Türkleri katliam yapmakla suçlayan ve yalanlarıyla dünya kamuoyunu kandırmaya çalışan Ermenilerin, 1. Dünya Savaşı’nda Türk esirlere insanlık dışı uygulamalar yaptığı, çoğunu yakarak öldürdükleri bildirildi.
Atatürk Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Cemil Kutlu, Ermenilerin bölgede Türklere yaptıkları katliamlar dışında Türk esirlerine bile korkunç işkenceler yaptıklarını, bu durumun yabancıların tepkisine neden olduğunu anlattı.
1. Dünya Savaşı’nda bölgede Ruslar tarafından esir alınan Türk askerlerinin trenlerle cephe gerisine sevk edildiğini anlatan Kutlu, Rusya’ya sevk edilen savunmasız Türk esirlerin Ermeni muhafızlar tarafından öldürülerek trenlerden atıldığının tarihi kaynaklarda yer aldığına dikkati çekti.
RUS KIZILHAÇ CEMİYETİ BAŞKANIN TELGRAFI
Türk esirlere yapılan bu uygulamanın Bakü İslam Cemiyet-i Hayriyyesi’nin girişimleri ile Rusya Kızılhaç Cemiyeti Başkanı Prens Oldenburg’un konu ile bilgilendirildiğini kaydeden Kutlu, şöyle devam etti:
”Prensin müdahalesi ile Ermenilerin Türk esirlerinin muhafızlıklarından uzaklaştırılmaları sağlanmıştı. Prensin, Kafkasya Genel Valisi Kont Vorontsov Daşkov’a bu konuda çektiği telgrafta (Bu gibi haksızlıkların büyük Rusya İmparatorluğu’na yakışmadığını ve bu hallerin Rus ordularının yüzlerini kızartacağını bilmeniz lazımdır. İnsaniyet namına hemen Kafkas cephelerine emir vererek, Türk esirlerinin ve umumiyetle elimizdeki Türklerin yakınlarında ve muhafızlığında tek bir Ermeni asker bulunmamasını temin etmenizi rica ederim) ifadeleri yer aldı.”
KARANTİNA MERKEZİNDE YAPILANLAR
Savaş sırasında Türk esirler için Kars’ın 40 kilometre uzağındaki Satılmış Gedik adlı köyde karantina merkezi kurulduğunu ifade eden Kutlu, 1916 yılının şubat ayına kadar bu merkezin Alman asıllı bir Rus doktorun gözetiminde olduğunu ve olayların rutin şekilde gerçekleştiğini belirterek, ”Ancak Rus doktorun yerine getirilen bir Ermeni doktor zamanında hastanedeki hasta ve yaralı askerler tamamen ihmal edilmiştir. Öyle ki 1916 yılının temmuz ve ağustos aylarında bu karantina merkezinde günde 25-30 Türk askerinin ölüsü çıktığı tarihi kaynaklarda yer almaktadır” diye konuştu.
ÖLÜM YERİ
Türk esirlerinin ”Maktel-Ölüm Yeri” dedikleri hastanelerden birisinin de Tiflis Hastanesi olduğunu belirten Kutlu, bu hastaneye 7 Ocak 1915’te yaralı olarak götürülen Yüzbaşı Abdullah Bey’i ameliyat eden Ermeni doktorlar Beradof ve Sarkis tarafından ayağının kesilmek istendiğini fakat Türk esir tabiplerinin muhalefeti ile bunun engellendiğini söyledi.
Daha önce 3. Ordu’da doktorluk yapan Sarkis’in kışkırtmalarıyla Beradof tarafından Türk subay ve erlere büyük zulümler yapıldığını kaydeden Kutlu, şöyle devam etti:
”Ermenilerin Türk esirlerine yaptıkları zulümler iskan edildikleri sahalarda da artarak devam etmiştir. Özellikle Ermenilerle meskun bölgelerdeki kamplarda bulunan Türk esirlerinin barınma, iaşe ve sağlık şartları onların imhasına yönelik hamiyet arz etmiş ve çoğu zaman da toplu imha edilmişlerdir.”
RUS YÜZBAŞI’NIN RAPORU
Kafkasya’daki esir kamplarını 1918 kışında Danimarka Kızılhaç’ı adına ziyaret eden Dr. Caostenskiold’un heyetine görevli olarak katılan Rus Yüzbaşı Cologriof’un raporunda Türk esirlere yapılanları en iyi şekilde yansıttığını kaydeden Kutlu, raporda şu ifadelerin yer aldığını belirtti:
”Kafkasya’da bulunan Türk esirlerinin durumunu, halkın çoğu Ermeni olan ve Ermeni olmayan yerlere göre ikiye ayırmak gerekir. Ermenilerin oturdukları bölgelerdeki Türk esirlerinin durumu onların imhasına yönelik şartlar taşımaktadır. Ermeni askerleri sırf şahsi zevkleri için Türk esirlerini öldürüyorlar. Çoğu kere kitlesel işkence uyguluyorlar. Cesetler bile hakarete uğruyor…” Yine aynı heyette yer alan Albay İvanof’un ise 5 Mayıs 1918 tarihli raporunda ”Osmanlı esirleri Ermenilerden çok korkuyorlardı. Çünkü Kars ve Gümrü’de Ermenilerin Osmanlı esirleri öldürdükleri tahakkuk etmiştir” ifadesinin yer aldığını anlatan Kutlu, 1918 baharında Sarıkamış yolunda çalıştırılan 500 Türk’ün Ermeniler tarafından toplu olarak katledilmesinin insanlık adına utanç verici olduğunu söyledi.
BİR ERMENİNİN AĞZINDAN
Kutlu, bir Ermeni subayının 2 bin Türk esirin katledilmesiyle ilgili şu ifadelerinin bulunduğunu kaydetti:
”Türklerin Aleksandropol’a yaklaşmaları üzerine biz de Karakilise’ye çekilip oradaki ana kuvvetlerimize katıldık. Bu çekilişimizde Ruslar tarafından harpte esir edilmiş ve Rusların harbi bırakması üzerine de bizim elimizde kalan 3 bin kadar harp esiri Türk askerini de beraberimizde götürdük. Karakilise’ye çekiliş sırasında 2 bin tanesi merhametsizce öldürüldü. Gösterilen vahşet beni hasta etmiş, fakat yapılanlara itiraz etme imkanı bulamamıştım. Bazıları yine nispeten acı çektirilmeden vurulup öldürüldüler. Çoğu ise yakılarak öldürüldü…
Esirlerden bin kadarı da öldürülmeyip muhafaza edildi. Bunun sebebi de Avrupa’da bizim Ruslardan büyük sayıda esirin devraldığımızın bilinmesi ve ileride bu esirlerin hesabının bizden sorulacağı endişesi idi.”
Yorumlar kapatıldı.