Etyen Mahçupyan
Son günlerde CHP’nin akla ziyan pozisyonlarından utanç duyan ‘laik’ elitimizin idrak etmesi gereken basit bir nokta var: CHP bu saçmalıkları mecburiyetten savunuyor, çünkü bu parti artık iyice anakronik bir vaka ve varlık nedenini meşrulaştırmak için resmi ideolojinin hurafeleri dışında sığınacak yeri yok. Dolayısıyla asıl sorun resmi söylemin bütünüyle bir tür hurafe haline gelmesinde… Ne var ki bugün yüzleri kızaran ‘laik’ elitin söz konusu çöküşte büyük payı var. Modernliği, içinde yaşadığımız toplumu ve günümüzü bu denli anlayamamak onlar sayesinde kronik bir hastalığa dönüştü.
Ama belki de artık kendimizi resmi safsatalardan kurtarma zamanı gelmiştir… Öncelikle anlamamız gereken, modernliği hep otoriter zihniyetin içinden okuduğumuz ve hiçbir zaman onun relativist ruhunu özümsemediğimiz. Modernlik Batıda geçmişin geleceği büyük ölçüde belirlediği ve anlamlandırdığı bir süreç olarak yaşandı. Geleceğe yatırım üzerine kurulu çekirdek aile nosyonu, yarın için bugünü feda etmeye hazır nesiller üretirken; bu hayalin ortaklaşa yaşanması da ‘toplum’un psikolojik harcını oluşturdu. Böylece çeşitli yerelliklere ve inançlara mensup insanların, ulus-devlet oluşma sürecinde yaşanan hırpalanmalardan sonra bile bir tür ‘birliktelik’ ve ‘ortaklık’ fikrine gelmeleri mümkün oldu. Dolayısıyla kritik nokta tarihsel süreç içinde eşitlik bağlamında bir araya gelemeyen insan gruplarını ‘gelecekte’ eşitleyecek güvenilir sistemlerin oturtulmasıydı.
Türkiye Cumhuriyeti modernliğin meşruiyeti için gereken bu önkoşulu bir türlü kavrayamadı… Yönetim gücü ‘seçilmiş’ bir azınlığın elinde toplanmakla kalmayıp, bu azınlık kurumsal ve ideolojik koruma altına alındı. Yönetenlerle yönetilenler ayrı birer ‘cemaat’ olarak kimlikleşirken, kamusal alan da yönetenlerin belirlediği bir yaşam ve söylem biçimine tahsis edildi. Diğer bir deyişle Türkiye Cumhuriyeti hiçbir zaman gerçek halkı veri alan ve o halkı modernlik etrafında bütünleştiren bir toplum tasavvuruna sahip olamadı. Aksine yönetenlerin bir tür cemaat olmasına paralel olarak, ülkede cemaatçilik körüklenirken; devleti sahiplenenler toplumsal talep ve değişimleri kendi cemaatsal alanlarının daralması olarak algılayarak engellediler…
Günümüzün post modern küresel dünyası, Cumhuriyet’in bu aksayan yönünü daha da belirgin kılıyor. Çünkü dünyamız cemaatçiliği ‘yeniden doğan’ ve modernlik içinde yer talep eden etnik ve dinsel kimlikler üzerinden yaşatıyor. Dolayısıyla bugüne dek o kimlikleri layıkıyla entegre edemeyen, bir ‘toplum’ üretemeyen, kendisini cemaatçiliğe mahkum eden Türkiye şimdi o kimlikler dünyasının tuzağına düşmüş durumda. Diğer taraftan cemaatlerinin dışına çıkan bireyleri de bir ‘toplum’ beklememekte… Bu nedenle Türkiye Cumhuriyeti’nin ‘bireyleri’ de hızla küreselleşip bu topraklardan manen ve maddeten kopuyorlar. Siyasal cemaatleşme ile kaotik bireyselleşmenin arasında sıkışan Cumhuriyet ise giderek çözülüyor… Toplumsal meseleleri çözemiyor, halkın dilini anlamıyor, toplumdan korkuyor ve aynı basmakalıp içi boşalmış jargonun içinde devekuşu misali gün geçiriyor.
CHP’nin davranış kalıpları bu durumun basit bir uzantısı… Böylesine bir arka plan önünde, onu ideolojik olarak sahiplenen bir parti ne yapsın, ne söylesin? CHP bitiyor çünkü bitmekte olan bir dönemin hem sembolü hem de katalizörü… Oysa toplumun her cemaati içinde büyükçe bir bölüm modernliği hazmetme açısından devleti geçmiş, kendisini aşan bir ‘toplum’ hayalini yadırgamayacak noktaya gelmiş durumda. Cumhuriyet bu haliyle biter, tarihsel bir parantez kapanırken, Anadolu halkı yeniden cumhurlaşmanın sancıları içinde. Onun için CHP’ye fazla yüklenmemek lazım… O artık bir nostalji…
Yorumlar kapatıldı.