Fransız sigorta devi Axa’nın soykırım iddiasıyla Ermenilere 17 milyon dolar tazminat ödemeye karar vermesi gözleri şirketin Türkiye’deki ortağı Oyak’a çevirdi.
Dünyanın önde gelen haber ajanslarından Reuters’ın Los Angeles bürosunun geçtiği haber, tazminattan daha önemli bir hususa dikkat çekiyor. California’da açılan mahkeme sonuçlanmadan Axa tazminat teklifinde bulunurken davacıların avukatı Mark Geragos, varılan uzlaşmayı, “Türkiye ve ABD’nin soykırımı resmen tanıması yolunda atılan adımların temel parçası.” diye yorumluyor. Soykırımı resmen tanıyan Fransa’nın bir sigorta şirketinin söz konusu hamlesi Türkiye’yi yeni emrivakilerle karşı karşıya getirebilir. Bunu anlamak için derin tahlillere ihtiyaç yok. Ne diyor avukat Geragos? İşte dün Zaman’ın manşetten verdiği haberde geçen cümleler: “Daha önce New York Life sigorta şirketi de uzlaşmaya vardı. Axa ile de anlaşma yapıldı. Bunlarla yalnızca Ermeni soykırımından kaynaklanan kayıpların mali telafisinin sağlanmasını hedeflemiyoruz.” Ermeni lobisinin en etkin olduğu ülkelerden ABD’de yaşanan bu gelişme Türkiye’de şimdilik yankı bulmadı. Şu ana dek ne Dışişleri Bakanlığı ne de ilgili kurumlardan herhangi bir açıklama var. Derin bir sessizlik hakim. Muhteva ayrımı yapmadan içinde ‘soykırım’ kelimesi geçen haberleri manşetlerden düşürmeyen gazetelerin Reuters’tan gelen bu haberi görmezden gelmesi de ilginç. Acaba, 6 yıldır Axa ile yarı yarıya ortak sigorta poliçesi düzenleyen Oyak’ın varlığı bu sessizlikte belirleyici oluyor mu? Erdemir için 4 Ekim’de yapılan özelleştirme ihalesinde en yüksek teklifi Oyak verince de benzer bir tablo ortaya çıkmıştı. ‘Erdemir satılamaz’ diyen sendikalar o gün bugündür protesto mitingi yapmıyor! Bununla da yetinmeyen bazı sendika başkanları, “Oyak aldığı için çok mutluyuz.” mesajları veriyor. Kişilerin kendilerini özgürce ifade edebildiği internetteki tepkilerde ise önemli ipuçları var. Eleştirilerin adresi, Axa’nın ortağı Oyak. İnternethaber sitesindeki yorumlardan sadece biri: “Hadi bakalım, herkesi Axa Oyak’ı boykota davet ediyorum. Yeter artık bu ülkeyi sömürüp sonra da kötülemesinler. Oyak da inşallah en kısa sürede hatadan vazgeçip ayrılır.” Oyak, ortaklığın devam edip etmeyeceğine dair nasıl bir karar verecek, bunu zaman gösterecek. Ancak kamuoyunun bir açıklama, hatta bir özür beklediği ortada.
Hatırlanacağı gibi Şampiyonlar Ligi’nin İstanbul’daki finalinde dağıtılan tanıtım broşüründe Türkiye’yi karalayan pek çok ifadenin yer aldığı ortaya çıkmıştı. Kitapçığa sadece sponsor olmalarına rağmen hatalarını kabul ettiklerini belirten Mastercard yönetimi, ‘Türkiye’den özür diliyoruz’ açıklaması ile geri adım atmıştı. Mastercard, demokratik tepkiye aynı üslupla cevap verdi. Aynı şekilde internette ya da gazetelerde Oyak’a Axa, Erdemir özelleştirmesi ve diğer konularda yöneltilen eleştiriler de hafife alınmamalı. Katılımcı demokrasinin serbest piyasa ekonomisinde boy atıp serpildiği unutulmamalı. Azınlıkta kalıyor gibi görünse de toplumun bakışını yansıtan tespitlere karşı Oyak’ın açıklama yapması bekleniyor. Son bir not da Amerika’daki dava hakkında. Axa niçin 1915’teki zorunlu göçte (tehcir) hayatını kaybedenlerin yakınları tarafından mahkemeye verildi? Fransız şirket aynı yıllarda Osmanlı sınırları içinde Nordstern adıyla faaliyet gösteriyor ve hayat sigortası poliçeleri düzenliyordu. Bu poliçelerden dolduran ve tehcir sırasında hayatını kaybeden Ermenilerin varisleri şimdi Axa’dan tazminat istiyor. Şirket aleyhine açtıkları dava dosyalarında kendilerini soykırım mağduru olarak gösteriyorlar.
15.10.2005
TURHAN BOZKURT
Yorumlar kapatıldı.