Bu sayimizda Zareh Khrakhuni’den sonra bir ba$ka büyük $airimizi kisaca taniyalim : ZAHRAD (Zareh Yaldizciyan).
Zahrad’i türk okuyucular da taniyorlar. Dünyaya geli$inden bu yana yazlari Kinali Ada’da oturan bu $airimizin eserleri ingilizceye, fransizcaya, ruscaya , italyancaya, arapcaya ve üç baltik cumhuriyeti dillerine çevrilmi$tir. Garbis Cancikyan ve Haygazn Kalustyan’in önderlik ettikleri içtimayi (sosyal) $iirleri takip edenler olmu$sa da Zahrad nev-i $ahsina mûnhasir, kisa ve kesik cûmlelerle oldukca halk dilinde ve belirli bir tavirla sembolizm ile gercekcilik sInIrlarInin bazen içinde bazen di$inda okuyucuyu ba$tan kendine baglayan bir akimi , kendi akImInI temsil ediyor. Khrakhuni ve Rober Haddeciyan’la üçlü edebi grubun üyesi olan $airin öz geçmi$inin ba$langiç kismI bir $iirinde $öyle:
Öz geçmi$ (A) (Yesakrutyun)
N$anta$I taraflarinda HacI Levon’un evinde (N$anta$i goghmeri haci Levonin dan meç)
1924- ün Mayis onunda (1924 – i Mayisi dasnin)
Cuma gûnü dünyaya geldim
– gûndûzdü-
Ihtimalen bildim ki
Ne hayat bekler
beni –
Ya$amayi reddettim – nefes almadim –
Bûyük teyzem Verkinya oradaydI – beni
Bir sicak , bir soguk suya soktu
– (Dogdum dogmadIm
sogugu sicagi ögrendim) –
Iki üç sene sonra babam ôldü (Yergu yerek dari verç hayrs merav)
Veremden (Tokakhde)
(Meg Karov Yergu Karun ; sahife 105 Istanbul 1989)
Bir $airi tasvir etmek güç ; hele Zahrad’I pek güç….. $airin alttaki $u $iiri belki bize ekolü, üslubu ve tavri yönünden gereken önemli ip uçlarini verebilir:
Bayan Pradzo (Digin Pradzo)
Bayan Pradzo – nasilsiniz ? (Digin Pradzo inçbes ek)
Nasil olasInIz – Denizden çikmi$ balik gibi- (Inçbes Illak – dzoven yeladz tzugi bes-)
Pastahanede oturmu$sunuz
………
Dondurma degil – yalnIzlIginIzi yaliyorsunuz denize kar$i –
Eski $anli denizlerden çikmI$ ve $a$kIn balik misali-
Bayan Pradzo – terkedilmi$siniz.
Bayan Pradzo – selâm size –
Kibar güzelliginiz nasil?
Nerede ? – yok – yirmi sene önceydi
O zaman siz güzel bir kadIn – ben ise toy bir genç,
Benliginizin emrine amade,
Cogu gibi etrafinizda kalbim çarparak dola$irdIm
Sizin eri$ilmez yakInlIgInIzIn bir kirIntIsina ula$abilme ümidsizligi ile
Bilmezsiniz ki hatIrlayasInIz
Pastanenin bir kö$esine oturmu$sunuz
Dondurma degil – geçmi$ gururunuzu kemiriyorsunuz denize kar$i
Hayranlik denizinden çikmI$ ve unutulmu$ balik misali
Basit bir selâma hasret yuvarlanIp giden balik misali
Oturun – (Nsdetzek-
AllahaIsmarladik bayan Pradzo – bayan Balik. (Mnak parov digin Pradzo – digin Tzug.)
$airle yaptigim telefon konu$masinda bu $iirin ilhaminin Kinali Ada’da vuku buldugunu ögrendim ama $iiri kime yônelttigi hakkinda pek bir $ey koparamadim. Kinali Ada’da ya$ayip da hangimiz o zamanin ve mekânin ürünü bizim kendi öz „Digin Pradzo“’muzla günlerce hülyalar kurup sükutu hayale ugrayik seneler sonra da halimize $a$madIk ki….(Bir ip ucu: sözü geçen Pastahanenin Kinali Ada vapur iskelesi kar$isindaki pastahane olma ihtimali var…)
Zahrad’i anlama ve sevmenin en iyi yolu eserlerini okumak olduguna gôre, elimizde bulunanlarin yani eserlerinin bir kIsmInI verelim:
– Medz kaghakI (Bûyük $ehir) 1960 Istanbul
– Kunavor Sahmanner (Renkli sInirlar) 1968 istanbul
– Pari Yergink ( Hayrli Gök) 1976 Istanbul
– Ganaç Hogh (Ye$il toprak) Paris
– Meg karov yergu Karun (Bir Ta$la Iki Bahar) 1989 Istanbul
Ismi dûnyaya yayilan bu büyük $airimizin yeni $iirlerini beklerken Ona sevgili Kinali Ada’sinda huzur ile toprak, deniz, rûzgâr ve insan sevgisini bizle payla$maya devam etmesini diliyorum.
Ohannik.akopcan@francetelecom.com
Yorumlar kapatıldı.