Türkiye Ermenileri Patriği Mesrop II ile Ermenilerin sorunları üzerine samimi
bir sohbet yaptık. "Devlet göreve geldiğimizde ant içtiriyor, fakat bu andın
gereğini yapacak yollar dikenli" diyen, Patrik, sorularımızı şöyle yanıtladı:
Bazı yayın organlarında AB’ye uyum çabalarını bahane ederek, devletten yeni
ödünler koparmak istediğiniz yönünde iddialar yer aldı. Neden ayrıcalık
peşindesiniz?
AB’ye uyumu bahane etmemiz için bir neden yok. Biz Anayasa’nın ve uluslararası
sözleşmelerin uygulanmasını istiyoruz. Tam tersine, AB’ye karşı olan çevreler
bizim ayrıcalık istediğimizi ileri sürerek AB sürecini engellemeye çalışıyorlar.
Örneğin hem Rum, hem Ermeni azınlığı hain ilan eden Ankara Ticaret Odası’nın ‘İçimizdeki
Hançer Fener Rum Patrikhanesi’ başlıklı kitapçığı böyle bir çabanın ürünü.
Yasalar tam olarak uygulanmıyor mu?
Tam uygulanıyor olsaydı, konuşulacak bir sorun olmazdı. Biz, başvurularımızı her
zaman kendi devletimize verdik. AB için Avrupa’da girişimlerde bulunduk. Türkiye
karşıtı tezleri eleştirdik. Ancak Türkiye’nin uyum sağlaması gereken noktalar da
var.
Sizi devletin gönderdiğini savunanlar oldu. Devlet zorlama yaptı mı?
Ne münasebet? Beş yıldır Türkiye Ermenileri Patriği’yim. Daha devletten herhangi
bir baskı görmüş değilim. Bazen alt kademedeki memur zihniyeti dayatma
girişiminde bulunmuyor da değil.
Devletle ilişkiler nasıl?
İyi. Şöyle diyelim: Sorunlarımızı devletin organlarına sunuyoruz. Çok hoş ve
güzel karşılanıyoruz. Ama bazı sorunlar sürüyor.
Patrik Bartholomeos’un eleştirilerine katılıyor musunuz? Mesela Türklerin din
anlayışı gerçekten sığ mı?
Patrik Bartholomeos, öyle bir şey demediğini açıkladı. Ama demiş de olabilirdi.
Türkiye’de, Hıristiyan vatandaşların ibadet özgürlüğüne kimse karışmıyor, bu da
doğru. Asıl sorun şu: Bu kiliselerde görev yapacak rahipler nasıl bulunacak?
Rahipsiz kilise, hahamsız sinagog, imamsız cami olur mu? Dini ibadet kadar, dini
eğitim de önemli değil mi? Hatta eğitimsiz ibadet mümkün mü? Uzmanımız yok.
Alaydan yetişen rahipler kiliselerde dini nasıl vaaz edecekler?
Sizlere "güvenlik" penceresinden mi bakılıyor?
Ruhban Okulu’nun MGK gündemine girdiği yazıldı. Bu konunun MGK gündemine
alınması, azınlıklarla ilgili konuların hâlâ ulusal güvenlik konuları arasında
değerlendirildiğini göstermesi açısından çok çarpıcıdır. Azınlıklar bu ülkenin
vatandaşları olarak sorunlarına bir güvenlik sorunu olarak bakılmasından dolayı
rahatsızlar. Azınlık okulları da sancı içersinde. Ayrımcılığı körükleyen
ibareler sadece kitaplarda değil.
Ermeniler Van’da toprak mı satın alıyor?
Van’da toprak satın alan Ermeniler kimlermiş? Şöyle bir liste yayınlasalar da
herkes görebilse bari. Elbette Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olan her Ermeni
istediği yerde toprak da, bina da alabilir.
Patrik, sorumlu ama yetkisiz biri
Görevinizin en zor yanı nedir?
Görev tanımının kâğıt üzerinde kalması. Bakanlar Kurulu kararnamesi ile asa
aldığı zaman her patriğe bir ant içtirilir. Bu içilen anda göre, patrik Ermeni
cemaatinin dini, hayri ve içtimai kurumlarının gözetmenidir, haklarını savunur.
Ancak Cumhuriyet döneminde herhangi bir yönetmelik olmadığından, patriğin bu
görevini nasıl uygulayacağı muallakta kalıyor. Patriklik kendisine bağlı
kiliselerin vakıflarını denetletemiyor, koordinasyon görevini yapamıyor.
Vakıflarımızın merkezi bir yönetime bağlı olmaması ciddi sorunlar yaratıyor;
Patriklik ise etkin olamıyor. Bir kilise üyesi, ibadethanenin onarımı için bir
kilise vakfına yüklüce bir bağışta bulunuyor. Ertesi yıl aynı kiliseyi ziyaret
ediyor, bir de bakıyor ki ortada ne para var, ne de onarım yapılmış. Başka bir
semtin kilisesi kalkıyor uluslararası ilişkilere giriyor, vakfın kuruluş
amacında olmayan işlere kalkışıyor ve Patriklik bu konuda bir şey yapamıyor.
Patrik sorumlu, ama yetkisiz. Bu da bence bu görevin en çetin yanı.
Patrik olarak "etkin" olmaktan kastınız nedir?
Etkinlikten kastım katiyetle "güç" anlamında değil. Ancak azınlık statüsünde var
olmak için asgari bir ahenk, bir iç konsensüs gereklidir. Bu koşullarda bu
sağlanamıyor.
Yorumlar kapatıldı.