Devlet Arşivleri Genel Müdürü Doç. Dr. Yusuf Sarınay, ‘Soykırım anıtında heykeli bulunan Komidas, soykırımda değil, Paris’te öldü’ dedi. Ermeni Patrikhanesi yanıtladı: Ermenilerin böyle bir iddiası yok
RADİKAL – İSTANBUL – Osmanlı arşivlerinde Ermeni iddialarıyla ilgili olarak incelenmeyi bekleyen 1 milyondan fazla belge olduğunu söyleyen Devlet Arşivleri Genel Müdürü Doç. Dr. Yusuf Sarınay, “Erivan da kendi arşivlerini açsın” dedi. “Tarihin objektif bir şekilde aydınlanması içen gelin işbirliği yapalım” diyen Sarınay dikkati, Paris’teki soykırım anıtında heykeli bulunan Komidas’a çekti.
Sarınay, “Fransa’daki Ermeni diasporası tarafından soykırımda öldü denilen Komidas aslında Fransa’da öldü” dedi. Ancak bu iddiaya Ermeni Patrikhanesi’nden ilginç bir yanıt geldi: ‘Ermenilerin Komidas’ın soykırımda öldüğü yolunda bir iddiası yok ki!”
Fiili isyan ve Ermenilerin Rus ordusuyla işbirliğine karşı siyasi ve askeri geçici tedbirler alındığını söyleyen Devlet Arşivleri Genel Müdürü Yusuf Sarınay, Ermeni iddialarıyla ilgili şöyle konuştu:
BELGELERİMİZ AÇIK: Bu iddialara karşı Osmanlı arşivinde 1 milyonun üzerinde belge var. Türkiye’nin bugüne kadar iddialara karşı dostane bir yaklaşımla hep suskun kalmasının suçluluktan kaynaklandığı düşünüldü. 2001 yılında mevzuatı Avrupa standartlarına getirip otomasyon sistemine geçerek bilim önündeki bürokratik engelleri kaldırdık. Yabancı bir araştırmacı Türkiye’ye geldiği gün belgeleri inceleyebilir. Ama yabancı araştırmacılar belgeleri incelemeye yanaşmadı. Bu belgeler arasında, Sadaret Evrakı, Zaptiye Nezareti, İradeler Tasnifi, Yıldız Sarayı Evrakı, Meclisi Vükela Mazbataları, Şûrayı Devlet, Dahiliye Nezareti, Hariciye Nezareti kayıtları var.
DÖNENLERİN SAYISI 644 BİN 500 KİŞİ: Sevk tamamen Osmanlı kenti olan Musul, Halep, Şam’a yapılmış. 1914 yılında yapılan nüfus sayımında 1 milyon 161 bin Ermeni nüfus var. Bunun 400 bini Rus işgali altındaki topraklarda yaşamakta. 450 bin-750 bin arası Ermeni techire tabi tutuldu. Geri kalan nüfusun hepsini Osmanlı katletse bile bu Ermenilerin iddia ettiği gibi 1 milyon rakamının yalan olduğunu ortaya koyar. Halkından kelle başı vergi alan Osmanlı’nın Ermeni nüfusunu az gösterdiğini ileri sürmek de mantığa aykırı. Birinci Dünya Savaşı sonrası Anadolu’ya geri dönen Ermeni sayısı Patrikhane verilerine göre 644 bin 500 kişi. İşte bu rakamlarla aslında soykırım iddiaları çürümekte. Biz tam rakam çıkartamadık. Araştırmacıların incelemesini bekliyoruz”
SIRA ERİVAN’DA: Arşivleritüm araştırmacılara açtık. Erivan da arşivlerini açsın. Tarihin objektif bir şekilde aydınlanması için gelin işbirliği yapalım.
KOMİDAS’A NE OLDU?: 24 Nisan 1915 yılında İstanbul’da 235 Ermeni komite liderleri tutuklanmış. Bunlar çeşitli cezaevlerine gönderilmiştir. Hiçbiri ölüme mahkûm edilmemiş ve de sürgüne uğramamış. Fransa’da soykırımda öldüğü öne sürülen ve soykırım adına heykeli dikilen Vartabet Komidas’ın soykırımda ölmediği ortaya çıktı. Ermeni sanatçı Komidas tutuklanan komiteci liderleri arasında bulunuyor.
14 gün Çankırı Cezaevi’nde tutuklu kaldıktan sonra serbest kalarak İstanbul’a gönderiliyor. Komidas buradan kendi isteğiyle Paris’e gidiyor ve orada ölüyor.
‘Evet, Paris’e yollandı’
Öte yandan Ermeni Patrikhanesi Sözcüsü avukat Luis Bakar, Ermenilerin Komidas’ın soykırımda öldüğü yönünde iddialarının olmadığını belirterek, şöyle dedi: “Komidas, tehcirde Suriye’ye sürülmüştü. Bu sırada bunalıma girerek, delirdi. Daha sona Halide Edip Adıvar ve kimi edebiyatçı ve yazarların yardımıyla tedavisi için Paris’e gönderildi ve burada da yaşamını yitirdi.”
Yorumlar kapatıldı.