²ÂàôÈ հ²Îà´Ú²Ü, ²նǨγñë
հ³Ûáó ´³·ñ³ïáõնÛ³ó êÙµ³ï ºñÏñáñ¹ ó·³íáñÇ å³ïí»ñáí îñ¹³ï ׳ñï³ñ³å»ïÁ 989¨1001 Ãé §²ßáï³ß»ն¦ »õ §êÙµ³ï³ß»ն¦ å³ñÇëåն»ñÇ ÙÇç³նÏÛ³É ï³ñ³Íùáõ٠ϳéáõóáõÙ ¿ ²նÇÇ Ù³Ûñ ï³×³ñÁ£ êÙµ³ï ³ñù³ն µ³Ëï³íáñáõÃÛáõն ãáõն»ó³í ï»ëն»Éáõ Ññ³ßù ï³×³ñÁ« »õ ÙdzÛն նñ³նÇó ·³ÑÁ ųé³ն·³Í ¶³·ÇÏ ²é³çÇն ѳÛáó ó·³íáñÇ Ïնáçª Î³ïñ³նǹ» ó·áõÑáõ Ñáí³ն³íáñáõÃÛ³Ùµ ³í³ñïÇն ѳëóí»ó ²նÇÇ Ù³Ûñ ï³×³ñÇ ßÇն³ñ³ñáõÃÛáõնÁ£
î³×³ñÇ Ñ³ñ³í³ÛÇն ׳ϳïÇն ·ñí³Í 21 ïáÕ³նáó ³ñÓ³ն³·ñáõÃÛáõնն ³ëáõÙ ¿© §¶³·ÇÏǪ ѳۻñÇ áõ íñ³óÇն»ñÇ ³ñù³ÛÇó ³ñù³ÛÇ ÷³é³íáñ Çß˳նáõÃÛ³ն ûñáù« »ëª êÛáõնÛ³ó ì³ë³Ï ó·³íáñÇ ¹áõëïñë« Ñ³Û»ñÇ Ã³·áõÑÇë« áÕáñÙ³Í ²ëïÍá ն»ñßնã³նùáí »õ ÇÙ ³ÙáõëÇն ¶³·ÇÏ ³ñù³ÛÇó ³ñù³ÛÇ å³ïí»ñáí« Ï³éáõó»óÇ ³Ûë ëáõñµ ï³×³ñÁ« áñÁ Ø»Íն êÙµ³ïն ¿ñ ÑÇÙն³¹ñ»É£
¨ ¶Ûáõ½»±É ¥ëÇñá±õն ¿¤«¨ ³ñÓ³ն³·ñáõÃÛáõնÁ ¹Åí³ñáõÃÛ³Ùµ ÁնûñóáÕ ³նͳնáÃÇն Ãáõñù»ñ»ն ѳñóñ»ó øÛáõñÃáõɳçÁ£
¨ ¶Ûáõ½»É«¨ Ãáõñù»ñ»ն å³ï³ë˳ն»ó ³նͳնáÃÁ« ³å³ ѳٵáõñ»ó ï³×³ñÇ å³ïÁ« ·»ïնÇն ÁնÏ³Í Ë³ãù³ñÇ ÙÇ Ïïáñ« ÇնãÁ ùÇã Ñ»ïá øÛáõñÃáõɳçÁ »õ նñ³ §Ñն³·»ï¦ ÁնÏ»ñÁª Øáõñ³¹Á« åÇïÇ ³é³նÓն³óն»Çն »õ նÙ³ն³ïÇå ù³ñ»ñÇ Ñ»ï ï»Õ³÷áË»Çն ³Õµ³նáó£
Øáõñ³¹Á úç³ËÉÇ ·ÛáõÕÇó ¿ñ« ³նͳնáÃÇն ³é³ç³ñÏ»ó ÷áË»É Å³Ù³óáõÛóն»ñÁ« ³å³ ëÏë»ó ÑéÑé³É áõ §å»ÕáõÙն»ñ¦ ³նáÕ ÙÛáõë »ñÏáõ ÃñùáõÑÇն»ñÇն å³ïٻɫ û Çնãå»ë »Ù ˳ã³Ïնù»É Ù³Ûñ ï³×³ñÇ ß»ÙÇն« ѳٵáõñ»É ù³ñÇ ÏïáñÁ£
Ʊնã ¿ñ ³ն»Éáõ նáñ ųٳóáõÛóÁ ³Ûë Øáõñ³¹Á£ Üñ³ն ùÉáõն· ¿ñ å»ïù« ëñ³Í³Ûñ ùÉáõն·£
γñëÇóª ²նÇ
հ³Ûáó ´³·ñ³ïáõնÇն»ñÇ Ù³Ûñ³ù³Õ³ù¨µ»ñ¹³ù³Õ³ù ²նÇն« áñն ³Ûëûñ ½µáë³ßñçÇÏն»ñÇն ն»ñϳ۳óíáõÙ ¿ áñå»ë Ãáõñù³Ï³ն Ùß³ÏáõóÛÇն ųé³ն·áõÃÛáõն« ²ËáõñÛ³ն ¥²ñ÷³ã³Û¤ ·»ïÇ ³ç ³÷Çն ¿« ì³ն³ն¹Ç ѳÛáó ó·³íáñáõÃÛ³ն Ù³Ûñ³ù³Õ³ù γñëÇó Ùáï 45 ÏÙ Ñ»éáõ« ն»ñϳÛÇë úç³ËÉÇ Ãñù³µն³Ï¨ùñ¹³µն³Ï ·ÛáõÕÇն ÏÇó£
²նÇն ³é³çÇն ³ն·³Ù ÑÇß³ï³ÏíáõÙ ¿ ºÕÇ߻ǫ Ô³½³ñ ö³ñå»óáõ Ù³ïÛ³նն»ñáõÙª ǵñ»õ ³նÙ³ïáõÛó ³Ùñáó£ ºնó¹ñíáõÙ ¿« áñ ²նÇն Çñ ³նáõնն ëï³ó»É ¿ ´³ñÓñ հ³ÛùÇ ¸³ñ³ն³ÕÛ³ó ·³í³éÇ ²նÇ µ»ñ¹³ù³Õ³ùÇó« áñÁ ѻóնáë ѳۻñÇ Ïñáն³Ï³ն Ï»նïñáնն ¿ñ£
Æնն»ñá¹ ¹³ñÇ ëϽµն»ñÇն հ³Û³ëï³նÇ Ï³é³í³ñÇã ²ßáï ´³·ñ³ïáõնÇ Øë³Ï»ñÁ γÙë³ñ³Ï³նն»ñÇó ·նáõÙ ¿ ²ñß³ñáõնÇùÇ »õ շÇñ³ÏÇ ·³í³éն»ñÁ áõ ²նÇ ³ÙñáóÇ Ñ»ï ÙdzóնáõÙ Çñ ϳÉí³Íùն»ñÇն£
964¨Çն ²ßáï ºñÏñáñ¹ àÕáñÙ³ÍÁ ³ÙñáóÇó ÑÛáõëÇë ϳéáõóáõÙ ¿ §²ßáï³ß»ն¦ å³ñÇëåն»ñÁ« ÇëÏ êÙµ³ï ºñÏñáñ¹Á 989¨Çն ϳéáõóáõÙ ¿ §êÙµ³ï³ß»ն¦ å³ñÇëåն»ñÁ£
î³ùëáõ í³ñáñ¹ æ»É³ÉÁ« áñ ն»ñϳ۳ó³í áñå»ë ͳ·áõÙáí Ñ³Û ¥Ùáñ ÏáÕÙÇó¤ »õ É»½·Ç ¥Ñáñ ÏáÕÙÇó¤« µ³Ûó Ùdzųٳն³Ïª Ù³ÑÙ»¹³Ï³ն »õ ÂáõñùdzÛÇ ù³Õ³ù³óÇ« Ù»ù»ն³ն å³Ñ»ó å³ñÇëåն»ñÇ ÏáÕùÇն« ½·áõß³óñ»ó« áñ »ñ»ÏáÛ³ն 6¨Çն ÷³ÏíáõÙ »ն ²նÇÇ ³í»ñ³Ïն»ñÇ ¹³ñå³ëն»ñÁ£
Ø»Í å³ñëåÇ ÏáÕùÇնª Ñ»նó ÙáõïùÇ Ùáï« ³ն·É»ñ»ն »õ Ãáõñù»ñ»ն óáõó³ն³Ïն»ñÁ å³ïÙáõÙ »ն ²նÇÇ Ù³ëÇն£ ´ն³Ï³ն³µ³ñ« Çնãå»ë ³Ûë óáõó³ն³ÏÁ« ³Ûնå»ë ¿É ÙÛáõëն»ñÁ« áñáնù å³ñÇëåն»ñÇ ն»ñëáõÙ »ն« ã»ն ÑÇß³ï³ÏáõÙ« áñ ²նÇն »Õ»É ¿ ѳÛáó Ù³Ûñ³ù³Õ³ù£ àñ»õ¿ ï»Õ ã»ë ѳն¹ÇåÇ §Ñ³Û¦« §Ñ³Û»ñ»ն¦ ϳ٠§հ³Û³ëï³ն¦ µ³é»ñÇն« ³նßáõßï« µ³ó³éáõÃÛ³Ùµ ѳÛϳϳն »Ï»Õ»óÇն»ñÇ íñ³ ÃáÕ³Í Ñ³½³ñ³ÙÛ³ ³ñÓ³ն³·ñáõÃÛáõնն»ñÇ£ êñ³նù »ն ²նÇÇ Ù³ëÇն å³ïÙáÕ ×ßÙ³ñïáõÃÛáõնÁ« Ùն³ó³ÍÁ« áñ ù»½ å³ïÙáõÙ »ն ²նÇáõÙ« ÑáñÇնí³Íù ¿ áõ ѳٳå³ï³ë˳նáõÙ ¿ Ãáõñù³Ï³ն å³ïÙ³·ñáõÃÛ³ն á·áõն£
²÷áí áõ½áõÙ »ë ßáß³÷»É հ³Û³ëï³նÁ
Âáõñù ë³ÑÙ³ն³å³Ñն»ñ سٻ¹Á »õ Øáõñ³¹Á Çñ»նó ãÇÙ³ó³Í ³ն·É»ñ»նáí ½µáë³ßñçÇÏն»ñÇն óáõÛó »ն ï³ÉÇë ¹ÇÙ³óÇ ù³ñѳնùÁ« ³é³ç³ñÏáõ٠ѻ鳹Çï³Ï »õ ³ëáõÙª ³Ûëå»ë ß³ñáõն³ÏíáõÙ ¿ »ñ»ù ï³ñÇ£
¬ ¶»ïÇ ³Ûն ³÷Çն á±ñ »ñÏÇñն ¿«¬ ѳñóñ»ó ³նͳնáÃÁ£
¬ ¾ñÙ³նÇëï³ն« ¾ñÙ³նÇëï³ն«¨ Ùdzµ»ñ³ն ³ë³óÇն Ãáõñù ë³ÑÙ³ն³å³Ñն»ñÁ£
§¾ñÙ³նÇëï³նáõÙ¦« áñն ³նͳնáÃÇ Ñ³Ûñ»նÇùն ¿« ѻ鳹Çï³ÏÁ óáõÛó ¿ ï³ÉÇë ù³ñѳնùáõ٠ϳն·ն³Í µ»éն³ï³ñն»ñÇ« áñáնù ù³ñ »ն ï»Õ³÷áËáõÙ« Çնãå»ë ն³»õ ¹³ñ³í³ն¹Çն նëï³Í »ñ»ù Ù³ñ¹áõ« áíù»ñ ѳí³ն³µ³ñ նϳñÇãն»ñ ¿Çն áõ ÃÕÃÇն ¿Çն ѳնÓնáõÙ ´³·ñ³ïáõնÛ³ó ѳÛϳϳն ó·³íáñáõÃÛ³ն ï³×³ñն»ñÁ£
Âáõñù ë³ÑÙ³ն³å³Ñն»ñն ³ë³óÇն« áñ ѳۻñÁ ù³ñѳնùáõÙ ÙÇ ù³նÇ ï³ñÇ å³ÛûóáõÙն»ñ ¿Çն ³նáõÙ« ÇնãÇ å³ï׳éáí ³í»ñíáõÙ »ն ²նÇÇ ßÇնáõÃÛáõնն»ñÁ£
Âáõñù³Ï³ն Ù»ñûñÛ³ å³ïÙ³·ñáõÃÛ³ն Ñ»ï íÇ×»Éն ³նÇÙ³ëï ¿« áõñ»Ùն ß³ñáõն³Ï»նù ï»ëն»É« û Çնãå»ë »ն ²նÇáõÙ §å»ÕáõÙն»ñ¦ ϳï³ñáõÙ Ãáõñù³Ï³ն¨ùñ¹³Ï³ն úç³ËÉÇ ·ÛáõÕÇ §Ñն³·»ïն»ñÁ¦£
©©© êï»÷³նáë ²ëáÕÇÏ î³ñáնóÇ å³ïÙÇãÁ ·ñáõÙ ¿« áñ 1000 é í»ñçÇն հ³Û³ëï³նÇ ¶³·ÇÏ Ã³·³íáñÁ ²նÇ ù³Õ³ùáõÙ ëÏëáõÙ ¿ ÙÇ »Ï»Õ»óáõ ßÇն³ñ³ñáõÃÛáõն« áñÁ å»ïù ¿ ÉÇն»ñ 뵩 ¶ñÇ·áñ Èáõë³íáñãÇ ÑÇß³ï³ÏÇն ϳéáõóí³Í »õ ³í»ñí³Í ì³Õ³ñß³å³ïÇ ¼í³ñÃնáó ï³×³ñÇ ÏñÏնûñÇն³ÏÁ£ ºնó¹ñíáõÙ ¿« áñ ³Ûë ï³×³ñÇ ×³ñï³ñ³å»ïÁ »õë îñ¹³ïն ¿ »Õ»É« ÇëÏ ï³×³ñÁ ϳéáõóí»É ¿ 1001¨1005 Ãé£
961 é ´³·ñ³ïáõնÛ³ó ²ßáï ºññáñ¹ ó·³íáñÁ Ù³Ûñ³ù³Õ³ùÁ γñëÇó ï»Õ³÷áËáõÙ ¿ ²նÇ£ 992 é ²նÇ ¿ ï»Õ³÷áËíáõÙ ն³»õ ϳÃáÕÇÏáëáõÃÛáõնÁ£ ä³ïÙÇãն»ñÁ նßáõÙ »ն« áñ ³Û¹ ųٳն³Ïն»ñáõÙ ²նÇն áõն»ó»É ¿ Ùáï 100 ѳ½³ñ µն³ÏãáõÃÛáõն« 12 »åÇëÏáåáë« 40 í³ն³Ñ³Ûñ »õ 500 ù³Ñ³ն³£
¶³·ÇÏ Ã³·³íáñÇ ï³×³ñÁª ¶³·Ï³ß»նÁ« ³Ûëûñ í»ñ ¿ ³Íí»É ³í»ñ³Ïն»ñÇ£ ºñÏáõ ³ÛÉ §Ñն³·»ïն»ñ¦ª Ãáõñù ÚáõնáõëÁ »õ ùáõñ¹ سٳ¹Á« áñáնù ùÉáõն·ն»ñáí ³í»ñ³Ïն»ñ ¿Çն ÷áñáõÙ »õ Çñ»նó ³ë»Éáíª ï³ñ³Íùáõ٠ϳï³ñáõÙ Ù³ùñÙ³ն ³ß˳ï³նùն»ñ« ³նͳնáÃÇն µ³ó³ïñ»óÇն« áñ ³Û¹ ßÇնáõÃÛáõնÁ »Õ»É ¿ ն³Ù³½Ç ï»Õ£
¬ ²ÉÉ³Ñ ßáõùÛáõñ« ãáù ßáõùÛáõñ« ²ÉÉ³Ñ ³ùµ³ñ«¬ ÑéÑé³óÇն նñ³նù« Ùáï³íáñ³å»ë óáõÛó ïí»óÇն« û Çնãå»ë å»ïù ¿ ն³Ù³½ ³ն»É« ³å³ Ëն¹ñ»óÇն áñáß³ÏÇ ·áõÙ³ñ« ÷á˳ñ»նն ³é³ç³ñÏ»Éáí ûۣ
շáõñç¹ ³Ù»նáõñ ç³ñ¹áõ÷ßáõñ ˳ãù³ñ»ñ »ն« ѳۻñ»ն ³ñÓ³ն³·ñáõÃÛáõնն»ñ£ àõ ³Ûë ³Ù»նÁ Ãáõñù §Ñն³·»ïն»ñÁ¦ µ³ñÓáõÙ »ն ïñ³Ïïáñն»ñÁ »õ ï»Õ³÷áËáõÙ ³Õµ³նáó©©©
²նÇÇ ³նÏáõÙÁ
´³·ñ³ïáõնÛ³ó ó·³íáñáõÃÛ³ն Ù³Ûñ³ÙáõïÇնª 1045 é« ²նÇն å³ß³ñ»óÇն µÛáõ½³ն¹³Ï³ն ½áñù»ñÁ£ ì»ñçÇն ó·³íáñ ¶³·ÇÏ ºñÏñáñ¹Á ²նÇÇ ÷á˳ñ»ն ëï³ó³í λë³ñdz ù³Õ³ùն áõ Ω äáÉëáõÙ ÙÇ å³É³ï áñå»ë ÷áËѳïáõóáõÙ£
ØÇ ù³նÇ ï³ñÇ ³նóª 1064¨Çն« Ãáõñù ë»ÉçáõÏն»ñÁ ·ñ³í»óÇն ²նÇն« ³å³ ù³Õ³ùÁ í³×³é»óÇն ùáõñ¹ շ³¹³¹Û³ն ¹Çն³ëïdzÛÇն£ 1200 é íñ³ó ó·áõÑÇ Â³Ù³ñÁ ·ñ³í»ó ²նÇն« 1237¨Çն ³Ûն ³նó³í ÙáնÕáÉն»ñÇն« ÇëÏ 14¨ñ¹ ¹³ñÇ Ï»ë»ñÇն ϳñ³ÏáÛáõնÉáõ ÃáõñùÙ»ն³Ï³ն ó»Õ»ñն ²նÇն ¹³ñÓñÇն Çñ»նó Ù³Ûñ³ù³Õ³ùÁ£ 1579¨Çն ²նÇն Ù³ë ϳ½Ù»ó ѽáñ³óáÕ úëÙ³նÛ³ն ϳÛëñáõÃÛ³ն£
200 ï³ñǪ ²նÇն ³նßáõնã
19¨ñ¹ ¹³ñÇ ëϽµÇó ÙÇնã»õ ³Ûëûñ ²նÇն ³նÙ³ñ¹³µն³Ï ¿£ ø³Õ³ùáõÙª å³ñÇëåն»ñÇó ն»ñë »õ ¹áõñë« ÏÇë³Ï³ն·áõն »ն ϳ٠÷ɳï³Ïն»ñÇ »ն í»ñ³Íí³Í ѳÛϳϳն ÙÇçն³¹³ñÛ³ն ׳ñï³ñ³å»ïáõÃÛ³ն ·áѳñն»ñÁ£
êáõñµ ¶ñÇ·áñ îÇ·ñ³ն հáն»նó »Ï»Õ»óÇն ϳéáõóí»É ¿ ѳٻٳﳵ³ñ áõß ßñç³նáõÙª 1215 é« »ñµ ²նÇն íñ³ó ³ٳñ ó·áõÑáõ ïÇñ³å»ïáõÃÛ³ն ï³Ï ¿ñ£ հ³í³ն³µ³ñ ë³ ¿ å³ï׳éն»ñÇó Ù»ÏÁ« áñ ³Ûë »Ï»Õ»óÇն ѳٻٳﳵ³ñ ɳí íÇ׳ÏáõÙ ¿« »Ï»Õ»óáõ ն»ñëÇ å³ï»ñն ³ÙµáÕçáõÃÛ³Ùµ ·áõն³íáñ Ù³նñ³նϳñն»ñ »ն£ ºÏ»Õ»óÇն ϳéáõóí»É ¿ ³é»õïñ³Ï³ն îÇ·ñ³ն հáն»նóÇ Ñáí³ն³íáñáõÃÛ³Ùµ£
êáõñµ ²Ù»ն³÷ñÏÇ㠻ϻջóÇն ϳéáõóí»É ¿ 11¨ñ¹ ¹³ñÇ ³é³çÇն Ï»ë»ñÇն« ³Ûëûñ Ï»ëÁ ³í»ñí³Í ¿£ ²Ûë »Ï»Õ»óÇն« áñ ·ïնíáõÙ ¿ §Ø»ï³ùëÇ ×³ն³å³ñÑǦ íñ³« ÙÇ³Ï í³Ûñն ¿« áñï»Õ ãѳն¹Çå»óÇ áñ»õ¿ §Ñն³·»ïǦ£
¶ñ»Ã» ³ÙµáÕçáõÃÛ³Ùµ ³í»ñí³Í ²նÇÇ Ï³ÙáõñçÁ« áñ ϳéáõóí»É ¿ 10¨ñ¹ ¹³ñáõÙ »õ ÙÇÙÛ³նó Ùdzóñ»É ²ËáõñÛ³նÇ ³ç »õ Ó³Ë ³÷»ñÁ« ½µáë³ßñçÇÏն»ñÇ Ñ³Ù³ñ ãÃáõÛɳïñí³Í í³Ûñ ¿« ù³նÇ áñ ѳۨÃáõñù³Ï³ն ë³ÑÙ³նÇ« ³Ûëå»ë ³ë»նù« §ã»½áù ·áïáõÙ¦ ¿£ êïÇåí³Í »ë ѻ鳹Çï³Ïáí ¹Çï»É ն³»õ հéÇ÷ëÇÙÛ³ն ÏáõÛë»ñÇ í³նùÁ« áñÁ Ñ»նó ·»ïÇ ³÷Çն ¿« ÏÇë³í»ñ£
²նÇáõÙ« µ³óÇ Ñ³Ûϳϳն Ùß³ÏáõÛÃÇó« ϳñ»ÉÇ ¿ ѳն¹Çå»É ն³»õ ë»ÉçáõÏÛ³ն ßñç³նÇ ×³ñï³ñ³å»ï³Ï³ն Ñáõß³ñÓ³նն»ñÇ« ÇնãåÇëÇն µ³ÕնÇùն ¿ ϳ٠ػնáõã»Ññ Ù½ÏÇÃÁ£
²í»ñ³Ïն»ñÇóª γñë
հ»ï¹³ñÓÇն í³ñáñ¹ æ»É³Éն ³é³ç³ñÏ»ó Ù»½ Ñ»ï γñë ѳëóն»É Ññ»³ ³ÙáõëÇնն»ñ ½µáë³ßñçÇÏն»ñÇ£ ØÇçÇն ï³ñÇùÇ ïÇÏÇնÁ« áñ Æëñ³Û»É ¿ñ ï»Õ³÷áËí»É èáõë³ëï³նÇó« ÷áùñ¨Çնã í³ï³éáÕç ¿ñ »õ ó³նϳնáõÙ ¿ñ ßáõï ѳëն»É ÑÛáõñ³նáó£ èáõë»ñ»ն ³ë³óÇ« áñ ²նÇն »Õ»É ¿ ÙÇçն³¹³ñÛ³ն ѳÛϳϳն ÙÇ Ã³·³íáñáõÃÛ³ն Ù³Ûñ³ù³Õ³ùÁ£
îÇÏÇնÁ ¹ÅϳÙáõÃÛ³Ùµ ·ÉËáí ³ñ»ó£ հ³í³ն³µ³ñ ëï³ÙáùëÇ ó³í»ñÁ նñ³ն ï³նçáõÙ ¿Çն£ æ»É³ÉÇն ³ë³óÇ« áñ ³ñ³· í³ñÇ Ù»ù»ն³ն£ ºë ¿É ÙÇ ï»ë³Ï ·É˳åïáõÛï ¿Ç ½·áõÙ£
Yorumlar kapatıldı.