Dr. HEYSEM EL KEYLANİ
Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın ABD Başkanı George Bush’la ele aldığı dosyalarda Milli Güvenlik Kurulu’nun (MGK) talimatlarının dışına
çıkmadığı tahmin ediliyor.
Amerikan yönetiminin Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’la görüştüğü dosyalar Kıbrıs, Irak’ın bağımsızlığı, PKK, Ermeni sorunu, Suriye ile İsrail arasındaki Türk aracılığı ve bunun dışında iki ülke ilişkileriyle sınırlı olunca MGK bildirisine göre Kıbrıs konusunda BM Genel Sekreteri’nin planını dayanak alan ve adanın gerçeklerine dayanan çözüm esası üzerine kurulu görüşmelerin canlandırılmasına ihtiyaç duyulmakta. Adadaki belirgin gerçek, Türk Kıbrıs’ı ile Yunan Kıbrıs’ı arasındaki bölünmüşlük. Kofi Annan’ın planı üzerine inşa edilmiş olan müzakereler, Türk Kıbrıs’ının planı reddetmesi -tabii bu, Yunan Kıbrıs’ının planı onayladığı anlamına gelmiyor- sonrası yaklaşık bir yıldan bu yana sekteye uğramıştı.
KKTC kötümser
Yunanistan bundan Birleşmiş Milletler’in almış olduğu kararları ve Annan Planı çerçevesinden farklı bir sunum üretti. Annan Planı’nın temelini 1 Mayıs’tan önce adanın tamamında referandum yapılması ilkesi oluşturuyor. Yalnız, Türkiye dışında uluslararası toplumda kimsenin tanımadığı Türk Kıbrıs’ının Dışişleri Bakanı, Türkiye’nin 1 Mayıs’tan önce Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Kofi Annan’ın planını hayata geçirmeye çağıran Avrupa Birliği üyeliğine ilişkin bu tarihten önce çözüme ulaşma noktasında iyimser olmadığını ifade etti.
Irak konusunda ise, özellikle de petrolüyle zengin Kerkük’ün statüsüyle ilgili durum, bütünüyle Irak halkına bırakılmakta. Defalarca duyduklarımıza uygun olarak bizim tercihimiz, Amerikan işgalinin Irak topraklarının bütünlüğü ve selametinde kararlı olduğu yönde ve federasyonun temeli ise etnik ve dini değil coğrafik sadece.
Önemli sorun: PKK
Zira bu temel dışında Irak’ın taksimi gerçekleşirse ülkede süregelen kaos, bütün bölgeyi, özellikle de komşu ülkeleri de büyük bir hızla içine alacaktır. Türkiye’nin, Irak’ın diğer komşularının ve Mısır’ın ortak görüşü bu yöndedir. Acaba etnik veya dini iç mozaik Irak’ın taksiminin geleceğini belirler mi?
2004 yılı Türkiye açısından belirleyici bir yıl olacaktır. Türkiye Irak’taki PKK varlığı sorunuyla karşı karşıya. Bölgede sükûnetin sağlanmasının arkasında yer alan Amerikan yönetiminin bu örgüte yönelik askeri hiçbir eylem yapmamayı öğütlemesi gayet doğal. Zira Avrupa birliği üyeliğine adaylığını pekiştirmeyi sürdüren Türkiye’nin yapılandırdığı Batı demokrasisi bunu gerekli görür. Amerikan baskılarının yanı sıra bu adaylık, Ermenistan’la sınırları açmayı ve ilişkileri doğal seyrine getirmeyi kaçınılmaz kılmakta. Ermenistan ve dünyadaki Ermeni kuşakları şimdiden uluslararası medya sahasında Türkiye’de Ermeni soykırımı anılarının yenilendiği tarih olan 24 Nisan etkinlikleri için hazırlık yapmaktalar.
Suriye-İsrail sürecinde görüşmelere başlanması için Türkiye’nin aracılığı konusu ise Washington’ın hâlâ desteklediği ve davet ettiği ‘Yol Haritası’ planı kapsamına girmekte. Suriye-İsrail arasındaki Türk aracılı-
ğının, Amerikan yönetiminin görüşmeler için faydalı olarak gördüğü -özellikle de bölgeyi daha fazla kaos ve karışıklıktan sakındırmaya çalışırken- çalışmalar kapsamında 2000 yılında durduğu
noktadan başlaması bekleniyor.
Bush ziyarete gidebilir
İki ülke arasındaki özellikle de ekonomi alanındaki ilişkiler konusundaki görüşmelerin, Türk güçlerinin Irak’a gönderilmesi karşılığı iki tarafın üzerinde anlaştığı 8.5 milyar dolarlık Amerikan kredisi ve yararlanma şekli etrafında dönmesi gayet doğal. Bunun yanı sıra Türkiye’de gelişmiş bir sanayi olan tekstil üretimi konusu yer almakta.
Tarafların bu konuların ekseriyetinde özellikle de Suriye-İsrail görüşmelerinin başlanılması yönündeki Türkiye aracılığı ve bölgenin yeni karışıklıklardan uzak tutulması konularında anlaşmaya varmaları durumunda Amerikan Başkanı’nın önümüzdeki haziran ayında İstanbul’da gerçekleştirilecek Kuzey Atlantik Paktı zirvesine katıldıktan sonra Ankara’yı ziyareti uzak bir ihtimal olmaz.
(Dr. HEYSEM EL KEYLANİ : Birleşik Arap Emirlikleri’nde yayımlanan El İttihat gazetesi, Askeri konularda uzman Suriyeli araştırmacı, 8 Şubat 2004)
Yorumlar kapatıldı.