հ²ÚºòÆ ¸²êîƲր²Îàôº²Ü հ²Ø²êöÆôèøº²Ü հ²Ø²¶àôزրÆ ´. úրàô²Ü ÜÆêîºրàì ²րհºêÆîàôº²Ü ú¶î²¶àրÌزÜ

հ²ÚºòÆ ¸²êîƲր²Îàôº²Ü հ²Ø²êöÆôèøº²Ü հ²Ø²¶àôزրÆ ´. úրàô²Ü ÜÆêîºրàì ²րհºêÆîàôº²Ü ú¶î²¶àրÌزÜ, ¸²ê²¶Æրøºրàô ºô àôêàôòÆâܺրàô ä²îր²êîàôº²Ü àô ²ÚÈ հ²րòºր øÜܲրÎàôºò²Ü

 

հ³Ù³ë÷Çõéù»³ն ³é³çÇն ѳٳ·áõÙ³ñÁ, áñ ѳۻóÇ ¹³ë- ïdzñ³Ïáõû³ն í»ñ³ն³ÛÙ³ն ·Íáí ëÏë³õ 5 ú·áëïáë 2004Çն äÇùֆ³Û³ÛÇ í³նùÇն Ù¿ç, ն³Ë³·³Ñáõû³Ùµ Ü. ê. ú. î. î. ²ñ³Ù ². ϳÃáÕÇÏáëÇ, ³նó³õ Çñ ³ß˳ï³նù³ÛÇն »ñÏñáñ¹ ûñáõ³ն: ²é³õûﻳն ųٻñ·áõû³Ùµ µ³óáõ³Í ûñáõ³ն ն»ñÏ³Û ·ïնáõ»ó³ն ѳٳ·áõÙ³ñÇ Ù³ëն³ÏÇóն»ñÁ:

²é³çÇն նÇëïÇն ѳٳñ Û³ïϳóáõ³Í §²ñÑ»ëï³·Çï³Ï³ն ÙÇçáóն»ñáõ û·ï³·áñÍáõÙÁ ѳۻóÇ ¹³ëïdzñ³Ïáõû³ն Ù¿ç¦ նÇõÃÇն ½»Ïáõó³µ»ñն»ñն ¿Çն ØÇն³ë հ³նëù¿Ñ¿»³ն (øáõ¿ÛÃ), ìÇ·¿ն ²õ³·»³ն (Èǵ³ն³ն), سÛù ÎÇñÇÃÉ»³ն (Èǵ³ն³ն), ÇëÏ նÇëïÇ ³ï»ն³å»ïáõÃÇõնÁ í³ñ»ó ·»ñå. î. ¶ñÇ·áñ Ì. íñ¹. âÇֆÃ×»³ն: ²ñÑ»ëï³·Çïáõû³ն ¹ñ³Ï³ն áõ ÅËï³Ï³ն »ñ»ëն»ñáõն »õ նáñ ë»ñáõն¹Çն ÏáÕÙ¿ û·ï³·áñÍÙ³ն Ù³ëÇն Çñ ն»ñ³Í³Ï³ն Ëûëùáí, ѳÛñ ëáõñµÁ ãáñë Ï¿ï»ñáíª ².) ųٳն³ÏÇ Ëն³ÛáÕáõÃÇõն – ×Ç·Ç նáõ³½áõÙ, ´.) Æնùն³íëï³ÑáõÃÇõն – Çնùն³Ñ³õ³նáõÃÇõն, ¶.) Çñ»ñû·նáõÃÇõն – Çնùն³ÏսdzóáõÙ, ¸.) µ³ñá۳ϳն »ñ»ëÁ: ¼»Ïáõó³µ»ñն»ñÁ Íñ³·Áñõ³Í Ùûï»óáõÙáí ն»ñϳ۳óáõóÇն ³ñÑ»ëï³·ÇïáõÃÇõնÁ Ñ³Û ¹åñáó¿ն ն»ñë ɳÛնûñ¿ն û·ï³·áñÍ»Éáõ Ï»ñå»ñÁ »õ ³éѳë³ñ³Ï ѳۻóÇ ¹³ëïdzñ³Ïáõû³ն û·ï³Ï³ñ ѳն¹Çë³ն³Éáõ ³ñ¹Ç³Ï³ն Ù»Ãáïն»ñÁª Ãáõ³Ûն³óÙ³ն (digitalization) ÙÇçáó³õ ·ñ³¹³ñ³նն»ñáõ, »ñ·³¹³ñ³նն»ñáõ, µ³ñáÛ³Ëûë³Ï³ն, նϳñ³ÛÇն ³ñËÇõÇ, áõÕÕ³·ñ³Ï³ն áõ ù»ñ³Ï³ն³Ï³ն ëñµ³·ñáõÃÇõնն»ñáõ, Ù³ï»ն³·ñ³Ï³ն ͳնûÃáõû³ն »õ ³ÛÉ áõÕÕ³ÏÇ áõ ³նáõÕÕ³ÏÇ ÙÇçáóն»ñáí ¹åñáó¿ն ն»ñë ÿ ¹áõñë ѳۻóÇ ¹³ëïdzñ³ÏáõÃÇõն ϳï³ñ»Éáõ: ²նÛ»ï³Ó·»ÉÇ Ñ³Ù³ñáõ»ó³õ Ñ³Û ¹åñáó¿ն ն»ñë ³ñÑ»ëï³·Çï³Ï³ն í»ñçÇն նáñáõÃÇõնն»ñáõն û·ï³·áñÍáõÙÁ, áã ÙdzÛն ն»ñ·ñ³õ»Éáõ Ñ³Û ³ß³Ï»ñïÁ, µ³Ûó ն³»õ áõ Ù³ն³õ³ն¹ ³Ûë ûñ»ñáõն ½³ñ·³ó³Í Ñ³Û ÍնáÕն»ñÁ:

ºñÏñáñ¹ նÇëïÇն ·É˳õáñ ûٳն ¿ñ §հ³Û»óÇ ¹³ëïdzñ³ÏáõÃÇõնÁ »õ ¹³ë³·Çñù»ñáõ ѳñóÁ¦, áñáõն Ù³ëն³Ïó»ó³ն հÇÉï³ ¶³Éֆ³Û»³ն – ö³նá뻳ն (üñ³նë³), ¶ñÇ·áñ շ³ÑÇն»³ն (Èǵ³ն³ն), ØÇÑñ³ն øÇõñïûÕÉ»³ն (Úáõն³ëï³ն), êÇÉí³ ¶áõÛáõÙ×»³ն (äáÉÇë) »õ ØÇն³ë ¶á׳ۻ³ն (². Ø. Ü.), ³ï»ն³å»ïáõû³Ùµ ïáùÃ. ²ñÙ»ն³Ï ºÕdzۻ³նÇ: ¶áñÍն³Ï³ն ³é³ç³ñÏն»ñáí áõ ³ñ¹¿ն ÇëÏ ÷áñÓ³é³Ï³ն ßñç³ն ³նóÁնáÕ ³ß˳ï³նùն»ñáõ ն»ñϳ۳óáõ٠ϳï³ñáõ»ó³õ ½»Ïáõó³µ»ñն»ñáõն ÏáÕÙ¿: ¸³ë³·Çñù»ñáõ ï»ëù¿ն ³ñ¹Ç³Ï³ն Û³ïÏáõÃÇõնն»ñ¿ն ³ն¹Çն µáí³ն¹³Ïáõû³ն ³ն¹ñ³¹³éն³Éáí Áëõ»ó³õ, áñ ³նáնù ÙdzÛն ·ÇïáõÃÇõն ³Ùµ³ñ»Éáõ նå³ï³Ï ãáõն»ն³ն, ³ÛÉ ³ß³Ï»ñïÇն ËáñÑ»Éáõ ϳñáÕáõÃÇõն ï³ն, ³Ûնï»Õ ¹ñáõ³Í նÇõûñáõն ·Íáí: հ³Û»óÇ ¹³ë- ïdzñ³Ïáõû³ն ·Íáí ѳۻñ¿ն ¹³ë³å³Ñ»ñáõ ³նµ³õ³ñ³ñáõÃÇõն »õë նßáõ»ó³õ, ǵñ»õ ËáãÁն¹áïն»ñ¿ն ÙÇն ïñáõ³Í նÇõûñ ³ÙµáÕçáõû³Ùµ Çõñ³óն»É ï³Éáõ: سïáõóáõ³Í նÇõÃÁ »õ ³նáñ Ù³ïáõóÙ³ն »Õ³ն³ÏÁ ϳñ»õáñáõû³Ùµ ß»ßïáõ»ó³õ, ³Ûëûñáõ³ն å³ï³նÇÇն ÁնϳɻÉÇ ¹³ñÓն»Éáõ ѳٳñ:

ºññáñ¹ նÇëïÇ ùնն³ñÏÙ³ն նÇõÃÁ նáÛնù³ն Ññ³ï³å ¿ñª §àõëáõóÇãն»ñáõ í»ñ³áñ³Ï³õáñáõÙ¦, áñáõն Ù³ëն³Ïó»ó³ն سñ·³ñ շ³ñ³å˳ն»³ն (ø³ն³ï³) »õ γñåÇë î¿ñ ºÕdzۻ³ն (². Ø. Ü.), ÇëÏ նÇëïÇն ³ï»ն³å»ïáõÃÇõնÁ í³ñ»ó ·»ñå. ì³ñ¹³ն »åë. ²ß·³ñ»³ն:

հ³Û áõëáõóÇãÇ å³ïñ³ëïáõû³ն ·Íáí ն»ñϳ۳óáõ³Í ½»ÏáÛóն»ñáõն »õ »Õ³Í ³ñï³Û³ÛïáõÃÇõնն»ñáõն ׳ٵáí ϳñ»õáñáõû³Ùµ ß»ßïáõ»ó³õ Ùdzëն³Ï³ն ç³նù»ñáí Ù³նϳí³ñųϳն Ï»¹ñáնն»ñáõ ³ß˳ï³նùÁ ѳٳϳñ·»É »õ Ñ³Û áõëáõóÇãÇն í³ñÏÁ µ³ñÓñ³óն»Éáí, ³ëå³ñ¿½Á Ññ³åáõñÇã ¹³ñÓն»É Ù»ñ նáñ ë»ñáõն¹Çն: հ³Û áõëáõóÇãÇ µ³ñÓñ³·áÛն ÏñÃáõû³ն áõ Ù³ëն³·Çï³óÙ³ն ·Íáí »õë Ùï³Ñá·áõÃÇõնն»ñ ³ñï³Û³ÛïÁõ»ó³ն, Ù³նϳí³ñųϳն Ï»¹ñáնն»ñÁ ³é³õ»É ³ß˳ï³նùÇ ÉÍ»Éáí:

úñáõ³ն í»ñçÇն նÇëïáí ùնն³ñÏáõ»ó³ն áõëáõóÇãն»ñáõ í³ñÓ³ïñáõû³ն, ѳն·ëﻳն Ãáß³ÏÇ, Ùdzó»³É ëնïáõÏÇ Ñ³ñó»ñ, Çնãå¿ë ն³»õ հ³Û àõëáõóÇãն»ñáõ ØÇáõÃÇõն ÙÁ ÑÇÙն»Éáõ »õ Ù³նϳí³ñųϳն å³ñµ»ñ³Ã»ñà ÙÁ áõն»ն³Éáõ ۳׳˳ÏÇûñ¿ն ÏñÏնáõ³Í ³é³ç³ñÏն»ñÁ: ²Ûë ѳñó»ñáí ½»ÏáÛóն»ñ ն»ñϳ۳óáõóÇն γñû ÂÇõÃÇõն×»³ն (Èǵ³ն³ն), ¶»Õ³նÇ ¾ÃÇ¿Ù¿½»³ն (Èǵ³ն³ն) »õ Ú³Ïáµ ØÇù³Û¿É»³ն (êáõñdz): Ìñ³·Çñն»ñáõ ³é³ç³ñÏն»ñ »Õ³ն, áñáնù µáÉáñն ³É ÏÁ ÙÇï¿Çն Ñ³Û áõëáõóÇãÇն ³ñųն³å³ïáõáõÃÇõնÁ »õ í³ñÏÁ µ³ñÓñ³óն»É:

հ»ï½Ñ»ï¿ ³é³ç³ñϳÛÇն ÷áõÉ ÙïնáÕ Ñ³Ù³·áõÙ³ñÁ ëÏë³õ Ùïù»ñáõ ÷á˳ն³ÏáõÙն»ñáí µ³ն³Ó»õ»É Çñ ·³Õ³÷³ñն»ñÁ, Û³ïáõÏ Û³նÓն³ËáõÙµÇ ÙÁ ³ß˳ï³նùáí, Ùûï ³å³·³ÛÇն Ø»ÍÇ î³նն ÎÇÉÇÏÇáÛ Ï³ÃáÕÇÏáëáõû³ն ÏáÕÙ¿ ê÷Çõéù³Ñ³Û Ïñóϳն û׳Ëն»ñáõն ǵñ»õ áõÕ»óáÛó Ù³ïáõó»Éáõ ѳٳñ: