Ý»ñ »õë, áñáÝù »Ý ÊñÇÙ»³ÝÇ §ÜáõÇñáõÙÁ¦, §ÎáñáíÁ¦, §Î³ÙùÁ¦, §ê¿ñÇ àõÅÁ¦£
²ëáÝù, Áëï Çë, Ï»Ýë³Ï³Ý Ý߳ݳÏáõÃÇõÝ áõÝÇÝ Ù»ñ μáÉáñÇÝ Ñ³Ù³ñ£
ÊñÇÙ»³Ý гÛñÇÏ ³Û¹ ûñáõ³Û å³ÛÙ³ÝÝ»ñáõ Ù¿ç, áõë»ñáõÝ ß³ÉϳÍ
Ñ³Û ïå³·ñ³Ï³Ý ·áñÍÇùñ, ²Ý³ïáÉáõÛÇ É»éÝ»ñáõÝ íñ³Û¿Ý, ÑÝã»óÝ»Éáí Ø»ëñáå سßïáóÇ Ó³ÛÝÁ, Ù»ñ É»½áõÇ ÝñμáõÃÇõÝÁ áõ ·»Õ»óÏáõÃÇõÝñ, ÏÁ ßñç¿ñ ¹¿åÇ Ñ³Û³μÝ³Ï í³Ûñ»ñ, ÇÝãå¿ëÇÝ ì³Ý,Øáõß©©©£
ÊñÇÙ»³Ý гÛñÇÏÇ í»ñçÇÝ ·áñÍÁª §ä³åÇÏ »õ ÂáéÝÇϦ¬Á, Ù»½Ç Ùݳó³Í ¿
áñå¿ë Ïï³Ï, ß³ï ÇÙ³ëïáõÝ Ëñ³ï³Ï³Ý ÙÁ Ñ³Û ÅáÕáíáõñ¹Ç ѳٳñ£
²Ý Ù»½Ç ÏÁ Ûáñ¹áñ¿ áñ ëÇñ»Ýù Ù»ñ ѳÛñ»ÝÇ ÑáÕÁ, ѳõ³ï³ñÇÙ áõ ï¿ñ
ÙݳÝù ³Ýáñ, Ù»ñ ׳ÏïÇ ùñïÇÝùÁ ϳûóÝ»Ýù Ù»ñ ѳÛñ»ÝÇ ÑáÕÇÝ íñ³Û,
Ù߳ϻÝù áõ Ñ»ñÏ»Ýù ½³ÛÝ, Ó»éù¿ ãÇ Ñ³Ý»Ýù ³Û¹ ÑáÕÁ: ÊñÇÙ»³Ý Ï°Áë¿©
§äÇݹ μéÝ¿ ÑáÕÁ, ÙÇ° ÃáÕáõñ áñ áõñÇßÁ Û³÷ßï³Ï¿, Û»ïáÛ ß³ï ÏÁ ½Õç³ë,
³Ý·³Ù ÙÁ áñ ÑáÕÁ ÏáñëÝóÝ»ë, Ùáõñ³óÏ³Ý ÏÁ ¹³éݳ릣
²Ûëûñ, ³Ûë å³ï·³ÙÁ ³ñ¹¿Ý Ù»½ ÏÁ Ññ³õÇñ¿, ËáݳñÑ»Éáõ å³ñ½áõÏ,
μ³Ûó Çñ ÅáÕáíáõñ¹ÇÝ, Çñ ÑáÕÇÝ, Çñ ·ÇñÇÝ, Çñ É»½áõÇÝ, ѳÛñ»ÝÇùÇÝ ëÇñ³Ñ³ñ ϳÃáÕÇÏáë ÊñÇÙ»³Ý гÛñÇÏÇ ÛÇß³ï³ÏÇÝ ³éç»õ£ Ø»½ ÏÁ Ññ³õÇñ¿ ݳ»õ Ùï³Í»Éáõ, ÿ ³Ûëûñ, Ð³Û ÅáÕáíáõñ¹Á, ³ñ¹»ûù áñù³¯Ý Ïñó³Í ¿ ѳõ³ï³ñÇÙ ÙÝ³É ÊñÇÙ»³ÝÇ Ïï³ÏÇÝ£
гÛáó гÛñÇÏÇ ¹³Ùμ³ñ³ÝÁ ¹³ñÓ³Í ¿ áõËï³ï»ÕÇ£
Ú³ñ·³Ýù ³Ýáñ ËÝÏ»ÉÇ ÛÇß³ï³ÏÇÝ£
îûùÃ.ê³ñ·Çë ²ï³Ù ¶»ñÙ³Ýdz 27 ÐáÏï»Ù»ñ 2007 ú·ï³·áñÍáõ³Í ²Ï»ñ æ³Ñ³ÏÇñÝ»ñ¨º¹áõ³ñ¹ êÇÙù¿ß»³Ý ¬1973 гٳéûï ä³ïÙáõÃÇõÝ Ð³Û ¶ñ³Ï³Ýáõû³Ý¨ì»ñÅÇÝ î¿ûß¿Ù¿×Ç»³Ý¬ 1993 гõ³ù³ÍáÛ ²ñ»Ùï³Ñ³Û ¶ñáÕÝ»ñáõ¨ì»ñÅÇÝ î¿ûß¿Ù¿×dzݬ 1971 سñÙ³ñ³ úñ³Ã»ñè 2, 3 ,4 سÛÇë 2000
.
вÚðÆάÇÝ ï³å³Ý³ù³ñÁ
Yorumlar kapatıldı.