1915’te Ermenilerin işgal ettikten sonra yakıp yıktığı eski Van kenti günyüzüne çıkıyor. Eski Van, ‘Tuşba Sanat Kenti’ projesiyle yeniden kurularak turizme kazandırılacak.
RUSLARIN 1915 yılında işgal etmesinin ardından Ermeni çetelerin yakıp yıktığı Van Kalesi arkasında bulunan eski Van kenti, Valilik tarafından hazırlanan ‘Tuşba Sanat Kenti’ projesiyle yeniden canlılığa kavuşturulacak. Van İl Kültür ve Turizm Müdürü İzzet Kütükoğlu, projenin bakanlığa sunulduğunu ve onay beklediklerini belirterek, tüm hazırlıkların tamamlandığını söyledi.
TOPRAK ALTINDA
Projenin Van’ın tarihi açısından büyük önem taşıdığını vurgulayan Kütükoğlu, ‘Rus ve Ermeni işgaliyle 1915 yılında yakılıp yıkılan Eski Van şehrinde tüm kültürümüz ve tarihi mekanlarımız toprak altında yatıyor’ dedi. Kütükoğlu’nun verdiği bilgiye göre işgal yıllarında İç Anadolu, Güneydoğu ve Batı illerine göç etmek zorunda kalan Vanlılar, işgal sonrası kente döndüklerinde her yerin yakılıp yıkıldığını görünce, bugünkü kenti kurdu.
TÜRKİYE’DE TEK
Kültür Müdürü İzzet Kütükoğlu, ‘Şimdiki Van, Cumhuriyet dönemi sonrası kurulmuştur. Bu durum Türkiye’nin hiçbir yerinde yoktur. Proje kapsamında eski Van şehrinde bulunan çarşı, pazar, cadde ve sokaklar, işyerleri, camiler, kiliseler, evler ortaya çıkarılacak. Daha sonra da turizmin hizmetine sunulacak’ diye konuştu.
5 KİŞİLİK EKİP
Mimar, sanat tarihçi, arkeolog ve restorasyon uzmanından oluşan 5 kişilik bir ekibin hazırladığı projeye, Alman Araştırmacı Walter Bachman’ın fotoğrafları ışık tutacak. Projenin ön hazırlık çalışmalarında bulunan Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Bölümü Öğretim Üyesi Yard. Doç. Dr. Mehmet Top, Bachman’ın 1903’te çektiği fotoğraflarının temel kaynakları olduğunu söyledi.
PROJELER HAZIR
Yard. Doç. Dr. Top, proje kapsamında öncelikle sur duvarlarının rölöve projelerini hazırlamaya başladıklarını belirterek, ‘Sonraki aşamalarda kazı ve temizlik çalışmasına başlayacağız. Surların aslına uygun onarımı için projeler de hazırlandı. Projemizde Osmanlı arşivleri, Alman, İngiliz ve Fransız seyyahların fotoğraflarından yararlanacağız. Haritaların çıkarılması için de uydu fotoğraflarını kullanacağız’ dedi.
İşte kanıt fotoğraflar
ERMENİLERİN 1915’teki işgalinden önce Alman araştırmacı Walter Bachman’ın 1903’te çektiği fotoğraflarda, sur duvarları, cami, kilise, yüzlerce ev, resmi kurumlar, caddeler, sokaklar ve iş yerleri açıkça görülüyor. Ermeni çetelerinin işgalinin ardından 1920’li yıllarda çekilen fotoğraflar ise kentin harabeye çevrildiğini kanıtlıyor. 90 bin metrekarelik alana sahip eski Van’da yaşayan yaklaşık 13 bin Müslümanın bir kısmı Ermeni çeteleri tarafından öldürüldü, sağ kalanlar da yıkılan kenti terk etmek zorunda kaldı.
Diaspora saygısız cevabı yineledi
BAŞBAKAN Tayyip Erdoğan’ın sözde soykırım konusunu ele almak üzere Ermenistan’a yazdığı ‘ortak komisyon kuralım’ mektubuna verilen ‘Utanmaz Türkiye ayağa kalkıyor’ yanıtının bir benzeri de Fransa’da yaşayan Ermenilerden geldi.
‘MASKARALIK’
Fransa’daki Ermeni Davası Savunma Komitesi Başkanı Harout Mardirosyan, yaptığı yazılı açıklamada, ‘Bu teklif bir maskaralıktır, açıklık görüntüsü altında soykırımın reddini ortaya koyan oyalama girişimidir. Avrupalı liderleri, Türkiye’nin kurduğu bu tuzağa düşmemeye çağırıyoruz, çünkü Ermeni soykırımı tartışma götürmezdir ve gerçekliği de tartışılmazdır’ ifadesini kullandı.
‘İNKARCILIK’
Ermeni Sosyalist Partisi Başkanı Murad Papazyan da ‘Tarihçiler, uluslararası arşivler temelinde yapacakları çalışmayı zaten yaptılar. BM ve Avrupa Parlamentosu’nun yanı sıra aralarında Fransa’nın da bulunduğu 20 kadar ülke Ermeni soykırımını tanıdı. Gerçek ortaya çıktı. Sonuçları tartışmaya açmak inkarcı bir girişime benzer’ ifadesine yer verdi.
Yorumlar kapatıldı.