Vercihan Ziflioğlu
“Ermenistanlı usta yönetmen Hamo Bek-Nazarian’ın ‘Zare’si paylaşılamıyor. Film hem Ermenistan hemde Kürt Sineması’nın ilk filmi olarak kabul ediliyor. 1926 yapımı film film If Istanbul kapsamında izleyiciyle buluşacak, film gösterimine 85. yaşındaki Kürt sanatçı Tara Jaff arp’la eşlik edecek.”
VERCİHAN ZİFLİOĞLU
ISTANBUL – HURRIYET DAILY NEWS
Türkiye’nin ilk bağımsız film festivali If Istanbul Ermenistan ve Kürt Sinema tarihine ‘ilk film’ olarak imza atan “Zare” isimli filmi izleyicilerle buluşturuyor. Filmin yönetmeni Ermenistan’ın efsane yönetmeni Hamo Bek-Nazaryan. Film mekan olarak Ermenistan’daki Ezidi köylerinde geçiyor. Filmin yönetmeni ve çekildiği ülke Ermenistan olmasına karşın finansörü Kürt toplumu. Dolayısıyla 1926 yılında çekilen siyah-beyaz 35mm’lik sessiz film hem Ermenistan hemde Kürt Sinema tarihine mal ediliyor. Hurriyet Daily News and Economic Review’a filimle ilgili açıklamalarda bulunan Kürt Sineması’nın genç kuşak yönetmenlerinden “Kirase- Mirine: Hewiti /Ölüm Elbisesi Kumalık” belgeselinin yönetmeni Müjde Arslan “Zare” Kürt Sineması açısından bir ilk film dedi ve ekledi: “Bu filmden sonra 1991 yılına kadar Kürt Sineması’nda sessiz bir dönem var. Türk Sineamasında pekçok toplumsal gerçekçi Kürt yönetmenin filmlerinde Kürtler konu edilir ama ‘Kürt’ kelimesine vurgu yapılmaz. Kıyafetlerden, şiveden, hikayenin geçtiği yerlerden yola çıkarak Kürtleri anlatıyor diyebiliyoruz. Sinema toplumun aynasıdır sözü burada doğrulanıyor, çünkü Kürtler Kürtler ve ‘Kürt’ kelimesi toplumda olduğu gibi sinemada da yasaktı” Film 19 Şubat akşamı Saat: 19:30’da Beyoğlu’ndaki AFM Fitaş Salonu’nda izleyiciyle buluşacak. Sessiz aşk hikayesi “Zare” 85 yaşındaki Kürt sanatçı Tara Jaff’ın arp yorumu eşliğinde gösterilecek.
“Kadın ikinci sınıf”
Hamo Bek-Nazarian’ın Ermenistanlı bir yönetmen olması dolayısıyla filmin aidiyeti konusunda zaman zaman tartışmalar yaşandığını söyleyen Arslan şöyle devam etti: “Bu film tek örnek. Her ne kadar yönetmeni Ermeni kökenli olsa da Ezidi ve Kürt köylerinin yaşam tarzlarını gelenek ve göreneklerini anlatıyor.” Kendi hayatından yola çıkarak belgesele aktardığı “Kirase- Mirine: Hewiti /Ölüm Elbisesi Kumalık” filmiyle “Zare” filmi arasında paralellikler olduğunu söyleyen Arslan şöyle devam etti: “”Her iki filmde de kadın ikinci sınıf olarak karşımıza çıkar.”
“Zare” bir ilk film
Uluslararası ödüllerin sahibi olan Kürt Yönetmen Kazım Öz’de Arslan gibi “Zare” filmini Kürt Sinema tarihinde bir ilk sözleriyle tanımladı. Yönetmenin kimliği elbette ki önemlidir diyen Öz açıklamalarına şöyle devam etti: “Unutmayalım ki Aram Digran da Ermenidir fakat gelmiş geçmiş en büyük Kürt müzisyeni olarak kabul edilir çünkü Kürt sanatına ve kültürüne katkısı çok büyüktür.” Zare’den sonra doksanlı yıllara kadar Kürt Sineması’nda başka bir film çekilmediğini söyleyen Öz şöyle devam etti: “Bu durum Kürtler açısından, Kürt Sineması açısından büyük bir trajedi. Kürt kültürünün ve sanatının nasıl bir baskı altında olduğunun açık bir göstergesi.” Tüm yaşananlara karşın Kürt Sineması’nın son yıllarda ödüllü yönetmenleriyle adından söz ettirdiğini söyleyen Öz şöyle devam etti: “Yeni doğan bir Kürt sinemasından artık söz etmek mümkün.” Genç kuşak Kürt yönetmenlerin dünyanın farklı ülklelerinde ürettikleri filmlerden söz eden Öz şunları söyledi: “Çok dilli sinemalar üretiyoruz, hikayeler de bir o kadar renkli. Önümüzdeki yirmi yıl içerisinde Kürt Sineması beklenenden çok daha büyük bir atılım gerçekleştirecek.
Toplumsal değişim ve sinema
Öz’ün söylediklerine katıldığını söyleyen Arslan açıklamalarına şöyle devam etti: “Önemli sanat eserleri geçiş dönemlerinde yada büyük toplumsal değişim dönemlerinden sonra yaratıldı. Kürtler açısından da böyle bir milat söz konusu. Kürt toplumu ciddi bir tramva yaşadı bunun karşılığını mutlaka sinemada bulacak.” “Zare’nin If Istanbul kapsamında gösterilmesinden dolayı büyük mutluluk duyduğunu söyleyen Öz filmi daha önce izleme fırsatı olmadığını söyledi ve ekledi: “Bu film diğer izleyiciler için olduğu kadar benim için de çok özel bir gösterim olacak.”
KUTU KUTU KUTU
Hamo Bek-Nazaryan 1891 yılında Yerevan’da doğdu. 1917 Devrimi’nin hemen ardından Gürcistan’a yerleşti. 1925 yılında ilk filmi “Namus’u çekti, hemen arındansa Ermeni ve Kürt Sinema tarihinde paylaşılamayan “Zare” filmini. Çarlık Rusya hızla çökmekte ve 1917 Devrimi’nin sancıları yaşanmaktadır. Kürt kızı Zare ile çobanlık yaparak geçinen sevgilisi Seydo’nun aşkına tek engel köyün ağası Temur’dur. Temur Zare’yi kuma olarak almak ister…
NOT: Haberin orijinali İngilizce olup http://www.hurriyetdailynews.com/n.php?n=first-film-in-armenian-and-kurdish-history-8216zare8217-2011-02-16 linkinden okunabilir. Haberi çeviren arkadaşa teşekkür ederiz.
Yorumlar kapatıldı.