Türkiye Ermenileri Patriği 2. Mesrob, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’a halen T.B.M.M. gündeminde bulunan Vakıflar Yasa Tasarısı hakkında bir mektup gönderdi.
Devlet Bakanı Mehmet Ali Şahin, Vakıflar Genel Müdürü Yusuf Beyazıt ve TBMM İnsan Hakları Komisyonu Başkanı Mehmet Elkatmış’a da benzer mektuplar gönderen Patrik Mesrob, Ermeni cemaati hukukçuları tarafından hazırlanan görüş ve önerileri de mektubuna ekledi.
********************
29 Kasım 2004
Sayın Recep Tayyip ERDOĞAN
T.C. Başbakanı
Ankara
Sayın Başbakanımız:
Yakında çıkarılacağı söylenen Vakıflar Yasası’na ilişkin yasa tasarısından internet siteleri yoluyla haberdar olduk.
Oysa hükümetimizle daha önce yaptığımız temaslarda, cemaatimizi ilgilendiren sorunlara çözüm aranırken bizimde görüşlerimize başvurulmanın faydalı olacağı ortak kanaatine varılmıştı. Maalesef bu birlikte çalışma önerimiz bir kez daha göz ardı edilmiş ve yasa tasarısı görüşlerimizi alınmadan kamu oyuna sunulmuştur.
Tasarının bu şekilde yasalaşmasının vakıflarımız içinde bulunduğu sorunlarına bir çözüm getirmeyeceği gibi, aksine, yeni sorunlar yaratma tehlikesi getireceğini düşünen cemaatimiz, hukukçularının hazırladığı, tasarı hakkındaki görüşlerini içeren ekteki raporu Devletimizin bazı birimleri ile kamuoyuna ve basına açıklamış ve göndermiş durumdadır.
Tasarının yasalaşması sürecinde, raporda yazılı cemaatimizin hassasiyetlerinin ve görüşlerinin göz önünde tutulacağına ve bu doğrultuda düzenlemelerin yapılmasının sağlanacağına inanmak istiyorum.
Başarılı çalışmalarınızın devamı için dua ederim.
Derin saygılarımla,
MESROB II
Türkiye Ermenileri Patriği
********************************************
VAKIFLAR KANUN TASARISI İLE İLGİLİ CEMAAT VAKIFLARI BAKIMINDAN ÖZELLİK ARZEDEN HÜKÜMLERE DAİR GÖRÜŞLERİMİZ VE DEĞİŞİKLİK VE EK MADDE ÖNERİLERİMİZ
Vakıflar Yasa tasarısı incelenmiş ve cemaat vakıfları bakımından daha önceki uygulamalardaki aksaklıklar dikkatte alınarak bunlara çözüm getirmek maksadıyla bu tasarının maddelerinde yapılması gerekli değişiklikler ve ek maddeler aşağıda belirtilmiştir.
Bu çalışmada, ilgili madde hükümleri ele alınmış ve gerekçelendirilerek sunulmuştur. (Bu çalışmanın başlığı ile ilgili olmayan maddeler yazı dışı bırakılmıştır )
Madde: 3 TANIMLAR
12. Paragraf:
Tasarı Metni: Vakıf yönetimi: Vakfiye veya vakıf senedine göre vakfı yönetmeğe ve temsile yetkili kişi veya organı.
Değişiklik gerekçesi: Bu paragrafta cemaat vakıflarının yönetimine dair bir açıklık olmadığı için paragrafın aşağıdaki şekilde değiştirilmesinin uygun olacağını düşünmekteyiz.
Değişik metin:
Vakıf yönetimi: Vakfiye veya vakıf senedine ve bu kanuna göre vakfı yönetmeğe ve temsile yetkili kişi veya organı .
Ayrıca; Kanımızca 3. maddeye aşağıdaki gibi bir tanımın da eklenmesi gerekir.
Ek metin:
Ferman : Cemaat vakıflarının öncelikle kuruluşlarına izin veren yazılı padişah emri ve/ya da emir metinleri, iradeleri, tevcih beratları.
Madde: 6 YÖNETİM VE TEMSİL
3. Paragraf:
Tasarı Metni: Cemaat ve esnafa mahsus vakıfların yöneticileri kendilerince seçilir .
Değişiklik Gerekçesi: Bu paragrafta seçimin ne şekilde yapılacağına dair bir açıklama olmadığından , keza bugüne kadar cemaat vakıfları seçimleri
İçişler Bakanlığının denetiminde yapılıp seçilen kişilere
seçildiklerine dair belge Valilikçe verildiğinden, bu uygulama cemaat vakıfları ile diğer vakıflar arasında ayrımcılık yaratmıştır. Bu
ayrımcılığın ortadan kaldırılması için fıkranın aşağıdaki şekilde
değiştirilmesinin uygun olacağını düşünmekteyiz.
Değişiklik Metni:
Esnafa mahsus vakıfların yöneticileri kendilerince seçilir.
Fermanla kurulmuş olup vakfiyesi bulunmayan cemaat vakıflarının yöneticileri de kendilerince seçilir.
Vakfiyesi olan cemaat vakıfları ise vakfiyelerindeki şartlara uygun şekilde yönetilir.
Cemaat vakıflarına yönetici seçimi kurumun denetiminde ve kendi teamüllerine uygun olarak Meclis tarafından belirlenecek usullere göre yapılır.
Yöneticilerin seçildiğine dair belge Kurum tarafından düzenlenir.
5. paragraf:
Bu kanununun yürürlüğe girmesinden önce mazbut vakıflar arasına alınan vakıflar ile on yıl süreyle yönetici atanamayan veya yönetim organı oluşturulamayan vakıflar meclis kararıyla kurumca yönetilir ve temsil edilir. Bu vakıflara bir daha yönetici seçimi ve ataması yapılamaz.
İlgililerin vakfiye şartlarına göre intifa hakları saklıdır.
Ek madde gerekçesi: Cemaat vakıflarının Okul, kilise, yetimhane, hastane,
ayazma, mezarlıktan ibaret hayri kuruluşları yönetmek gibi belirli
işlevleri olduğundan, Kurumun bu kuruluşları tasarıdaki madde hükmüyle amacına uygun bir şekilde yönetmesi maddeten mümkün değildir.
Bu nedenlerle 5. fıkraya aşağıdaki cümlenin eklenmesi gerekir .
Ek Cümle :
Ancak cemaat vakıfları her ne sebepler olursa olsun Kurumca yönetilemez ve temsil edilemezler.
Madde: 9
Tasarı metni :
Vakıf yöneticilerinin sorumlulukları ve görevden alınması (Bu maddede yöneticilerin sorumluluk ve görevden alınmaları (a) ile (g) bentleri arasında düzenlenmiştir. Madde şöyle devam etmektedir.) Vakıf yönetimi; denetim makamının,Meclisin, ilgililerinde görüşünü aldıktan sonra vereceği karara dayalı başvurusu üzerine, vakfın yerleşim yeri Asliye Mahkemesince görevinden alınabilir.Telafisi imkansız sonouçlar doğuracak hallerde ise, dava sonuçlanıncaya kadar Meclis kararı üzerine kurumca geçici olarak görevden uzaklaştırılabilir.Bu durumdu yeni yönetim oluşuncaya kadar, Vakıf Meclis tarafından tayin edilecek 3 kişilik kayyum heyetince yönetilir.
Değişiklik Gerekçesi: Genel olarak bu maddede düzenlenen azil hallerinde azlin yöneticilerin şahsına veya organın tümüne yönelik olup olmadığı anlaşılamamaktadır. “Cezaların şahsiliği“ ilkesine göre sadece kusurlu olan yöneticinin azledilmesi gerekirken yönetim organının tamamının azli cihetine gidilmesi yasa ve hukuka aykırı bir düzenlemedir
Kanun bu haliyle her zaman, mahkeme kararı alınmadan cemaat vakıflarının kayyım heyetine teslim edilmesi tehlikesini taşımaktadır. Cemaat vakıflarının amaç, yönetimi ve yönetici seçimlerindeki özellikler dikkate alınarak tasarı maddesindeki kayyım atanması uygulanmasından cemaat vakıflarının ayrık tutulması gerekli ve zorunludur.Bu maddeye cemaat vakıfları bakımından istisna hükmü ilave edilmelidir.
Değişiklik metni :
Ancak bu hallerde dahi cemaat vakıflarına kurumca kayyım atanmaz. Azledilen ya da görevden istifa eden cemaat vakfı yöneticisinin ya da yönetim organının yerini alacak yönetici ya da yönetim organının seçimi, mahkemenin azil kararı ya da görevden istifa ile birlikte yine cemaat vakfınca işbu Kanun Madde 6 uyarınca gerçekleştirilir ve lüzumu halinde cemaat vakfı, yönetim organının yedek üyelerini vakfın yönetimini muvakkaten deruhte etmekle görevlendirebilir.
Madde: 11
Tasarı metni 3. fıkra :
Haklı sebepler var ise cemaat esnaf ve yeni vakıflara kuruluşta özgülenen mal ve hakların daha yararlı olanlarıyla değiştirilmesine veya paraya çevrilmesine vakfın yönetim organı veya denetim makamının başvurusu üzerine diğerinin yazılı görüşü alınmak suretiyle mahkemece izin verilir.
Değişiklik Gerekçesi : Bu fıkra mülkiyet hakkının dokunulmazlığı ilkesine
aykırıdır. Mal ilgili vakfa özgülenmiştir. Denetim makamının malı daha
yararlı olanlarla değiştirilmesine veya parayla çevrilmesini talep etmeğe hakkı yoktur. Bu sebeple fıkranın aşağıdaki şekilde düzenlenmesi gerekir.
Değişiklik metni :
Haklı sebepler var ise cemaat, esnaf ve yeni vakıflara kuruluşta özgülenen mal ve hakların daha yararlı olanlarıyla değiştirilmesine veya paraya çevrilmesine vakfın yönetim organının başvurusu üzerine denetim organının
yazılı görüşü alınmak suretiyle mahkemece izin verilir.
Madde: 12 Hayrat Taşınmazlar
Tasarı metni
Kuruma, kurumca yönetilenler ile mazbut, mülhak veya cemaat vakıflarına ait olup tahsis edildikleri amaca göre kanunlara veya kamu düzerine aykırı olan veya işe yaramaz hale gelen kısmen veya tamamen hayrat olarak kullanılması mümkün olmayan hayrat taşınmazlar, meclis kararıyla aynı veya en yakın başka bir hayrata tahsis veya akara devredebilirler.
Değişiklik Gerekçesi: Tasarı metnindeki kamu düzenine aykırılık ibaresi
son derece muğlaktır. Ayrıca bu madde Meclise hayrat taşınmazların işe yaramaz hale gelmiş olması konusunda kriteri olmayan bir yetki vermektedir.
Bu madde uygulaması ile Örneğin ; bazı dini hayrat binaların başka bir
dine mensup vakıfların hayratı haline getirilmesi mümkün kılmaktadır. Bu
nedenlerle maddedeki “cemaat“ ibaresinin madde metninden çıkartılması
gerekir.
Madde: 14 Amaç ve şartların değiştirilmesi
Tasarı Metni:
Mazbut,mülhak ve cemaat vakıflarının vakfiyelerindeki şartların yerine getirilmesinde fiilen ve hukuken imkan kalmaması ya da ihtiyaç duyulması halinde vakıf yönetiminin teklifi üzerine bu şartları değiştirmeğe, güncelleştirmeğe ve yükümlülükleri kaldırmağa meclis yetkilidir.
Değişiklik Gerekçesi: Cemaat vakıflarının vakfiyeleri bulunmadığından
şartların değiştirilmesine,güncelleştirilmesine ve yükümlülüklerinin kaldırılmasına gerek yoktur.
Bu nedenle ;
14 madde hükmünden “cemaat“ ibaresinin çıkartılması gerekir.
Ek Madde Gerekçesi: Ancak ,cemaat vakıflarının belirli işlevleri olduğundan ;Örneğin okul,kilise, yetimhane, hastane, mezarlık gibi kuruluşları yönettiklerinden,bu işlevlerini yerine getiremeyecek durumda kalan cemaat vakfı yönetiminin kendi belirleyeceği ve aynı cemaate ait bir diğer vakıfla birleşebilmesi mümkün kılınmalıdır.
Bu durumda birleşmek isteyen vakıfların her iki vakfın adının da kullanılması suretiyle birleştirilmesine Meclisce karar verilmesini öngören farklı başlık altında bir madde hükmünün yasa tasarısına eklenmesi gerekir.
Ek madde :
Cemaat vakıflarının birleştirilmesi
İşlevini fiilen yerine getiremeyecek hale gelen bir cemaat vakfının , aynı cemaate ait bir diğer vakıfla birleştirilmesine , o vakfın yöneticilerinin teklifi üzerine Meclis yetkilidir.
Madde: 15 Tahsis
Tasarı metni :
Fonksiyonunu yitirmemiş hayrat taşınmazlar, Meclis kararıyla ticari amaçla kullanılmamak, vakfiyesinde belirlenen amaçlara uygun hizmetlerde kullanılmak kurumun denetiminde aslına uygun onarım ve restorasyonu yapılmak ve güvenlik tedbirleri alınmak şartıyla kamu kurum ve kuruluşlarına vakıf ve derneklere bedelli veya bedelsiz olarak belli süre ile tahsis edilebilirler.
Vakfiye amaçları doğrultusunda kullanılması uygun olmayan, tahsisi uygun görülmeyen veya tahsis talebinde bulunmayanlar ise kiraya verilebilir.
Ek cümle gerekçesi: Tasarının 12 maddesiyle ilgili söz konusu yaptığımız sakıncalar bu madde için de geçeridir.
Bu nedenle 15.maddenin başına (cemaat vakıfları müstesna olmak üzere) cümlesinin eklenmesi gerekir.
Ek madde gerekçesi : Cemaat vakıflarının amaç ve niteliklerindeki
farklılıklar dikkate alınarak tasarıdaki 12 ve 15.maddelerin bu
vakıflara uygulama alanı bulunmamaktadır.
Bu durumda hayrat taşınmazlar ve tahsis konusunda bu vakıfların
uygulamada karşılaştıkları sorunlarının en aza indirilmesi için yine bu
vakıflara özgü yeni bir maddenin tasarıda yer alması şiddetle
gereklidir.
Bu tasarıya aşağıdaki madde hükmünün eklenmesi gerekir.
Ek madde :
Cemaat vakıflarına ait olup vakıf yönetimince işe yaramaz hale geldikleri , kısmen veya tamamen hayrat olarak kullanılmalarına imkan olmadığı saptanan hayrat taşınmazlar, başvuruları halinde Meclis kararıyla aynı cemaate ait başka bir vakfa tahsis edilebilirler. Yukarıda anılan durumda bulunan hayrat taşınmazlardan, yönetimce hayrat olarak kullanılmalarında
yarar olmadığı saptananlar , yine başvuru üzerine Meclis kararıyla aynı
vakfın akarına dönüştürülebilir veya aynı cemaate ait başka bir vakfa akar
olarak tahsis edilebilirler.
Madde : 44 Meclisin Oluşumu
Tasarı metni :
Meclis Kurumun en üst seviyedeki karar organıdır. Meclis : Başkan, üç başkan yardımcısı ve 1. hukuk müşaviri olmak üzere beş, başbakanlıkça atanacak beş, yeni vakıflarca seçilecek üç, mülhak ve cemaat vakıflarınca seçilecek birer üye olmak üzere toplam on beş üyeden oluşur.
Meclisin çalışmaların ilişkin usul ve esaslar ile seçimle gelecek üyelerin nitelikleri ve seçim şekli yönetmelikle düzenlenir.
Düzenleme istem gerekçesi: Görüldüğü gibi atamayla görevlendirilen meclis üye sayısı seçimle göreve gelecek üye sayısının iki katıdır. Bu sayı, alınacak kararlarda atama yoluyla göreve getirilen üyelerin mutlak
hakimiyetini sağlamaya matuftur. Oysa ki yeni vakıfların sayısı bugün
dörtbinbeşyüzü aşkın olduğundan temsil oranının daha yüksek olması gerekir.
Diğer yandan Türkiye’deki tüm cemaatlerin toplanıp aralarında bir ortak
temsilci seçmeleri olanaksızdır. Çünkü her bir cemaatin vakıfları ile ilgili beklentileri ve sorunları ve çözüm yolları farklılık arz etmektedir. Bu nedenle her cemaat topluluğunun (Rum, Ermeni, Musevi vs.)
kendi vakıflarını temsilen meclise ayrı ayrı birer üye göndermesi daha
yerinde ve isabetli olacaktır.
Bu mülahazalarla yukarıdaki maddenin yeniden düzenlenmesi gerekir.
Madde: 45 Meclisin Görevleri Şunlardır :
Tasarı Metni :
a) Mazbut, mülhak cemaat ve esnafa mahsus vakıfların vakfiyelerindeki şartların değiştirilmesine ve güncelleşmesine karar vermek .
Değişiklik gerekçesi: Cemaat vakıflarının vakfiyeleri bulunmadığından
şartlarının değiştirilmesi ve güncelleştirilmesi söz konusu olamaz. Bu nedenle bu fıkra metninden “ cemaat “ sözcüğünün çıkartılmamı gerekir.
e) Mülhak vakıflara yönetici ve yardımcısını tayin etmek ; Mülhak, cemaat, yeni vakıfların meclise seçecekleri üyelerin belirlenmesiyle ilgili usul ve esasları tespit etmek.
Değişiklik ve ek bent gerekçesi: Tasarının 44. maddesinin son fıkrası
ile 45. maddenin ( e ) bendi çelişmektedir. 44. maddenin son fıkrası seçimle görev başına gelecek üyelerin nitelikleri ve seçim şeklinin yönetmelikle düzenlenmesini öngörmektedir. Henüz meclis üyeleri
seçilmediğinden mülhak, cemaat ve yeni vakıfların meclise seçilecek
üyelerin belirlenmesi ile ilgili usul ve esasların Meclis tarafından
tespit edilmesi olanak dışıdır. Bu nedenle 45.maddenin ( e ) bendinin
ikinci cümlesinin metinden çıkartılması gerekir.
Bunun dışında meclis görevleri arasına yukarıda ilave edilmesi talep
ettiğimiz yeni maddeye uygun olarak aşağıdaki bendin ilave edilmesi
gerekir.
Ek bent :
Cemaat vakıflarının birleştirilmesine karar vermek
Madde: 46 Meclis Üyelerinin nitelikleri, atanmaları görev süresi ve
yemin
Değişiklik Gerekçesi: Tasarı metninde seçimle göreve geleceklerin
tahsil durumu belirtilmemiştir. Bu kişilerin de atamayla gelenler gibi
“ yüksek öğrenim sahibi” olmaları husususun metne eklenmesi gerekir.
Fıkra 2
Atama yoluyla gelen üyeler bu görevleri süresince devlet memuru sayılırlar.
Değişiklik gerekçesi : Görüldüğü üzere seçilenler, tasarının bu fıkrasına
göre devlet memuru addedilmemektedirler. Oysa ki tasarının 49 maddesinin ikinci fıkrasına göre tüm meclis üyeleri meclis çalışmalarıyla ilgili görevleri nedeniyle işledikleri suçlar ve kendilerine işlenen suçlar
bakımından devlet memuru sayılmaktadırlar. Diğer yandan atanmış ve
seçilmişler arasında ayırım yapılması görev ve sorumlulukta eşitlik
ilkesine aykırılık teşkil etmektedir.
Bu nedenle “ tüm meclis üyelerinin görevleri süresince devlet memuru
sayılır” şeklinde tasarıda değişiklik yapılması gerekmektedir.
Madde: 48 Meclisin toplantı şekli ve karar nisabı
Tasarı metni :
Meclis başkanının çağrısı üzerine haftada en az bir kere iştirak etmesi
gereken üyenin salt çoğunluğu ile toplanır ve kararlar üye sayısının salt
çoğunluğu ile alınır.
Meclis üyeleri çekimser oy kullanamaz. Meclis üyeleri oy ve kararlarından sorumludurlar. Seçimle gelen üyeler temsil ettikleri vakıflarla ilgili toplantılara katılırlar.
Değişiklik gerekçesi: Tasarıdaki bu madde hatalı olarak sevk edilmiştir.
Toplantının niteliğine göre salt çoğunluğun değişmesi gibi mantık dışı
bir uygulama yapılmak istenmektedir. Şöyle ki Örneğin ; ( Bu örnek tasarının meclisin oluşumunu düzenleyen 44.md.nin toplam on beş üyeden
oluşması faraziyesinden hareketle verilmiştir.) Mazbut ve cemaat
vakıflarıyla ilgili bir toplantıda toplantı yeter sayısı altı, yeni
vakıflarla ilgili bir toplantıda ise yeter sayı yedi olmaktadır. Seçimle
göreve gelen meclis üyelerinin sadece temsilcisi oldukları vakıflarla
ilgili toplantılara katılmaları halinde meclis gündeminde bulunan
konuları takip edemeyecekler ve muhtemelen ve pek ender olarak toplantıya katılmaları bildirildiğinde konulara vakıf olamayacaklardır . Bu nedenle toplantıya katılmak isteyen seçilmiş meclis üyelerinin tüm toplantılara katılmasında yarar vardır. Esasen meclis salt çoğunlukla karar aldığından atanmışlar her zaman salt çoğunluğu sağlamaktadırlar ve sürekli olarak
görev yaptıklarından gündemdeki tüm konulara hakimdirler. Ancak mülhak,
cemaat ve yeni vakıflarla ilgili konuların görüşülmesinde seçilmiş üyelerin en az salt çoğunluğu sayısında üyelerin toplantıya katılmaması halinde
toplantının yapılmaması gerekir. Zira atanmış üyelerle her türlü karar
almak mümkündür. Bu da demokratik teamüllere uygun olmaz.
Bu gerekçeler ışığında tasarının 44, 45,46 ve 48.inci maddelerinin yeniden ele alınıp düzenlenmesi gerekir.
Madde: 53 Vakıf Hizmetleri Daire Başkanlığı:
( d ) bendi:
Mülhak, cemaat ve esnafa mahsus vakıfların vakfiyelerdeki hayır şartlarının
değiştirilmesi ve güncelleştirilmesi işlemlerini yürütmek.
Değişiklik gerekçesi: Cemaat vakıflarının vakfiyeleri olmadığından evvelce teklif edilen tasarı maddesi değişiklikleri göz önünde bulundurularak bu bentten “cemaat“ kelimesinin çıkartılması gerekir.
Madde: 78 Muafiyet ve istisnalar
Tasarı Metni :
Kuruma ve mazbut vakıflara ait taşınmazlar devlet malı imtiyazından
yararlanır, haczedilemez ve rehnedilemezler. Tüm iş ve işlemleri her türlü
vergi resim harç ve katılım payından müstesnadır. Kurumun ve mazbut vakıfların tahsil edilemeyen gelirleri 6183 sayılı Amme alacaklarının tahsili Usulü hakkındaki Kanun hükümlerine göre tahsil edilir.
Değişiklik gerekçesi: Hayrat taşınmazlarla ilgili hükümler tasarıdaki bu
maddeyle kuruma ve mazbut vakıflara ait taşınmazlara yansıtılmaktadır.
Yine maddenin devamında bu tür vakıflara ait iş ve işlemlerin her türlü vergi resim, harç ve katılım payından müstesna kılındığı görülmektedir.
Bu ayrıcalıkların anılan nitelikteki vakıflara tanınacaksa tüm diğer vakıflara da tanınması gerektiği kuşkusuz eşitlik ilkesi gereğidir. Diğer yandan kurumun ve mazbut vakıfların tahsil edilmeyen gelirlerinin 6183 say.Yasaya göre tahsil edilmesi öngörülmektedir. Örnek verilecek olursa mazbut Vakıfta kirasını ödemeyen kiracının kirası 6183 sayılı Kanunla tahsil edilecek, diğer vakıflar ise umumi hükümlere göre alacaklarını tahsil cihetine gideceklerdir. Mazbut da olsa vakıfların özel hukuk tüzel kişilikleri oldukları tartışmasızdır. Mazbut vakıfların 6183 sayılı
Yasayla güçlendirilmesi, tasarının baştan beri görüldüğü gibi Vakıflar
Genel Müdürlüğü mensuplarınca hazırlanmış olmasından kaynaklanmaktadır.
Bu açıklamalar ışığında anılan maddenin yukarıda sözü edilen
kısımlarının tasarıdan çıkartılması gerekmektedir.
Geçici Madde: 8
Tasarı Metni: Bu kanunun yürürlüğünden önce kurulmuş olan vakıfların
mahkeme veya vakıf kütüğüne kaydedilmiş olup olmamaları tüzel kişiliklerine halel getirmez . Bu kanunun yürürlüğe girdiği tarihte kaydedilmemiş olan vakıflar mazbut vakıf olarak kaydedilir.
Değişik ek cümle gerekçesi : Yukarıda tasarının 6.maddesinin
5.paragrafına ek olarak önerilen cemaat vakıflarının kurumca
temsil ve idare edilemeyeceğine dair hüküm doğrultusunda bu geçici maddeye de aşağıdaki cümlenin eklenmesi elzemdir.
Ek cümle :
Ancak bu kanunun yürürlüğe girdiği tarihte vakıf kütüğüne her hangi bir
sebeple kaydedilmemiş olan cemaat vakıfları sicile kaydedilirler .
Geçici madde: 11 Tasarı Metni:
Cemaat Vakıflarının mal edinememeleri nedeniyle tapuda ;
a ) Namı- müstear ve namı mevhumlar adına ,
b ) Vasiyet edilmiş veya bağışlanmış olup da halen hazine veya
bağışlayan veya vasiyet edenler adına kayıtlı taşınmazlar tasarruflarında bulunduğunu belgelemek, üzerinde vakıf şerhi olmamak kaydıyla bu kanunun yürürlüğünden itibaren bir yıl içinde müracaat edilmesi halinde vakıfları adına tescil olunur.
Değişiklik gerekçesi : Cemaat vakıflarının 1936 yılında verdikleri
beyannamelerin vakfiyeleri yerine geçtiği ve bu beyannamelerde gösterilenler dışında yeni taşınmaz mal edinememelerine dair Yargıtay içtihatları ve özellikle 1974 tarihli Yargıtay Genel Kurulu kararı doğrultusunda açılan davalarla, Cemaat Vakıflarına ait bir çok taşınmazların tapu kayıtları , eski kayıtların ihya edilmesi sureti ile vasiyet eden veya bağışlayan kişi adına düzeltilmiş, bazı taşınmazlar tapuda hazine adına kaydedilmiş, bazı
taşınmazlar ise zemininde vakıf olduğu gerekçesiyle Vakıflar Genel
Müdürlüğü adın kaydedilmişlerdir.
4771 ve 4778 sayılı Kanunların yayınlanmasından sonra da Yargıtay ,
1936 yılında verilen beyannamelerin cemaat vakıflarının vakfiyesi olduğuna dair görüşünü değiştirmemiştir.( Bakınız Yargıtay 1. Hukuk D.nin 2004/8622 E. 2004/9589 K sayılı ve 22.09.2004 tarihli içtihadı )
Tasarının 11. maddesinin ( b ) bendi “ Vasiyet edilmiş veya bağışlanmış
olup da halen hazine veya bağışlayan veya vasiyet edenler adına “ kayıtlı taşınmazların bu kanunun yürürlüğünden itibaren bir yıl içinde müracaat edilmesi halinde vakıfları adına tescil edilir demektedir. Bu suretle mal edinememe nedeniyle hazine, bağışlayan ve vasiyet edenler adına tapu kayıtlarının düzeltilmesi öngörülmektedir.
Ancak bu madde yetersiz ve muğlaktır :
Evvela “ tasarruflarında bulunduğunu belgelemek “ şartını getirmektedir.
Bu şart maddeyi tamamen uygulamaz hale getirmektedir. Hazine dava açmış ve tapuda taşınmazın kendi adına kaydedilmesini sağlamıştır. Bu taşınmazın artık cemaat vakfının tasarrufunda bulunduğundan bahsetmek mümkün değildir.
Taşınmaz vasiyet eden veya bağışlayan adına tapuda kaydedilmiştir.
Uygulamada bu durumda olan taşınmazların bağışlayanı veya vasiyet eden kişi gaip olduğundan bu gaiplere kayyım tayın edilmekte ve taşınmazlara kayyım tasarruf etmektedir.
Bazı taşınmazlar zemininde vakıf şerhi olduğu gerekçesiyle tapuda Vakıflar Genel Müdürlüğü adına kaydedilmişlerdir. Tasarı metninde tapuda Vakıflar Genel Müdürlüğü adına kaydedilmiş olan taşınmazlar hakkında hiçbir hüküm sevk edilmemiştir.
Yine tasarıda “ üzerinde vakıf şerhi olmamak kaydıyla “ cümlesi vardır.
Vakıf şerhi sadece bir alacak hakkını belgelemektedir. Taviz bedeli ödenir
ve vakıf şerhi kaldırılır. Tasarı ise “ Vakıf şerhi olmamak kadıyla
“ diyerek vakıf şerhini bir mülkiyet hakkı olarak göstermek
istemektedir.
Yine Yargıtay’ın 4771 ve 4778 sayılı Yasalara rağmen 1936 yılı beyannamesini cemaat vakıflarının vakfiyesi olarak kabul etmekte ısrar ettiğinden , cemaat vakıflarının 1936 yılından sonra edinip tapuda kendi
adlarına kaydettikleri taşınmazlar hakkında da bir açıklık getirilmesi
elzemdir.
Bu nedenlerle maddenin aşağıdaki şekilde sevk edilmesi gerektiği kanısındayız.
Değişiklik metni :
Geçici Madde 11 :
1936 yılından sonra cemaat vakıflarının mal edinememeleri ile ilgili
uygulamadan dolayı ;
a ) Bu kanunun yürürlüğe girdiği tarihte miras ve benzeri yollarla
edinilip adlarına tapuda kaydedilmemiş olan taşınmazlar ile halen nam-ı müstear veya nam-ı mevhum adına tapuda kayıtlı taşınmazlar,
b ) Mahkeme kararıyla cemaat vakfı adına olan tapu kaydının iptaliyle
yeniden eski malik adına kaydedilmiş olan taşınmazlar,
c ) Vasiyetnameyle cemaat vakıflarına vasiyet edilmiş olup mahkeme
kararıyla vasiyetnamelerin iptaline karar verilen taşınmazlar , d ) Evvelce cemaat vakıfları adına kayıtlı iken mahkeme kararıyla Hazine veya Vakıflar Genel Müdürlüğü adına kaydedilen taşınmazlar, e ) Evvelce tapuda cemaat vakfı adına kayıtlı iken mahkeme kararıyla eski malik adına olan tapu kaydı ihya edilip eski malikin de gaip olması nedeniyle on yıl kayyım tarafından idare edilip Hazine veya Vakıflar Genel Müdürlüğü adına kaydedilmiş olan taşınmazlar:
Kanunun yürürlüğe girmesinden itibaren bir yıl içinde müracaat edilmesi
halinde, hiçbir hükme gerek olmaksızın, meclis kararı ile, tapuda ilgili
cemaat vakfı adına yeniden kaydedilirler.
( d ) ve ( e ) bentlerinde anılan taşınmazlar hazine veya Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından üçüncü kişilere satılmışlarsa bu satışlardan doğan zararlar ilgili cemaat vakfının bir yıl içinde talep etmesi halinde Hazine veya Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından tazmin edilir.
( f) Cemaat vakıflarının 1936 yılından sonra her ne surette olursa olsun edindikleri ve halen tapuda adlarına kayıtlı bulunan taşınmazların tapu kayıtlarının iptali için dava açılamaz.
( İşbu çalışma metni Avukat Diran Bakar, Avukat Setrak Davuthan ve Avukat Sebu Aslangil tarafından hazırlanmıştır.)
Yorumlar kapatıldı.