Ermeni soykırımı iddialarını çürütecek 1915 tehcirinin İkinci Şube’deki kayıtları 90 yıl sonra sessizce açıldı.
——————————————————————————–
Osmanlı Arşivleri Genel Müdürlüğü, Ermeni tehciri sırasında tutulan Emniyet-i Umumiye Müdüriyeti İkinci Şube kayıtlarını 90 yıl sonra araştırmacılara açtı. Tehcirin günlüğü niteliğindeki yazışma kayıtları Osmanlı’nın soykırım yapmadığını belgeliyor. Ermeniler ve bazı batılı devletler, Türkiye’yi söz konusu evrakları açmamak, dolayısıyla da sözde soykırımı gizlemekle suçluyordu. Aksiyon, henüz kamuoyuna yansımayan kayıtları inceledi.
Bu yazışmalar Dâhiliye Nezareti’ne (İçişleri Bakanlığı) bağlı Emniyet-i Umumiye Müdüriyeti (Emniyet Genel Müdürlüğü) İkinci Şube’since yapılıyordu. Gün yüzüne çıkarılan kayıtlar iki katalogda toplandı. Birincisi 1914-1916 yılları arasındaki 5 bin 940 evrakı kapsıyor. İkinci katalog ise 1914-1921 yıllarına ait 9 bin 193 belgeyi içeriyor.
İkinci Şube’nin görevleri arasında Ermeni ve Kürt meselesi, Protestan muhacirlerinin durumu, Ermeni aileleri, Ermeni tehciri sırasında yaşananlar, Kürt aşiretlerin kontrol altında tutulması gibi konular bulunuyor. Kataloglar tehcirle ilgili tüm belgeleri gözler önüne seriyor: Ermenilerin seyahat talepleri, firar eden veya şüpheli görülenleri hakkında tahkikat. İkinci Şube kayıtlarında dikkat çeken başlıklardan birisi de muhacirlerin durumu. Soykırım yapmak yerine tehcir ettiği Ermenilerin geçiminin nasıl karşılanacağı bile bu yazışmalarda ortaya çıkıyor. Ayrıca Ruslarla işbirliği yapan Ermenilerin yanı sıra Ermeni müesseselerinin ve ruhbanlarının faaliyetlerinin takip edildiği anlaşılıyor. Amerika ve Avrupa’daki Ermenilerin durumları da takip edilmiş.
İşte İkinci Şube kayıtlarından bazı örnekler:
Gönderilen tahsisat-ı mesturenin (örtülü ödenek) Ermeni komitacılarından fakir olanlarının nezarette bulundukları müddetçe iaşesine sarf olunduğundan Halep vilayetine 10 bin kuruşluk yeni havale yapılması.
Eşinin Adana’da asker olduğu ve geçim sıkıntısı çektiği beyan olunan Üsküdar Fıstıkağacı’ndaki ailesinin yanına gitmek isteyen Ermeni kadın hakkında gerekenin yapılması.
Diş tabibi Daroid Cerrahpiyan’ın babasıyla birlikte asayişin sağlanacağı zamana kadar İzmit’e gidişine izin verilmesi.
Düşman tarafına kaçmasına rağmen durumu şüpheli görülen Eczacı Leon Efendi’nin mallarına haciz konulamayacağının anlaşıldığından durumun adliyeye bildirilmesi.
İstanbul’dan Halep’e sevk edilen Mihran Darıcıyan’ın suçsuz bulunduğu anlaşıldığından ailesiyle İstanbul’a dönüşüne izin verilmesi.
Baytar mektebine kayıt yapmak için Dersaadete gitmek isteyen Ermeni Gülehman oğlu Oseb’e izin verilmesi.
Ruslarla hareket eden yerli Ermenilerin Şıtak’ta Müslüman ahaliyi çoluk çocuk demeden camilere doldurup yaktıkları. Bitlis’te Ermeni çetelerle Kazakların 2 bin Müslüman’ı boğazlamaları.
Vertabet Komidas’ın tedavi için Viyana’ya gitmesine izin verilmesi.
Bolulu Madam Maryam’ın arazisinin hasılatını almak üzere Bolu’ya dönmesine müsaade edilmesi.
Nakliye masraflarını tedarikten mahrum ailelerin seferberlik tahsisatından harcama yapılarak sevklerinin yapılmasının uygun görüldüğü.
Ermeni Patrikliğince vekâleten Edirne, Ankara, Bilecik, İzmit ve Bursa civarına tayin olunan kişilere kolaylıklar gösterilmesi.
Trabzon’da daha önce yargılanıp idama mahkum edilen ve cezaları henüz infaz edilmeyen yedi Ermeni askerin idamlarının uygun görülmediği ve hakkında daha yumuşak ve adilane muamele yapılması.
Ermeni ihtilalcı Armen Pasdırmacıyan’ın Ermenilerin Kafkasya’daki faaliyetleri ve Amerika’da toplanan paraların Ermeni gönüllülere verilmesine dair Bükreş’ten gelen rapor.
Sofya’daki Banyobaşı Cami Şerifi tamirinde çalışmak üzere gönderilmiş olan Parsih veled-i Kerabet Cezarlıyan Usta, sıvacı Meydesku Onikos ile Yani veled-i Peneyot’un gidişlerine müsaade.
Mühtedi ya da gayri mühtedi kadın ve erkek bütün Ermenilerin izin almaksızın bir yerden başka bir yere gitmesinin yasak olduğu.
Tehcir olan ahaliden askerliğini yapmayanların sicilli-nüfus kayıtları yapılarak askerlik şubelerine teslimleri.
Öldürülmüş bulunan bir Ermeni kadının defnedilerek failleri hakkında tahkikat yapılaması.
Yorumlar kapatıldı.