“Yahudiler bütün milletlerin gizli düşmanıdır. Ruslar, Çinliler, Acemler, Yunanlılar tarihi düşmanlarımızdır. Bulgarlar, Almanlar, İtalyanlar, İngilizler, Fransızlar, Araplar, Sırplar, Hırvatlar, İspanyollar, Portekizliler, Rumenler yeni düşmanlarımızdır”
AYŞE HÜR
MHP Genel Başkanı Dr. Bahçeli’nin Türkiye’nin farklı renklerde, kokularda ve boylarda çiçeklerden oluşan bir çiçek bahçesi, Türklüğün de sadece vatandaşlık bağı olduğu yolundaki gayet makul tezi, gayet anlaşılır nedenlerle, ülkücü hareket içinde ciddi tartışmalar yarattı. Radikal kanattan Ümit Özdağ’a göre bu sözler ve MHP Genel Başkan Başdanışmanı Gürcan Dağdaş’ın aylık bir dergide yayınlanan “Genom Projesi, Milliyetçilik ve Vatandaşlık” başlıklı makalesi, Türk milliyetçiliği ideolojisini kökten değiştirme teşebbüsü idi, dahası milliyetçi hareket için bir yüzkarasıydı. Makaleye konu olan proje, National Geographic Derneği ve IBM tarafından desteklenen İnsan Genom Projesi (HUGO) çerçevesinde, 13 Nisan’da başlatılan gen taraması çalışması idi. İddialara göre, çalışmalar sonunda Anadolu’da Türk dili ve kültürünün yayılmasına rağmen, Selçuklu ile Orta Asya’dan gelen Türk geninin Anadolu’da fazla yayılmadığının ortaya çıkacağını düşündüğünü söyleyen proje yöneticisi Dr. Wells “Türkiye çok heterojen. Kendinizi Türk sayabilirsiniz. Ama kökleriniz başka yere uzanabilir” diyor, MHP yönetimi de bu görüşlere itiraz etmek yerine, bunu yeni milliyetçilik anlayışına dayanak yapmaya çalışıyordu.
Irkçı kanadın parlak ismi Ümit Özdağ, “Dr. Bahçeli’nin dediği gibi Kürtlerle sadece 1000 seneden beri mi birlikte yaşıyoruz? Türkiye farklı çiçeklerden (mozaiklerden) oluşan bir bahçe mi? Ve Avrasya’ya 4000 sene hükmetmiş Türk milletine sadece hukuki bir belge ile mi mensup olunuyor?” diye öfke içinde sorarken, Nazan Maksudyan adlı genç bir akademisyenin “Türklüğü Ölçmek: Bilimkurgusal Antropoloji ve Türk Milliyetçiliğinin Irkçı Çehresi 1925-1939” adlı bir kitabı da liberal sol çevrelerde epey tepki yarattı. Söz konusu dönemde 22 sayı yayımlanmış Türk Antropoloji Mecmuası’nın ayrıntılı bir analizini yapan Maksudyan’ın tezi, ırkçılığın Türk milliyetçiliğine sonradan dahil olmuş, onu bozunduran bir sapma ya da istisna olmadığı yolunda idi. Yazara göre Cumhuriyet’in kuruluşundan sonra, milli kültürel kimliğin ayırdına varan hakim ideoloji, ihtiyaç duyulan etnik mitleri, hatıraları, değer ve sembolleri Orta Asya’dan gelen köklere, Oğuz Kağan’a kadar uzanan bir soya ve Türk dilinin eskiliğine dayanarak tedarik etmeye çalıştı. Böylelikle Cumhuriyet’in farklı halkları arasında saf Türk kanına sahip soylar lehine ırkçı bir ayrım yapıldı. Bu tez hakkında yorum yapmadan bir parantez açmak istiyorum. Kitapla ilgili eleştiri yazılarını okuduğum Ayhan Aktar ve Umut Özkırımlı’nın kullandıkları dil ve üslup pek çok açıdan Pierre Bourdieu’nun tanımladığı türden bir “sembolik şiddet” içeriyordu. Sanki akadimyanın erkek üyeleri, tabiri caizse, destursuz bağa girmeye kalkışan genç ve kadın akademisyene haddini bildiriyorlardı. Dahası yazarın soyadı, derinlerde bir çeşit Türk istisnacılığı da olabilir mi sorusunu sorduruyor. Hani “eğer Kemalist ideoloji hakkında bir şey söylenmesi gerekirse, bunu biz söyleriz” demeye getirmek gibi. (Sözü edilen yazılar için: 15 Temmuz ve 5 Ağustos 2005 tarihli Radikal Kitap ekleri) Parantezi kapatıp konuya dönelim.
Yağmur oğlum!
1930’ların Türkiye’sinde yaşananların Maksudyan’ın iddia ettiği gibi yapısal bir duruma mı işaret ettiği, yoksa uluslararası koşulların rüzgarı ile, Recep Peker tipi aşırıların empoze etmeye çalıştığı bir anomali mi olduğu konusu gerçekten üzerinde durmaya değer sorular. Bazıları Kemalizm’in Faşizm, Nazizm veya Stalinizm gibi sert çekirdekli bir teoriye sahip olmadığı, daha çok ampirist-pragmatist olduğu için popülist demagojiye ve kitlesel eylemlere yönelmediğini, sonuç olarak rejimi faşist olarak nitelemenin nüansları kaçırmak olduğunu ileri sürüyor. Bazıları rejimin faşist değil Bonapartist eğilimler taşıdığını söylerken, kimi araştırmacılar da o yıllarda parti ile devletin kaynaştığı bir modelin arayışı içinde olmanın geçici faşizan eğilimlerin kaynağı olduğunu iddia ediyor. Aslında 1929 Büyük Buhranı’nda liberalizmin çökmesi, demokrasi geleneği güçlü olmayan bütün Avrupa devletlerinde faşist rejimlerin ve diktatörlüklerin doğmasına neden olmuştu. Bu eğilimler bir anlamda 1980 sonrasının neo-liberal rüzgarın tüm dünyayı etkilemesine benzetilebilir. Türkiye’de epey sert esen faşizan rüzgarın, Almanların savaşı kaybedeceğinin ortaya çıktığı 1944’te nasıl söndüğünü Turancılar Davası’ndan anımsıyoruz. Yine de son yıllarda yaşananlar, ırkçı-Türkçü hareketin ideoloğu Nihal Atsız’ın 1941’de yazdığı “Yağmur Oğlum! Bugün tam birbuçuk yaşındasın. Vasiyetnameyi bitirdim, kapatıyorum. Sana bir resmimi yadigar olarak bırakıyorum. Öğütlerimi iyi tut, iyi bir Türk ol. Komünizm bize düşman bir meslektir. Bunu iyi belle. Yahudiler bütün milletlerin gizli düşmanıdır. Ruslar, Çinliler, Acemler, Yunanlılar tarihi düşmanlarımızdır. Bulgarlar, Almanlar, İtalyanlar, İngilizler, Fransızlar, Araplar, Sırplar, Hırvatlar, İspanyollar, Portekizliler, Rumenler yeni düşmanlarımızdır. Japonlar, Afganlılar ve Amerikalılar yarınki düşmanlarımızdır. Ermeniler, Kürtler, Çerkezler, Abazalar, Boşnaklar, Arnavutlar, Pomaklar, Lazlar, Lezgiler, Gürcüler, Çeçenler içerideki düşmanlarımızdır. Bu kadar çok düşmanla çarpışmak için iyi hazırlanmalı. Tanrı yardımcın olsun!” şeklindeki sembolik vasiyetin boşa gitmediğini düşündüren pek çok olay yaşıyoruz.
İyisi olmaz
Bu konuda en yeni ipucu, Milliyet gazetesinin Türk Sosyal Bilimler Derneği çatısı altında, AB desteğiyle yürüttüğü bir çalışmayla ortaya çıktı. Çalışmada, Türkiye’yi temsilen 12 ilde, 4 bin 545 lise son sınıf öğrencisine farklı gruplara karşı önyargıları, Türkiye’nin en önemli sorunu olarak gördükleri konular ve bu sorunların çözümlerinde güvendikleri kurumlarla ilgili sorular yöneltmiş. Ankette etnik, dinsel, siyasal, cinsel, ulusal ve sınıfsal olarak farklı 24 gruptan oluşan bir listeye yer verilmiş ve liselilerden her grup ile ile ilgili olarak “1- İyisi olmaz, 2- Bazıları iyidir, 3- Çoğu iyidir, 4- Kötüsü olmaz” seçeneklerinden birisini işaretlemesi istemiş.
Anketin bulgularına göre, liselilerin büyük çoğunluğu sadece Müslümanlar ve Türklere karşı olumlu yargılar taşıyor. Araplar, siyahlar, ülkücüler, Avrupalılar, zenginler, Aleviler ve Almanlar’ın ortalama değerleri “bazıları iyidir” seçeneğinin üstünde çıkarken, dinsizler (yüzde 50,8), Ermeniler (46,5) ve Yahudiler (37,6) skalanın “iyisi olmaz” ucunda yer alıyor. Bunları eşcinseller, komünistler, hayat kadınları ve Çingeneler izliyor. İmam hatipli öğrencilerin en büyük alerjisi yüzde 60,8 ile dinsizlere karşı iken, bunu eşcinseller, hayat kadınları, komünistler, Yahudiler ve Ermeniler takip ediyor. Meslek liseliler ve düz liseliler, en çok Çingenelere karşı önyargılı görünüyorlar, buna karşılık Yahudilere ve Ermenilere karşı olumsuz duyguları ortalamanın altında. Müslümanlık dairesi içinde olan Araplara karşı önyargılı olanların oranı genelde yüzde 12,5 iken Kürtlere karşı önyargı, yüzde 29,4 civarında. Kürtlere antipati duyanlar düz liselilerde yüzde 32’ye, meslek liselilerde yüzde 35’e kadar çıkıyor. 12 Eylül deneyimini de gözönüne alarak, gençler arasındaki bu yabancı düşmanlığının farklı dinamiklerin sonucu olduğunu söylemek mümkün ama, bence ırkçılığın Türk milliyetçiliğindeki yerini daha iyi irdelemek gerekiyor.
Bu iç karartıcı yazıyı Aksiyon’un 209. sayısında Hakan Aydın’ın haberinde yer alan şu traji-komik anekdotla noktalayalım: Yıl 1935’dir. Atatürk, Türk tarih kuramının temelini oluşturan ‘Türk Kavminin Ana Hatları’ isimli kitabın ayakları yere basmayan bazı bölümlerinin yeniden hazırlanmasını emreder. Osmanlı mimarisi bölümü Sedat Hakkı Eldem’e havale edilir. Atatürk’ün başkanlığında Dolmabahçe Sarayı’nda toplanan Türk Tarih Kurumu Heyeti huzurunda, Eldem’in Mimar Sinan’ın büyük bir dahi olmakla beraber Osmanlı kültürü içerisinde eserlerini ortaya koyduğunu söylemesi TTK Asbaşkanı Prof. Dr. Afet İnan’ı rahatsız eder. (O sıralar Sokollu ve Mimar Sinan gibi kişilerin Rum ya da Ermeni olduğuna dair dedikodular epey yaygındır.) İnan, Mimar Sinan hakkında etraflı bir çalışmanın yapılmasını ister. Etraflı çalışmadan kastedilen, ırk konusunda en güvenilir ölçü olduğu kabul edilen kafatasının ölçülmesidir. 1 Ağustos 1935’te Mimar Sinan’ın Süleymaniye’deki mezarı açılır. Heyette yer alan Şevket Aziz Kansu, Sinan’ın kafatasının 89-90 ölçülerinde, yani Hiper-Brakisefal olduğunu rapor eder. Çıkan sonuç memnuniyetle karşılanır. Yani Mimar Sinan Ermeni veya Rum değildir, Türk’tür! Kafatası Antropoloji Müzesi’nde muhafaza edilmek üzere alıkonulur ve mezar kapatılır. Peki Sinan’ın kafatası şimdi nerededir? Daha önce de belirtildiği gibi Antropoloji Müzesi’ne kaldırılmıştır. Peki Antropoloji Müzesi nerededir? Böyle bir müze hiç olmamıştır ki…
Yorumlar kapatıldı.